Tα πέντε βασικά σημεία για υγιή καρδιά

Της ΣΟΦΙΑΣ ΝΕΤΑ

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, όπως έδειξε διεθνής μελέτη, οι άνθρωποι με κοιλιακή παχυσαρκία, που διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 ή καρδιαγγειακής νόσου, να ελέγχουν τα 5 σημεία για γερή καρδιά, δηλαδή την περίμετρο μέσης τους, τη γλυκόζη αίματος, την καλή και κακή χοληστερόλη, τη δυσλιπιδαιμία και την αρτηριακή τους πίεση, έτσι ώστε ο γιατρός τους να παρακολουθεί τους καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου τους και να βοηθήσει στην αντιμετώπισή τους ώστε να μειωθεί ο συνολικός καρδιομεταβολικός κίνδυνος.

Ευρήματα έρευνας που διεξήχθη σε 28 χώρες, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα, δείχνουν ότι αυξημένος αριθμός ιατρών κατανοεί τη συσχέτιση που υπάρχει μεταξύ της συσσώρευσης ενδοκοιλιακού λίπους γύρω από τη μέση (με δείκτη τη μέτρηση της περιμέτρου μέσης) και της ανάπτυξης διαβήτη και καρδιαγγειακής νόσου.

Παρόλα αυτά είναι πιο πιθανό οι ιατροί να εντοπίσουν και να αντιμετωπίσουν τους κλασικούς καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου στους οποίους περιλαμβάνονται : ο διαβήτης τύπου 2, υψηλά επίπεδα (‘κακής’) LDL χοληστερόλης και υψηλή αρτηριακή πίεση συγκριτικά με τους αναδυόμενους καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου, όπως είναι η κοιλιακή παχυσαρκία, τα χαμηλά επίπεδα ‘καλής’ (HDL) χοληστερόλης και τα υψηλά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα (τριγλυκερίδια).

Επιπλέον, πάνω από 80% των ιατρών πιστεύει ότι οι ασθενείς του δεν είναι επαρκώς εκπαιδευμένοι για το πώς μπορούν να μειώσουν τους καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με αυτές τις νόσους. Στην Ελλάδα, 9% από τους 104 ιατρούς που ερωτήθηκαν, πιστεύουν ότι οι ασθενείς τους δεν είναι επαρκώς εκπαιδευμένοι για τους καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου.

Ο συνολικός καρδιομεταβολικός κίνδυνος αντιπροσωπεύει τον γενικότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακής νόσου, οφειλόμενο σε πλήθος αναστρέψιμων παραγόντων κινδύνου, στους οποίους περιλαμβάνονται: υψηλό σάκχαρο αίματος, υψηλά επίπεδα LDL χοληστερόλης ή χαμηλά επίπεδα HDL χοληστερόλης στο αίμα, υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα, αρτηριακή υπέρταση ή συσσώρευση ενδοκοιλιακού λίπους γύρω από τη μέση (με δείκτη τη μέτρηση της περιμέτρου μέσης.

Πρόσφατα στοιχεία έδειξαν ότι αυτό το σύνολο των αναστρέψιμων παραγόντων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακής νόσου. Είναι επομένως σημαντικό να ελέγχονται συστηματικά αυτοί οι παράγοντες κινδύνου, προκειμένου να εκτιμάται ο κίνδυνος εκδήλωσης διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακής νόσου.

Τα αποτελέσματα της έρευνας Shape of the Nations 2007, έδειξαν ότι περίπου τρία τέταρτα των ερωτηθέντων ιατρών κατανοούν ότι οι κλασικοί καρδιομεταβολικοί παράγοντες κινδύνου, όπως ο διαβήτης τύπου 2, η υψηλή αρτηριακή πίεση, το κάπνισμα και τα υψηλά επίπεδα LDL χοληστερόλης αποτελούν τον υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου.

Παρόλα αυτά δίνουν λιγότερη σημασία στους αναδυόμενους παράγοντες καρδιομεταβολικού κινδύνου, που θέτουν τους ασθενείς τους σε κίνδυνο, όπως είναι η ενδοκοιλιακή παχυσαρκία, τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα και τα χαμηλά επίπεδα HDL (‘καλής’) χοληστερόλης.

Η έρευνα επίσης έδειξε ότι μόνο 6% του γενικού πληθυσμού και 11% των ασθενών υψηλού κινδύνου γνωρίζουν ότι ο διαβήτης τύπου 2 είναι ένας καρδιομεταβολικός παράγοντας κινδύνου . Επιπλέον, μόνο ένας στους τρεις ασθενείς υψηλού κινδύνου ανέφερε ότι έχει μετρηθεί από τον ιατρό του για τους αναδυόμενους καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου.

Η έρευνα Shape of the Nations 2007

Περισσότεροι από 11.000 άνθρωποι από 28 χώρες συμμετείχαν στην έρευνα Shape of the Nations 2007 συμπεριλαμβανομένων 386 (200 άτομα από το ευρύ κοινό, 82 ασθενείς με διαγνωσμένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και 104 ιατροί πρωτοβάθμιας περίθαλψης) από την Ελλάδα, με πρωταρχικό στόχο την εκτίμηση της γνώσης, της κατανόησης και των απόψεων τριών ομάδων (ιατροί πρωτοβάθμιας περίθαλψης, άτομα με διαγνωσμένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και το ευρύ κοινό) σε σχέση με τους παράγοντες καρδιομεταβολικού κινδύνου.

