Nεότερες εξελίξεις στην παθογένεια των συστηματικών αυτοάνοσων νοσημάτων

Oι νεότερες εξελίξεις στην παθογένεια των συστηματικών αυτοάνοσων νοσημάτων, οι θεραπευτικοί στόχοι στη ρευματοειδή αρθρίτιδα και οι νεότερες εξελίξεις στη ψωριασική αρθρίτιδα και την αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα, είναι μερικά από τα πολύ σημαντικά θέματα με τα οποία θα ασχοληθεί το φετινό 23^ο Πανελλήνιο Ρευματολογικό Συνέδριο, που διοργανώνει η Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία-Επαγγελματική Ένωση Ρευματολόγων Ελλάδος από τις 7-10 Δεκεμβρίου στην Αθήνα στο ξενοδοχείο Caravel.

Με αφορμή το συνέδριο, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας, Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών κ. Πέτρος Σφηκάκης, και ο Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας, Ρευματολόγος κ. Γιώργος Καρανικόλας, παρέθεσαν συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου και ώρα 12.00 στην αίθουσα ΝΑΟΥΣΑ του ξενοδοχείου Caravel.

 Όπως επεσήμανε στη συνέντευξη ο κ. Σφηκάκης, το Συνέδριο θα το παρακολουθήσουν περισσότεροι από 400 ειδικοί ρευματολόγοι από την Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό, 70 ειδικευόμενοι ιατροί στη ρευματολογία, αλλά και πολλοί ιατροί άλλων ειδικοτήτων και φοιτητές.

Θα παρουσιασθούν 116 ερευνητικές εργασίες, ορισμένες εκ των οποίων είναι πολύ υψηλού επιπέδου και θα βραβευτούν, και θα συζητηθούν πολλά επίκαιρα θέματα αναφορικά με τη θεραπεία των ρευματικών παθήσεων, όπου έχουν υπάρξει πρωτόγνωρες και θεαματικές εξελίξεις τα τελευταία χρόνια.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ό,τι μελέτη της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας αναφορικά με την αναγνωρισιμότητα των διαφόρων επιστημονικών κλάδων στο εξωτερικό, αναγνωρισιμότητα που εξαρτάται από την παραγόμενη έρευνα, ο κλάδος της Ρευματολογίας στην Ελλάδα είναι πρώτος σε ερευνητική παραγωγή μεταξύ όλων των άλλων επιστημονικών κλάδων στη χώρα μας.

Μεταξύ των θεμάτων που θα συζητηθούν περιλαμβάνονται:

1) οι νεότερες εξελίξεις στην παθογένεια των συστηματικών αυτοάνοσων νοσημάτων, η κατανόηση της οποίας είναι απαραίτητη για την καλύτερη διάγνωση και θεραπεία. Υπολογίζεται ότι το σύνολο των ατόμων που πάσχουν από αυτά τα νοσήματα στην Ελλάδα ξεπερνά τις 200.000.

2) οι θεραπευτικοί στόχοι στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, τν συχνότερη αυτοάνοση φλεγμονώδη νόσο που προσβάλλει περίπου 1% του πληθυσμού.

3) οι νεότερες εξελίξεις στη ψωριασική αρθρίτιδα και τnν αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα που προσβάλλουν περίπου 0.5% του πληθυσμού.

4) το κατά πόσον υπάρχει σήμερα αποτελεσματική θεραπεία ή/και ουσιαστική πρόληψη της εκφύλισης του χόνδρου, που είναι και η αιτία της εκφυλιστικής αρθροπάθειας, ή οστεοαρθρίτιδας, που ταλαιπωρεί περισσότερους από 800.000 Έλληνες.

5) νέα φάρμακα για την οστεοπόρωση που χρειάζεται θεραπεία και αφορά περίπου 5% του πληθυσμού, κυρίως γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.

Το 23^ο Πανελλήνιο Ρευματολογικό Συνέδριο θα κλείσει με την ομιλία ενός από τους πλέον διακεκριμένους Έλληνες ιατρούς, του καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard κ. Γεωργίου Tσόκου που θα συζητήσει τις εξελίξεις στη αντιμετώπιση του Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου, μιας σοβαρής αυτοανόσου παθήσεως στην κατανόηση της οποίας έχει συμβάλει καθοριστικά με τις έρευνές του και ο ίδιος.

Στο Συνέδριο θα φιλοξενηθεί και εκδήλωση του Συλλόγου των ασθενών με ρευματικές παθήσεις (Ελληνική Εταιρεία Αντιρρευματικού Αγώνα) όπου θα συζητηθούν θέματα που αφορούν στην ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΡΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, από τη σκοπιά του ασθενούς, του ρευματολόγου, της φαρμακοβιομηχανίας και της Πολιτείας. Τέλος, παράλληλα με το 23^ο Πανελλήνιο Ρευματολογικό Συνέδριο θα διεξαχθεί για πρώτη φορά και Σεμινάριο Ρευματολογίας που απευθύνεται αποκλειστικά σε νοσηλευτές

Τα Νοσήματα και Σύνδρομα της ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ

Οι ρευματικές παθήσεις (νοσήματα και σύνδρομα) που παρουσιάζονται με πόνους στις αρθρώσεις, το σκελετό και τους μυς, είναι περισσότερες από 200. Ένας στους 4 ενήλικες ταλαιπωρείται, άλλοτε λίγο-άλλοτε πολύ, από κάποια ρευματική πάθηση.

Οι περισσότεροι έχουν εκφυλιστική αρθρίτιδα, οστεοπόρωση, οσφυαλγία, αυχεναλγία, και ρευματισμούς μαλακών μορίων. Ωστόσο, υπολογίζεται ότι περίπου 200.000 Έλληνες πάσχουν από φλεγμονώδη ρευματικά νοσήματα που είναι αυτοάνοσα.

