Αυξημένος ο αριθμός των εμφραγμάτων τον χειμώνα

Της Σοφίας Νέτα

Οι απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας αυξάνουν το ποσοστό των εμφραγμάτων, με αποτέλεσμα το χειμώνα να έχουμε αύξησή τους σε σχέση με τους καλοκαιρινούς μήνες.

Σήμερα τα εμφράγματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου στις δυτικές χώρες.

Προσβάλλουν άνδρες και γυναίκες. Τελευταία αυξάνονται στις γυναίκες και στα νέα άτομα. Το κάπνισμα, η αυξημένη χοληστερίνη, η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, το άγχος και η κληρονομικότητα είναι οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Τελευταία, σημαντικός παράγοντας κινδύνου είναι και η φλεγμονή.

Τα παραπάνω επισήμανε σε συνέντευξη τύπου ο καθηγητής Καρδιολογίας Στέφανος Γρ. Φούσας διευθυντής του Καρδιολογικού Τμήματος του Τζανείου Νοσοκομείου Πειραιά, ενώ πρόσθεσε πως:

'Η μείωση των παραγόντων κινδύνου μειώνει και το ποσοστό εμφραγμάτων.

Το 25% των εμφραγμάτων πεθαίνει με την έναρξη του εμφράγματος. Το υπόλοιπο ποσοστό, ανάλογα με τη θεραπεία θα έχει επιπλέον ένα ποσοστό θνητότητας.

Μετά την αντιμετώπιση του εμφράγματος με αγγειοπλαστική το ποσοστό θνητότητας είναι 5-6%.

Με χορήγηση θρομβόλυσης το ποσοστό θνητότητας είναι 6-8%.
Χωρίς θεραπεία το ποσοστό θνητότητας τον πρώτο μήνα σε γυναίκα διαβητική είναι 25-30%.

Σε οργανωμένα κράτη το ποσοστό των εμφραγμάτων που αντιμετωπίζεται με επαναγγείωση είναι περίπου 55-60%.

Το ποσοστό που αντιμετωπίζεται με αγγειοπλαστική είναι περίπου 30-35%.
Σε μερικά κράτη, όπως στην Τσεχία και στα Σκανδιναβικά κράτη το ποσοστό αντιμετώπισης των εμφραγμάτων με αγγειοπλαστική είναι πολύ μεγαλύτερο.

Στην Αττική, από 18μήνου και πλέον με τον συντονισμό του Υπουργείου Υγείας διενεργείται και καταγράφεται η αγγειοπλαστική στο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. 'Εχουν γίνει περισσότερες από 1.400 αγγειοπλαστικές σε οξέα εμφράγματα του μυοκαρδίου στην περιοχή της Αττικής.

Τα αποτελέσματα αυτά πρέπει να συγκριθούν με τα αποτελέσματα της θρομβόλυσης πριν τη διενέργεια της αγγειοπλαστικής, όπως επίσης πρέπει να συγκριθούν με τα αποτελέσματα ανάλογων κέντρων της Ευρώπης.

Από τα λεπτομερή αποτελέσματα του Τζανείου Νοσοκομείου φαίνεται ότι οι ασθενείς που παθαίνουν έμφραγμα, καθυστερούν να ενημερώσουν το ΕΚΑΒ και άρα φθάνουν αργά στο νοσοκομείο, πέραν των δύο ωρών, ενώ ο χρόνος από την ώρα που φθάνουν στο νοσοκομείο μέχρι να διενεργηθεί η αγγειοπλαστική είναι πολύ καλός και συγκρίσιμος με τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς χρόνους.

Για το λόγο αυτό πρέπει να ενημερωθεί το κοινό ότι με την εμφάνιση πόνου στο στήθος, πρέπει ο ασθενής να λαμβάνει υπογλώσσια μια ασπιρίνη και πολύ γρήγορα να ενημερώνεται το ΕΚΑΒ και να διακομίζεται στο Νοσοκομείο όπου υπάρχει Αιμοδυναμικό'.

Η ινσουλινοαντίσταση ή η υπερινσουλιναιμία παράγοντας κινδύνου για στεφανιαία νόσο;

Νεότερα δεδομένα στη σχέση διαβήτη και στεφανιαίας νόσου ήταν το θέμα για το οποίο μίλησε ο Ανδρέας Μελιδώνης διευθυντής του Διαβητολογικού Τμήματος του Τζανείου. Ειδικότερα ανέφερε ότι:
'Η ινσουλινοαντίσταση είναι βιολογική διαδικασία κατά την οποία παρατηρείται υπολειτουργία της δράσης της ινσουλίνης στους ιστούς, υπολειτουργία που αφορά κυρίως την ιστική πρόσληψη γλυκόζης.