Ένα υψηλό ποσοστό ιατρών πρωτοβάθμιας περίθαλψης μπορεί να αναγνωρίσει τους κλασικούς καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου – όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, η υψηλή αρτηριακή πίεση και το κάπνισμα.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας στην Ελλάδα, 59% των ιατρών πρωτοβάθμιας φροντίδας θεωρεί την υψηλή αρτηριακή πίεση ως καρδιομεταβολικό παράγοντα κινδύνου, 64% των ιατρών θεωρεί τη γενική παχυσαρκία παράγοντα κινδύνου και 59% θεωρεί το κάπνισμα καρδιομεταβολικό παράγοντα κινδύνου.

Παρόλα αυτά μόνο το 12% των ιατρών θεωρεί την κοιλιακή παχυσαρκία ως παράγοντα καρδιομεταβολικού κινδύνου , 44% των ιατρών θεωρεί τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα ως παράγοντα κινδύνου και 14% των ιατρών θεωρεί τα χαμηλά επίπεδα καλής χοληστερόλης παράγοντα κινδύνου.

Τα αποτελέσματα της έρευνας Shape of the Nations έδειξαν ότι ενώ οι ιατροί αναγνωρίζουν και αντιμετωπίζουν τους καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου, λιγότεροι από 2/3 τους παρακολουθούν τακτικά. Οι ιατροί στην Ελλάδα μετρούν τακτικά τους περισσότερους καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση (98%), τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα (97%) και τα υψηλά επίπεδα ‘κακής’ χοληστερόλης (95%) συγκριτικά με τους αναδυόμενους παράγοντες κινδύνου, όπως η κοιλιακή παχυσαρκία (89%), τα χαμηλά επίπεδα ‘καλής’ χοληστερόλης (93%) και τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα (88%).

Πέραν της ανάγκης για εκπαίδευση, τα αποτελέσματα αυτά τονίζουν την ανάγκη συνεργασίας μεταξύ των ασθενών και των ιατρών για τη μέτρηση και παρακολούθηση όλων των καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί εύκολα με τον έλεγχο 5 βασικών σημείων για υγιή καρδιά που περιλαμβάνει:

• τη μέτρηση της περιμέτρου μέσης
• των επιπέδων σακχάρου στο αίμα
• της καλής και κακής χοληστερόλης
• των λιπιδίων στο αίμα και
• της αρτηριακής πίεσης.

Η έρευνα Shape of the Nations 2007 είναι μια κοινή πρωτοβουλία της sanofi-aventis, του Παγκόσμιου Οργανισμού Καρδιάς, της Διεθνούς Εταιρείας Παχυσαρκίας και της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τον Διαβήτη, με την ευκαιρία της ετήσιας Παγκόσμιας Ημέρας Καρδιάς, που φέτος εορτάζεται στις 30 Σεπτεμβρίου 2007 και έχει ώς θέμα ‘Υγιείς Οικογένειες, Υγιείς Κοινότητες’, για να κινητοποιήσει τους ανθρώπους να έρθουν κοντά και να στηρίξουν τη δημιουργία υγιών οικογενειών με γερή καρδιά.

Κοιλιακή παχυσαρκία και καρδιομεταβολικοί παράγοντες κινδύνου

Οι πρόσφατες κλινικές πρακτικές για την αντιμετώπιση της καρδιαγγειακής νόσου δίνουν έμφαση στην αντιμετώπιση μεμονωμένων καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου. Παρ’ όλες τις μεγάλες προόδους που έχουν σημειωθεί για τη μείωση της συχνότητας εμφάνισης των καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου, όπως το κάπνισμα, η υψηλή χοληστερόλη, η υψηλή αρτηριακή πίεση, ο διαβήτης και άλλοι αναδυόμενοι παράγοντες κινδύνου, εκτιμάται ότι περίπου το ένα τρίτο όλων των θανάτων κάθε χρόνο προκαλούνται από καρδιαγγειακή νόσο.

Επιπλέον, 246 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από διαβήτη τύπου 2 και ο αριθμός των ανθρώπων που πάσχουν από διαβήτη αναμένεται να αυξηθεί στα 380 εκατομμύρια στο 2025. Κάθε χρόνο, περίπου 4.000.000 άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας του διαβήτη.

Η κοιλιακή παχυσαρκία (όπως μετριέται από την περίμετρο μέσης) θεωρείται σημαντική υποκείμενη αιτία επιδείνωσης του συνολικού καρδιομεταβολικού κινδύνου. Μελέτες έχουν δείξει ότι άνθρωποι με διάφορους καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου, γνωστούς ως μεταβολικό σύνδρομο, έχουν αυξημένο συνολικό καρδιομεταβολικό κίνδυνο, δηλαδή διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης επεισοδίου αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου και περίπου πενταπλάσιες πιθανότητες ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2, συγκριτικά με τους ανθρώπους που δεν εμφανίζουν κανένα καρδιομεταβολικό παράγοντα κινδύνου.

Οι αναδυόμενοι καρδιομεταβολικοί παράγοντες κινδύνου, όπως τα χαμηλά επίπεδα καλής χοληστερόλης και τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα, εμφανίζονται συνήθως σε ανθρώπους με κοιλιακή παχυσαρκία, και ιδιαίτερα σε εκείνους με υπερβάλλουσα ενδοκοιλιακή εναπόθεση λίπους.

Πρόσφατα, ανακαλύφθηκε το ενδοκανναβινοειδές σύστημα (ΕΚΣ), ένα δίκτυο υποδοχέων στο σώμα. Αυτοί οι υποδοχείς είναι υπερδραστήριοι σε ανθρώπους που είναι υπέρβαροι. Αυτή η υπερδραστηριότητα συντελεί στην αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, δημιουργώντας ένα μη υγιές προφίλ λιπιδίων και την αποθήκευση λίπους, ιδιαίτερα στην περιοχή γύρω από τη μέση.