Ενθαρρυντικές εξελίξεις στην αντιμετώπιση των αρρυθμιών

Ενθαρρυντικά είναι τα νέα για τους περίπου 250.000 Έλληνες, που πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή και κινδυνεύουν να πάθουν εγκεφαλικό επεισόδιο.

Χάρη σε νέες θεραπείες, που ήδη είναι διαθέσιμες, ο κίνδυνος για εγκεφαλικό μειώνεται περίπου κατά 30%. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι περίπου 1.000 Έλληνες λιγότεροι το χρόνο θα υποστούν εγκεφαλικό!

Παράλληλα, αναπτύσσονται επαναστατικές καρδιακές συσκευές, οι οποίες έχουν το εντυπωσιακό χαρακτηριστικό ότι εμφυτεύονται υποδόρια στον ασθενή και λειτουργούν ως ασπίδα προστασίας έναντι του Αιφνίδιου Καρδιακού Θανάτου. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν από αιφνίδιο καρδιακό θάνατο περίπου 25.000 άνθρωποι!

Οι νεώτερες εξελίξεις στη διάγνωση και θεραπεία των αρρυθμιών θα συζητηθούν στο Παγκόσμιο Συνέδριο Αρρυθμιών (ICPES 2011), το οποίο φιλοξενείται στην Αθήνα από τις 11 έως 14 Δεκεμβρίου με τη συμμετοχή 320 ξένων επιστημόνων, που αποτελούν την αφρόκρεμα της καρδιολογίας στην αντιμετώπιση των αρρυθμιών.

Πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου είναι ο καθηγητής καρδιολογίας του πανεπιστημίου της Κρήτης και εκλεγμένος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας κ. Παναγιώτης Βάρδας. Σύμφωνα με τον καθηγητή, τα βασικά θέματα που θα τεθούν επί τάπητος στο συνέδριο είναι:

Νέα αντιπηκτικά φάρμακα. Είναι πλέον διαθέσιμες νέες, φαρμακευτικές ουσίες (νταμπικαντράνη) και αναμένονται και νέες (ριβαροξαμπάνη και απιξαμπάνη), που υπόσχονται να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο ενός εγκεφαλικού επεισοδίου, που διατρέχουν οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή.

Σημειώνεται ότι η νόσος ευθύνεται για το 1/3 των αγγειακών, ισχαιμικών εγκεφαλικών.

Το βασικό πλεονέκτημα των νέων ουσιών είναι ότι δεν έχουν στενό θεραπευτικό εύρος όπως οι ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ (Warfarin), που χρησιμοποιούνταν μέχρι σήμερα. Τα νέα φάρμακα δεν απαιτούν συνεχή εργαστηριακό έλεγχο ή προσαρμογή της δόσης και δεν παρουσιάζουν μείζονες αλληλεπιδράσεις με τρόφιμα και άλλα φάρμακα.

Μεγάλες κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η χρήση των νέων ουσιών προστατεύουν αποτελεσματικά από το αγγειακό, ισχαιμικό επεισόδιο, μειώνοντας το σχετικό κίνδυνο κατά 25-35%.

Καρδιοπηξία (Ablation). Διεθνώς, έχει βελτιωθεί η αντίληψη των επιστημόνων για τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνική αυτή στη θεραπευτική αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής. Στην Ελλάδα, η τεχνική εφαρμόζεται σε ελάχιστα κέντρα με ικανοποιητικά αποτελέσματα, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της μεθόδου.

Έτσι, πολλοί Έλληνες συχνά αναγκάζονται να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, όπως συνέβαινε στη δεκαετία του ’80 με τις καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις.

Νέες καρδιακές συσκευές. Πρόκειται ουσιαστικά για απινιδωτές, οι οποίοι έχουν το μοναδικό χαρακτηριστικό ότι εμφυτεύονται υποδόρια στον ασθενή και όχι ενδοκαρδιακά. Ήδη, σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν εμφυτευτεί περίπου 300 συσκευές και το μέλλον στο συγκεκριμένο πεδίο προβλέπεται λαμπρό.

Η διάδοση στη χρήση των συσκευών αυτών αναμένεται να μειώσει τον αριθμό των θανάτων από αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.

Τηλεπαρακολούθηση (Telemonitoring). Ένας άλλος τομέας, που παρατηρούνται ραγδαίες εξελίξεις είναι εκείνος των συσκευών, οι οποίες εμφυτεύονται στον ασθενή και παρέχουν συνεχή παρακολούθηση και καταγραφή του ηλεκτροκαρδιογραφήματος.

Οι νέες ανακαλύψεις στην πληροφορική και στις τηλεπικοινωνίες έχουν επιτρέψει πλέον την εξ αποστάσεως παρακολούθηση της καρδιάς του ασθενή και την αποστολή δεδομένων μέσω του διαδικτύου.