Αν και κάποιοι ασθενείς αρχικά προσφεύγουν σε ορθοπεδικό ιατρό, με τα νοσήματα αυτά ασχολείται αποκλειστικά η ρευματολογία και για τη διάγνωση και θεραπεία τους υπεύθυνος είναι ο ειδικός ρευματολόγος που είναι ο παθολόγος, όχι μόνο του μυοσκελετικού, αλλά και του ανοσολογικού συστήματος.

Τονίζεται ότι μελέτες έχουν δείξει ότι έως και 30% των ατόμων με αυτοάνοσα νοσήματα διστάζουν να αναφέρουν την πάθησή τους στους συναδέλφους και στους εργοδότες τους από το φόβο της διάκρισης και της απώλειας της εργασίας.

Το συχνότερο νόσημα είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα από την οποία πάσχουν περίπου 100.000 Έλληνες. Άλλα νοσήματα που μπορεί να εκδηλώνονται με παρόμοιο τρόπο είναι οι λεγόμενες οροαρνητικές σπονδυλαρθροπάθειες, με συχνότερη την αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα και την ψωριασική αρθρίτιδα, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η σκληροδερμία, η φλεγμονώδης μυοπάθεια, η ρευματική πολυμυαλγία, και οι συστηματικές αγγειίτιδες με συχνότερη την κροταφική αρτηρίτιδα που κυρίως προσβάλλει ηλικιωμένα άτομα.

Οι πόνοι συνήθως οφείλονται σε φλεγμονή των αρθρώσεων (αρθρίτιδα), αλλά μπορεί να συνυπάρχουν διάφορα ενοχλήματα από φλεγμονή άλλων οργάνων διότι σε ορισμένους ασθενείς προσβάλλονται επίσης οι πνεύμονες, η καρδιά, τα μάτια, το δέρμα, το έντερο, οι νεφροί και το νευρικό σύστημα (εγκέφαλος και περιφερικά νεύρα).

Μεγάλη σημασία για τη σωστή αντιμετώπιση των αυτοανόσων ρευματικών νοσημάτων έχει η έγκαιρη διάγνωση. Εν συνεχεία, η θεραπευτική αγωγή πρέπει να αρχίσει άμεσα, ώστε η φλεγμονή να υποχωρήσει, αλλά και να διατηρηθεί σε μακροχρόνια ύφεση.

Έτσι, με την κατάλληλη σε κάθε περίπτωση θεραπεία, η πλειονότητα των ασθενών έχει φυσιολογική ζωή παρά το γεγονός ότι τα νοσήματα αυτά είναι χρόνια. Σε αντίθετη περίπτωση, η φλεγμονώδης ρευματική πάθηση εξελίσσεται και μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών, να οδηγήσει σε αδυναμία εργασίας, κινητική αναπηρία, αλλά και να απειλήσει ακόμη και τη ζωή.

Βιολογικές Θεραπείες

Η επανάσταση στην αντιμετώπιση των ρευματικών παθήσεων ήρθε την τελευταία δεκαετία με τις λεγόμενες βιολογικές θεραπείες. Ωστόσο, η θεραπευτική αντιμετώπιση με τα φάρμακα αυτά έχει υψηλό άμεσο και έμμεσο οικονομικό κόστος.

Το κόστος θεραπείας των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα, που λαμβάνουν βιολογικά φάρμακα στη χώρα μας ανέρχεται περίπου στα 12.000 Ευρώ ανά ασθενή ετησίως ενώ συνολικά ξεπερνά τα 600 εκατ. Ευρώ. Σήμερα υπάρχουν 10 διαφορετικά τέτοια φάρμακα που χορηγούνται με επιτυχία σε περισσότερους από 3.500.000 ασθενείς παγκοσμίως.

Τα φάρμακα αυτά εμποδίζουν την δράση συγκεκριμένων ορμονών του ανοσολογικού συστήματος, των κυταροκινών. Οι κυτταροκίνες υπερπαράγονται στους ασθενείς και ευθύνονται για τη χρόνια φλεγμονή και την καταστροφή των αρθρώσεων.

Όλες οι εξελίξεις στο πεδίο των βιολογικών θεραπειών θα παρουσιασθούν και θα συζητηθούν στο 23^ο Πανελλήνιο Ρευματολογικό Συνέδριο. Οι ενδείξεις και οι αντενδείξεις των βιολογικών φαρμάκων τροποποιούνται συνεχώς καθώς με τις τρέχουσες μελέτες όλο και περισσότερη εμπειρία συσσωρεύεται.

Αν και οι παρενέργειές τους είναι σχεδόν πάντα αντιμετωπίσιμες, ακριβώς επειδή πρόκειται για νέα φάρμακα, οι προφυλάξεις και οι προϋποθέσεις με τις οποίες πρέπει να χορηγούνται, είναι αποκλειστική αρμοδιότητα του ειδικού ρευματολόγου και μπορεί να διαφέρουν στα διάφορα νοσήματα, αλλά και από ασθενή σε ασθενή με το ίδιο νόσημα.

Γενικά, οι προοπτικές για ακόμη καλύτερη θεραπευτική αντιμετώπιση των φλεγμονωδών ρευματικών παθήσεων είναι πλέον μεγάλες και πολλά ακόμη φάρμακα δοκιμάζονται αυτή τη στιγμή ερευνητικά. Η αισιοδοξία για οριστική θεραπεία των νοσημάτων αυτών τα επόμενα χρόνια φαίνεται σήμερα να είναι δικαιολογημένη.