Χρ. Λιάπης: ‘’Τι συμβαίνει με τον Κοροναϊό- τα καταφέραμε το 2009, θα τα καταφέρουμε και το 2020’’

Χρίστος Χ. Λιάπης MD, MSc, PhD, Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών- Πρόεδρος ΚΕΘΕΑ.

Η Διπλωματική μου εργασία στο δεύτερο Μεταπτυχιακό μου, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, «Διεθνής Ιατρική και Διαχείριση Κρίσεων Υγείας», περιέγραφε τους τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίστηκαν τα κρούσματα του ιού (H1Ν1) που παρατηρήθηκαν εντός στρατιωτικών μονάδων της χώρας και συγκεκριμένα σε κέντρο Νεοσυλλέκτων κατά την περίοδο Αύγουστος – Σεπτέμβριος 2009 και σε Παραγωγική Σχολή των Ενόπλων Δυνάμεων κατά την περίοδο Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2009.

Και στις δύο στρατιωτικές μονάδες που μελετήσαμε, το επιδημικό κύμα του H1N1 ελέγχθηκε επιτυχώς, χωρίς να χρειασθεί να τεθούν τα στρατόπεδα σε καραντίνα και με το σύνολο των υπό μελέτη ατόμων να είναι ανεμβολίαστα για τη νέα γρίπη. Είχα αναλάβει ενεργό ρόλο στην όλη προσπάθεια, καθώς τότε υπηρετούσα τη στρατιωτική μου θητεία, τόσο λόγω του προαναφερθέντος Μεταπτυχιακού μου, όσο και λόγω της εμπειρίας μου ως γιατρός του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Υγείας.

Φυσικά, δεν παραβλέπουμε το γεγονός πως επρόκειτο για άτομα σχεδόν κατά αποκλειστικότητα νέα και υγιή, όμως θα πρέπει να σταθούμε στο σημείο πως, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στη διαχείριση της επιδημιολογικής κρίσης εντός της παραγωγικής Σχολής, η αντιμετώπιση του Η1Ν1 εστάθη δυνατή χωρίς να χρειαστεί να καταφύγουμε ούτε στο διαγνωστικό εργαλείο της εργαστηριακής ταυτοποίησης των επιχρισμάτων των ασθενών, οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν απαιτήθηκε ούτε καν να απομονωθούν στους ειδικούς θαλάμους του αναρρωτηρίου, παρά μόνον ανάρρωσαν διαμένοντας κατακεκλημμένοι και αναπαυόμενοι στους τετραμελείς αυτών θαλάμους.

Ο έλεγχος των κρουσμάτων εστέφθη από επιτυχία, επιβεβαιώνοντας πως οι ψύχραιμοι και ορθολογικοί χειρισμοί αποτελούν το κλειδί για την αντιμετώπιση των επιδημιολογικών κρίσεων, μακριά από βεβιασμένες υπεραντιδράσεις που ενσπείρουν τον πανικό, χωρίς όμως να χαλαρώνουν ούτε στιγμή τα αντανακλαστικά της επιδημιολογικής και διαγνωστικής μας εγρήγορσης και της κλινικής και διοικητικής μας αποτελεσματικότητας.

Ο ιός της «νέας γρίπης» (σ.σ νέας για το 2009, οπότε και συνεγράφη η συγκεκριμένη εργασία)  τύπου Α Η1Ν1, που συχνά αναφέρεται και ως 2009 H1N1, είναι ένας RNA ιός μονής αλύσου και αποτελεί  τετραμερή ανασυνδυασμό άλλων ιών της γρίπης (Furuse et al 2010 a), καθώς προέκυψε από τον ανασυνδυασμό  γονιδίων που απαντώνται σε στελέχη τα οποία προσβάλλουν τους χοίρους της Β. Αμερικής (αλλήλια PB2, PB1, PA, HA,  NP και NS ) της  Ευρώπης και της Ασίας (αλλήλια ΝΑ και Μ), γονιδίων από τη γρίπη των πτηνών και γονιδίων από την εποχική γρίπη των ανθρώπων. (Sullivan et al 2009).

Ο ανασυνδυασμός αυτός επισυμβαίνει μετά από συλλοίμωξη του ιδίου κυττάρου από διαφορετικούς αντιγονικούς τύπους του ιού, με αποτέλεσμα τη λεγόμενη αντιγονική μετατροπή (Furuse et al 2010 b, Yewdell 2010). Το προκύπτον νέο στέλεχος συνδυάζει ιδιότητες των προηγουμένων ιών και εν προκειμένω θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνος, καθώς σε αυτό συναπαντώνται η υψηλή μεταδοτικότητα από άνθρωπο σε άνθρωπο, με την πρόκληση βαριάς κλινικής εικόνας και την αυξημένη θνητότητα, κυρίως σε άτομα με επιβαρυμένο ιστορικό και εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (Giamarellos et al 2009). Οι εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι και το νέο στέλεχος του κορονοϊού του Wuhan, το οποίο ονομάζεται 2019-nCoV, είναι επίσης ένας ιός RNA, που σημαίνει ότι η ταχύτητα μετάλλαξης του ήταν 100 φορές ταχύτερη από εκείνη ενός ιού DNA.

Ο φυσικός ξενιστής του κορονοϊού του Wuhan θα μπορούσε να είναι οι νυχτερίδες, αλλά μεταξύ των νυχτερίδων και των ανθρώπων μπορεί να υπάρχει κάτι ενδιάμεσο.

Τα αποτελέσματα της Εργασίας αυτής παρουσιάστηκαν το 2016 στο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιατρικής των Ενόπλων Δυνάμεων στη Θεσσαλονίκη. Οι ενέργειες για την αντιμετώπιση της γρίπης  (Η1Ν1) [και κάθε επαπειλούμενου επιδημικού ή πανδημικού κύματος, όπως αυτό του νέου Κορονοϊού] πρέπει να βασίζονται στα γεγονότα και τα επιστημονικά δεδομένα και να μην τροφοδοτούνται από πολιτικά ή άλλα ενδιαφέροντα, ενώ κάθε πιθανή έκρηξη πανδημίας χρήζει εξατομικευμένης αντιμετώπισης (Gallaher 2009.