Βαριατρική και Μεταβολική Χειρουργική: Ασφαλής μόνο σε Κέντρα Αριστείας

Απόλυτα ασφαλής με σχεδόν μηδενική θνησιμότητα για τους ασθενείς και μοναδική λύση στην αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας είναι η Βαριατρική και Μεταβολική Χειρουργική, μόνο όταν αυτή πραγματοποιείται σε Κέντρα Αριστείας (εξειδικευμένα Χειρουργικά Κέντρα).

Αυτό τόνισε ο Καθηγητής χειρουργικής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Ιωάννης Μελισσάς, μιλώντας στην Επιστημονική Ημερίδα με θέμα ‘Κέντρα Αριστείας Βαριατρικής και Μεταβολικής Χειρουργικής’ την οποία διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Αθηνών στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο.

‘Η Βαριατρική και Μεταβολική Χειρουργική, ανέφερε ο κ Μελισσάς, σύμφωνα με όλα τα επιστημονικά και στατιστικά δεδομένα, μέχρι σήμερα είναι ασφαλής και αποτελεσματική μέθοδος για την αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας, όταν πραγματοποιείται σε Κέντρα Αριστείας’.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Μελισσάς από την 1η Ιανουαρίου 2010 μέχρι σήμερα στα Κέντρα Αριστείας των 19 ευρωπαϊκών χωρών, που συμμετέχουν στο πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Τμήματος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Χειρουργικής της Παχυσαρκίας (IFSO), έχουν χειρουργηθεί 4.600 ασθενείς με νοσογόνο παχυσαρκία, από τους οποίους οι 1.238 στην Ελλάδα!

Η συνολική θνητότητα όλων των επεμβάσεων, συμπεριλαμβανόμενης και εκείνης των επανεγχειρήσεων είναι σχεδόν μηδενική, δηλαδή 0,09% (4 συνολικά ασθενείς στις 4.600 εγχειρήσεις)!
Ταυτόχρονα η απώλεια βάρους ξεπερνά σε ποσοστό το 65%, ενώ η ίαση η σημαντική βελτίωση των συνοδών παθήσεων (διαβήτης, υπέρταση, άπνοιες κ.α.) κυμάνθηκε από 54 μέχρι 92% ανάλογα με την πάθηση!

Είδη χειρουργικών επεμβάσεων

Οι επεμβάσεις που πραγματοποιούνται στα Κέντρα Αριστείας είναι:

• Ενός σταδίου (πχ δακτύλιος, γαστρική παράκαμψη κτλ) σε ποσοστό 85,4% του συνόλου των εγχειρήσεων που έχουν καταγραφεί στη διεθνή βάση δεδομένων
• Σχεδιασμένες σε δύο στάδια (πχ επιμήκης γαστρεκτομή ακολουθούμενη από χολοπαγκρεατική εκτροπή) με ποσοστό 6,2%
• Επανεγχειρήσεις (πχ για ανεπαρκή απώλεια βάρους κτλ) με ποσοστό 8,4%.

Οι συνοδές παθήσεις που υπήρχαν στους 4.600 νοσογόνα παχύσαρκους ασθενείς προεγχειρητικά ήταν σακχαρώδης διαβήτης σε ποσοστό 27,9%, αρτηριακή υπέρταση σε 33,9%, οστεοαρθροπάθεια σε 39,7%, υπνική άπνοια σε 27,7% και δυσλιπιδαιμία σε ποσοστό 30,6%.

Η συνολική θνητότητα και η απώλεια βάρους

Η συνολική θνητότητα όλων των επεμβάσεων, συμπεριλαμβανόμενης και εκείνης των επανεγχειρήσεων είναι μόλις 0,09% (4 συνολικά ασθενείς). Για τις επεμβάσεις ενός σταδίου είναι 0,05% (2 θάνατοι συνολικά - 1 μετά από γαστρική παράκαμψη και 1 μετά από ‘άλλη’ επέμβαση).

Μηδενική ήταν η θνητότητα σε ενός σταδίου επέμβαση για δακτύλιο, επιμήκη γαστρεκτομή, γαστροπλαστική, χολοπαγκρεατική εκτροπή με switch και επέμβαση Scopinaro.
Η θνητότητα για τις επεμβάσεις δυο σταδίων είναι 0,37% (1 ασθενής μετά από sleeve).

Η θνητότητα των επανεγχειρήσεων ήταν 0,27% (1 ασθενής μετά από γαστρική παράκαμψη).
Η συνολική μέση απώλεια βάρους σε % EWL ήταν 65% τον πρώτο χρόνο μετά την επέμβαση. Η απώλεια σε % BML ήταν 72,13% για το ίδιο χρονικό διάστημα!
Ίαση ή σημαντική βελτίωση των συνοδών παθήσεων παρατηρήθηκε σε ποσοστό 60 % για τον σακχαρώδη διαβήτη, 55 % για την αρτηριακή υπέρταση, 92 % για την υπνική άπνοια, 54 % για την δυσλιπιδαιμία και 73 % για τις οστεοαρθροπάθειες.