Η υπερινσουλιναιμία είναι μάλλον το αποτέλεσμα, ο δείκτης της ινσουλινοαντίστασης, ενώ η ινσουλινοαντίσταση είναι αποτέλεσμα της παχυσαρκίας, της σωματικής αδράνειας, του γήρατος κ.λ.π.

Η ινσουλινοαντίσταση σχετίζεται σημαντικά και ανεξάρτητα με την στεφανιαία νόσο πρωτογενώς (λόγω της επίδρασης των περιβαλλοντικών παραγόντων που αναφέρθηκαν στην ενδοκυττάρια μετάδοση του ινσουλινικου σήματος) αλλά και δευτερογενώς (καθώς η ινσουλινοαντίσταση ευνοεί την ανάπτυξη παραγόντων κινδύνου, όπως δυσλιπιδαιμία, υπέρταση κ.λ.π).

Η υπερινσουλιναιμία φαίνεται να παρουσιάζει πτωχή συσχέτιση με τη στεφανιαία νόσο στους μη διαβητικούς, ενώ στους διαβητικούς δεν φαίνεται η χορήγηση ινσουλίνης να σχετίζεται με τη στεφανιαία νόσο και την αθηρωμάτωση.

Ο διαβήτης είναι η σύγχρονη μεταβολική επιδημία και η εξ αυτού καρδιακή επιβάρυνση αναμφισβήτητη και τεκμηριωμένη.
Ο διαβήτης θεωρείται από οκταετίας ισοδύναμη κατάσταση της στεφανιαίας νόσου από πλευράς αγγειακής επιβαρύνσεως και βλάβης.

Πρόσφατη μεγάλου μεγέθους επιδημιολογική μελέτη έδειξε ότι οι διαβητικοί παρουσιάζουν τον ίδιο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου με αυτόν των μη διαβητικών που είναι μεγαλύτεροι κατά 15 χρόνια.

Εξαιρετικά τεκμηριωμένη μελέτη (Framingham heart Study) έδειξε ότι η παρουσία διαβήτη στην ηλικία των 50 ετών συνοδεύεται με ένα κίνδυνο ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου για την υπόλοιπη ζωή της τάξεως του 57% έως 67% (γυναίκες – άνδρες) με αντίστοιχη μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 8-10 έτη.

Περίπου 70% των νοσηλευόμενων με έμφραγμα μυοκαρδίου παρουσιάζουν διαβήτη ή 'stress' υπεργλυκαιμία. Ο όρος 'stress' υπεργλυκαιμία αναφέρεται στην υπεργλυκαιμία του οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου σε ασθενείς που δεν είχαν γνωστό διαβήτη.

Για κάθε δύο νοσηλευόμενους με έμφραγμα μυοκαρδίου γνωστούς διαβητικούς, νοσηλεύεται και ένας ασθενής με 'stress υπεργλυκαιμία'. Η 'stress υπεργλυκαιμία' σχετίζεται με ιδιαίτερα αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα (κατά τη νοσηλεία και μέχρι 3 μήνες μετά η θνησιμοτητα είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη των γνωστών διαβητικών με έμφραγμα).

Πρόσφατη μετανάλυση έδειξε ότι σε μη διαβητικούς ασθενείς με έμφραγμα σάκχαρα εισαγωγής >110mg% τετραπλασιάζουν τον κίνδυνο θνησιμότητας συγκριτικά με μη διαβητικούς νορμογλυκαιμικούς.

Συγκλίνοντα δεδομένα πρόσφατων μελετών δείχνουν ότι για την πρόληψη της στεφανιαίας νόσου στα άτομα με διαβήτη εξαιρετικής σημασίας είναι η αυστηρή γλυκαιμική ρύθμιση, το άριστο σάκχαρο στα πρώτα χρόνια διαδρομής του διαβήτη.

(Στόχος της ρύθμισης στη πρώτη φάση διαβήτη πρέπει να είναι γλυκοζυλιωμένη Hb < 6,5%). Στα ύστερα χρόνια του διαβήτη, ιδιαίτερη σημασία για την πρόληψη του εμφράγματος έχει κυρίως η αυστηρή ρύθμιση των λοιπών παραγόντων κινδύνου (δυσλιπιδαιμία, υπέρταση, κάπνισμα κ.

λ. π.).

Δεδομένα από μία ιδιαίτερα τεκμηριωμένη μελέτη (BARI-2D) διαβητικών με στεφανιαία νόσο δείχνουν ότι η αγγειοπλαστική και τα stends δεν υπερέχουν της φαρμακευτικής αγωγής στα άτομα αυτά, ενώ η αορτοστεφανιαία παράκαμψη (by pass) σαφώς υπερέχει της φαρμακευτικής αγωγής, καθώς συνοδεύεται με μικρότερο κίνδυνο θνησιμότητας και εμφράγματος μυοκαρδίου'.