Πρόγραμμα BECAN για την κακοποίηση των παιδιών στα Βαλκάνια

Η έλλειψη ενός κοινού συστήματος καταγραφής και αντιμετώπισης του φαινομένου της κακοποίησης και παραμέλησης των παιδιών, που θα μπορεί να οδηγήσει σε συγκρίσιμα ερευνητικά αποτελέσματα μεταξύ των χωρών της Βαλκανικής, αλλά και τη-ζωτικής σημασίας-έρευνα στο γενικό πληθυσμό είναι μερικά από τα θέματα τα οποία ανέδειξε η πρώτη επίσημη συνάντηση εργασίας που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της έναρξης του ερευνητικού προγράμματος BECAN (Balkan Epidemiological Study on Child Abuse and Neglect).

Στις εργασίες της συνάντησης παρευρέθηκαν και συμμετείχαν περισσότεροι από 25 διακεκριμένοι επιστήμονες και ερευνητές από τα κορυφαία Πανεπιστημιακά και Ερευνητικά Ιδρύματα των Βαλκανίων με δράση πάνω στο ζήτημα της κακοποίησης – παραμέλησης των παιδιών, καθώς και ειδικοί εμπειρογνώμονες από την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Κατά τη συνάντηση παρουσιάστηκαν ενδιαφέροντα στοιχεία όσον αφορά την παρούσα κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι χώρες των Βαλκανίων σχετικά με το ζήτημα. Ενδεικτικά αναφέρονται:

• στη Ρουμανία, μόνο το α’ εξάμηνο του 2009 καταγράφηκαν περίπου 6.000 περιπτώσεις κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών εκ των οποίων το συντριπτικό ποσοστό του 91% αφορούσε κακοποίηση και παραμέληση μέσα στην οικογένεια
• στην Αλβανία, σε έρευνα της UNICEF, το 2006 σε εθνικό επίπεδο, το 13,3% των παιδιών ανέφερε ότι έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση, ενώ το 25% ανέφερε σοβαρή σωματική τιμωρία στο σπίτι.

Επίσης, διαπιστώθηκαν σημαντικές αποκλίσεις, ως προς τους χειρισμούς και μηχανισμούς καταγραφής, διερεύνησης και παρακολούθησης κρουσμάτων κακοποίησης και παραμέλησης. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι ακόμα και χώρες με μειωμένους δείκτες οικονομικής ανάπτυξης διαθέτουν, παρ’ όλα αυτά, θεσμοποιημένα και ενιαία συστήματα καταγραφής περιπτώσεων κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών (π.χ.

Σερβία, Ρουμανία, Αλβανία).

Στην Ελλάδα, αν και έχουν σημειωθεί βήματα ως προς το νομικό πλαίσιο, αυτό δεν έχει ακόμα μεταφραστεί σε συγκεκριμένες πολιτικές, πρακτικές και προγράμματα, καθώς υπάρχει τεράστια έλλειψη σχετικών ερευνών και μελετών. Σύμφωνα με τη μοναδική επιδημιολογική έρευνα που διενεργήθηκε στα νησιά του Αιγαίου (2007-08), το 33% των παιδιών (α’ τάξη γυμνασίου) δηλώνουν ότι έχουν υποστεί ένα είδος ψυχολογικής βίας και το 29% ένα είδος σωματικής βίας στο σπίτι, ενώ οι γονείς σε ποσοστό μεγαλύτερο του 83% και 71% παραδέχονται ότι έχουν ασκήσει τουλάχιστον ένα είδος ψυχολογικής ή σωματικής βίας αντίστοιχα.

Παρόλα αυτά, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει στη χώρα μας ένας συστηματικός τρόπος συλλογής και καταγραφής δεδομένων, ούτε μία εθνική συντονιστική αρχή ή θεσμός που θα επιβλέπει και θα καταγράφει την εξέλιξη και αντιμετώπιση του φαινομένου.

Το ζήτημα καθίσταται ακόμα πιο επιτακτικό, καθώς στη χώρα μας η υπόθεση κακοποίησης στο Ίλιον, που συγκλόνισε πριν από δύο χρόνια την κοινή γνώμη και επανέρχεται στην επικαιρότητα με την εκδίκασή της, αποδεικνύει ακόμα μια φορά την αδιαμφισβήτητη ανάγκη ανάπτυξης και εγκαθίδρυσης ενός ενιαίου συστήματος καταγραφής και ως εκ τούτου παρακολούθησης και αντιμετώπισης του προβλήματος στη χώρα μας.

Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα BECAN, συντονίζει συνολικά η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού. Το δίκτυο συνεργασίας θα παρέχει συνεχή ενημέρωση και πληροφορίες ΚΑΙ μέσω της ιστοσελίδας www.becan.eu.

Πηγές:
Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας, Κέντρο για τη Μελέτη και την Πρόληψη της Κακοποίησης – Παραμέλησης των Παιδιών (Δ/ντης: Γ. Νικολαΐδης).