Τα δεδομένα αποστέλλονται σε κέντρο συλλογής δεδομένων, το οποίο μπορεί να βρίσκεται σε ένα νοσοκομείο ή ακόμη και στο κινητό τηλέφωνο του θεράποντος γιατρού.

Γενικές πληροφορίες

Όταν υπάρχει κολπική μαρμαρυγή, το αίμα δεν εξωθείται πλήρως από τους καρδιακούς κόλπους και μπορεί να λιμνάσει σχηματίζοντας θρόμβους. Εάν σχηματισθεί θρόμβος στον κόλπο της καρδιάς, μπορεί να εξέλθει από την καρδιά και να φράξει κάποια από τις αρτηρίες του εγκεφάλου, προκαλώντας αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Γενικά, υπολογίζεται ότι το 20% των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων οφείλονται στην κολπική μαρμαρυγή. Μάλιστα, οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή έχουν 4-6 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να πάθουν επεισόδιο και το χειρότερο όλων είναι ότι η πρόγνωση των ασθενών, που παθαίνουν εγκεφαλικό εξαιτίας κολπικής μαρμαρυγής, είναι δυσμενής.

Το εγκεφαλικό επεισόδιο σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή είναι βαρύτερο, έχει μεγαλύτερη νοσοκομειακή θνητότητα (σχεδόν διπλάσια) συγκριτικά με ασθενείς χωρίς κολπική μαρμαρυγή. Ακόμη, η νευρολογική εικόνα και η λειτουργική αποκατάσταση είναι χειρότερες.

Επίσης, οι υποτροπές στον πρώτο χρόνο μετά το πρώτο επεισόδιο είναι συχνότερες στην ομάδα με κολπική μαρμαρυγή.

Το κόστος

Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί ιδιαίτερα δαπανηρό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία, στοιχίζοντας περίπου 3.000 ευρώ ετησίως για κάθε ασθενή. Η συνολική οικονομική επιβάρυνση φτάνει τα 13,5 δισ. ευρώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση! Μία αντίστοιχη μελέτη στις ΗΠΑ έδειξε ότι το ετήσιο άμεσο κόστος περίθαλψης υγείας των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή, που αντιμετωπίσθηκαν με τις κλασικές θεραπείες, ανερχόταν σε 4.000–5.000 δολάρια, ποσό που αυξάνεται σημαντικά σε ασθενείς με πολλαπλές υποτροπές της κολπικής μαρμαρυγής.

Περίπου 4,5 εκατ. άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή, η οποία αποτελεί μια αυξανόμενη απειλή για τη δημόσια υγεία, εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού. Η κολπική μαρμαρυγή θεωρείται μία από τις τέσσερις παθήσεις που εκτιμάται ότι θα εξελιχθούν σε καρδιαγγειακές επιδημίες κατά τον 21ο αιώνα, παράλληλα με την καρδιακή ανεπάρκεια, το σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και το μεταβολικό σύνδρομο.

Πρόληψη

Ακρογωνιαίο λίθο στην πρόληψη των εγκεφαλικών είναι η έγκαιρη αναγνώριση των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή, που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο, ώστε να ληφθούν προληπτικά μέτρα. Σύμφωνα με τις οδηγίες της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας, συνιστάται η χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής σε όλους τους ασθενείς υψηλού κινδύνου και σε όλους τους ασθενείς που έχουν περισσότερους από έναν παράγοντες κινδύνου, εκτός αν υπάρχει αντένδειξη (π.χ.

έλκος στομάχου ή οποιαδήποτε αιμορραγική τάση).

Το πρόβλημα είναι ότι με τα υπάρχοντα αντιπηκτικά φάρμακα χρειάζεται στενή παρακολούθηση της πηκτικότητας του αίματος (δείκτης INR). Αρχικά πρέπει να μετράται το ΙΝR κάθε εβδομάδα μέχρι να επιτευχθεί η επιθυμητή τιμή (INR: 2,0-3,0 με στόχο το 2,5) και μετά, αφού σταθεροποιηθεί, πρέπει να επανεκτιμάται κάθε μήνα.

Ακόμη, η δράση των φαρμάκων επηρεάζεται σημαντικά από τη διατροφή, τη λήψη αλκοόλ ακόμη και από άλλα φάρμακα, όπως αντιβιοτικά.

Δυστυχώς, πολλοί ασθενείς, που έχουν κολπική μαρμαρυγή είτε δεν παίρνουν αντιπηκτική αγωγή είτε δεν συμμορφώνονται με τις οδηγίες των γιατρών.

Στοιχεία από μελέτες στην Ελλάδα έχουν δείξει ότι μόνο ένας στους δέκα ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και παθαίνουν εγκεφαλικό, έπαιρναν αντιπηκτική αγωγή.