Κέντρα αριστείας

‘Τα αποτελέσματα αυτά, τόνισε με έμφαση ο κ. Μελισσάς, αποδεικνύουν πως ήταν αναγκαία η διαπίστευση Κλινικών και Χειρουργών ως Κέντρων Αριστείας στην Βαριατρική και Μεταβολική Χειρουργική. Ταυτόχρονα είναι επιτακτική η ανάγκη για ανάπτυξη των Κέντρων Αριστείας σε ολόκληρη την Ευρώπη διότι:

• Η χειρουργική θεραπεία νοσογόνα παχύσαρκων ασθενών γίνεται ασφαλέστερα και αποτελεσματικότερα από χειρουργούς που έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και εμπειρία στο δύσκολο και απαιτητικό αντικείμενο της βαριατρικής χειρουργικής.
• Τα Κέντρα Αριστείας έχουν τον κατάλληλο εξοπλισμό, νοσηλευτικό προσωπικό και γιατρούς άλλων απαραίτητων ειδικοτήτων για την υποστήριξη των χειρουργημένων παχύσαρκων ασθενών, οι οποίοι συμβάλλουν σημαντικά στην αποτελεσματικότερη αποκατάσταση της υγείας αυτών των ασθενών.
• Αξιοσημείωτη είναι και η μείωση του κόστους θεραπείας της παχυσαρκίας σε τέτοια Κέντρα, όπως έχει αποδείξει η εμπειρία από τις ΗΠΑ’.

Διαδικασία πιστοποίησης κέντρου αριστείας

Το European Accreditation Council for Bariatric Surgery (EAC-BS) δημιουργήθηκε από την ανάγκη πολλών Ευρωπαίων Xειρουργών να πιστοποιηθούν από ένα ανεξάρτητο οργανισμό για τις ασφαλείς και αποτελεσματικές υπηρεσίες που προσφέρουν σε παχύσαρκους ασθενείς.

Έτσι, τον Μάιο 2008 στην ΓΣ του Ευρωπαϊκού Τμήματος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Χειρουργικής της Παχυσαρκίας ( IFSO) στο Κάπρι της Ιταλίας έγινε ομόφωνα αποδεκτή η ιδέα της δημιουργίας του προγράμματος Κέντρων Αριστείας στην Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική, υπό την αιγίδα του Διεθνούς Οργανισμού.

Στη συνέχεια δημιουργήθηκε από Ευρωπαίους Χειρουργούς που είχαν υπηρετήσει σε θέση Προέδρου του IFSO, ο οργανισμός EAC-BS που ελέγχει και πιστοποιεί νοσηλευτικά ιδρύματα και χειρουργούς ακολουθώντας τις οδηγίες της Διεθνούς Ομοσπονδίας Χειρουργικής της Παχυσαρκίας.

Το πρόγραμμα εγκρίθηκε από την ΓΣ του Ευρωπαϊκού Τμήματος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Χειρουργικής της Παχυσαρκίας στο Παρίσι τον Αύγουστο 2009.

Η διαδικασία διαπίστευσης γίνεται με την καταγραφή όλων των δεδομένων (προ και μετά την επέμβαση) των βαριατρικών επεμβάσεων ενός κέντρου σε διεθνή βάση, μέσω Internet. Όταν συγκεντρωθεί επαρκής αριθμός ασθενών, για να μπορεί να αξιολογηθεί το Κέντρο, γίνεται έλεγχος με επίσκεψη ειδικού επιθεωρητή.

Ελέγχεται η ακρίβεια των δηλωθέντων στοιχείων, όπως και η επάρκεια του Κέντρου σε υποδομές και εξειδικευμένο νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό, για την αντιμετώπιση χειρουργημένων παχύσαρκων ασθενών. Τα στατιστικά στοιχεία του κέντρου από τη βάση δεδομένων και η αναφορά του ελεγκτή αξιολογούνται από δυο κριτές και η τελική απόφαση λαμβάνεται από την Επιστημονική Επιτροπή του EAC-BS.

Το πιστοποιητικό ως Κέντρο Αριστείας (Centre of Excellence) υπογράφεται και από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Τμήματος του IFSO.

Στην Ελλάδα το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου είναι το πρώτο Κέντρο που έχει ήδη πιστοποιηθεί ως Κέντρο Αριστείας στη Βαριατρική και Μεταβολική Χειρουργική.
Στο πρόγραμμα επίσης μετέχουν άλλα 9 Κέντρα Χειρουργικής της Παχυσαρκίας (Τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Πατρών και Λάρισας, το Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών και 6 Ιδιωτικές Κλινικές των Αθηνών), καθώς και 28 χειρουργοί.

Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας βρίσκεται σε φάση τελικής αξιολόγησης των αποτελεσμάτων του.