“Ημέρα ατόμων με κοχλιακά εμφυτεύματα”

Παρ ότι η κοχλιακή εμφύτευση εφαρμόζεται από το 1997 στην Ελλάδα και αποκαθιστά επιτυχώς προβλήματα βαρηκοΐας και κώφωσης, δεν είναι ακόμα ευρέως γνωστή μέθοδος. Αυτός είναι ο λόγος που η Α΄ ω.ρ.λ. πανεπιστημιακή Κλινική του Α.Π.Θ, η οποία αποτελεί και το μεγαλύτερο κέντρο αναφοράς στην Ελλάδα, διοργανώνει για  δεύτερη συνεχή χρονιά εκδήλωση για τα άτομα με κοχλιακά εμφυτεύματα.

Με αφορμή αυτήν την εκδήλωση, δόθηκε συνέντευξη τύπου από τους γιατρούς της κλινικής, προκειμένου να τονιστεί η τεράστια σημασία της έγκαιρης διάγνωσης της βαρηκοΐας-κώφωσης, οι οποίες αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα οδηγούν σε μόνιμες αναπηρίες.

Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 500.000 άνθρωποι στον κόσμο,  με μια σοβαρή, στα όρια της κώφωσης απώλεια ακοής, ωφελούνται από ένα σύστημα κοχλιακού εμφυτεύματος. Υπολογίζεται επίσης ότι 1 στα 1.000 νεογέννητα παρουσιάζει βαρηκοΐα και η συχνότητα αυτή αυξάνεται 30-40 φορές στα νεογνά με υψηλό κίνδυνο, σε εκείνα δηλαδή που  έχουν ιστορικό κληρονομικής βαρηκοΐας, η μητέρα αρρώστησε κατά την εγκυμοσύνη από ερυθρά, έρπητα, λοίμωξη με μεγαλοκυτταροϊό, τοξοπλάσμωση. Ακόμα  όταν το νεογνό, είναι πρόωρο και έχει βάρος μικρότερο των 1.500 γραμμαρίων, έχει υψηλό επίπεδο χολερυθρίνης, παρουσιάζει ασφυξία, υποστηρίζεται μηχανικά για περισσότερες από 4  μέρες, έχει βακτηριακή μηνιγγίτιδα και του έχει γίνει αναγκαστική χρήση ωτοτοξικών φαρμάκων.

Επίσης μέχρι την εφηβεία 1 στα 1.000 παιδιά θα έχει αναπτύξει μια μεγάλου βαθμού βαρηκοΐα. Σε μία από τις παραπάνω κατηγορίες υψηλού κινδύνου εμπίπτει το 6-8% των νεογνών, όμως από αυτά μόνο το 2- 5% παρουσιάζει βαρηκοΐα.

Η ομιλία, που αποτελεί την βασικότερη μορφή ανθρώπινης επικοινωνίας,  έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση για την σωστή ανάπτυξη του προφορικού λόγου την ακεραιότητα του συστήματος ακοής.

Η χρονική περίοδος των πρώτων τριών ετών της ζωής είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για την ψυχοκινητική εξέλιξη των παιδιών, αφού στο διάστημα αυτό γίνεται η εκμάθηση της γλώσσας.

“Η μέση ηλικία διάγνωσης της συγγενούς βαρηκοΐας έχει μειωθεί από 2,5 χρόνια στους 3 με 6 μήνες. Αυτό σημαίνει ότι η απώλεια ακοής μπορεί να προσδιοριστεί πριν από την κρίσιμη ηλικία κατάκτησης των προφορικών γλωσσικών δεξιοτήτων. Σήμερα σε όλες τις προηγμένες χώρες γίνεται προληπτικός έλεγχος σε όλα τα νεογνά, για την έγκαιρη διάγνωση της βαρηκοΐας, πριν από την έξοδό τους από την κλινική. Δυστυχώς στην Ελλάδα, παρά τις πιέσεις, δεν είναι ακόμα υποχρεωτική η εξέταση και γίνεται σε ελάχιστα μαιευτήρια”, δήλωσε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου ο διευθυντής της Α΄ ω.ρ.λ.  κλινικής του ΑΧΕΠΑ, καθηγητής Ιωάννης Κωνσταντινίδης και συνέχισε    “Τα κοχλιακά εμφυτεύματα είναι το τελευταίο επίτευγμα της τεχνολογίας. Είναι μια ηλεκτρονική συσκευή, η οποία αντικαθιστά το αφτί. Μετατρέπει την μηχανική ηχητική ενέργεια σε ηλεκτρικά σήματα, που φτάνουν με τη βοήθεια ηλεκτροδίων κατευθείαν στο κοχλιακό νεύρο, παρακάμπτοντας όλο το αφτί, που δεν λειτουργεί σωστά, δίνοντας μία σχεδόν φυσιολογική ακοή.

Όλα τα εμφυτεύματα κατασκευάζονται από ιστοσυμβατά υλικά (σιλικόνη, κεραμικά, τιτάνιο). Με μια λεπτή χειρουργική επέμβαση, τοποθετείται το κοχλιακό εμφύτευμα στο κροταφικό οστό και τα ηλεκτρόδιά του μέσα στον κοχλία.

Το εμφύτευμα διαρκεί εφ’ όρου ζωής. Παρόλα αυτά, σε λίγα χρόνια με την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας θα είναι ταχύτερα, μικρότερα και όλο το σύστημα εμφυτεύσιμο, άρα μη ορατό. Πιστεύω ότι τα ίδια τα άτομα με κοχλιακό εμφύτευμα θα επιθυμούν την επανεμφύτευση με ένα νεότερο.

Η έρευνα στην επιστήμη δεν σταματά ποτέ. Βρίσκεται ήδη σε πειραματικό στάδιο η αποκατάσταση με αναγέννηση των νευρικών κυττάρων με  βλαστοκύτταρα. Εξίσου θα μπορούσε να γίνει και γονιδιακή διόρθωση στο μέλλον, αλλά η ανάγκη για ακοή τον πρώτο χρόνο της ζωής, ώστε να ακολουθήσει το παιδί μια φυσιολογική ακουστική εξέλιξη και να αποκτήσει τη μητρική του γλώσσα, υπάρχει τώρα”.

Να σημειωθεί ότι οι σημερινοί επεξεργαστές ήχου είναι αδιάβροχοι και δεν κινδυνεύουν από βλάβες στην θάλασσα, από ιδρώτα, σκόνες κλπ. Επίσης το γεγονός  ότι κατασκευάζονται σε διάφορα έντονα χρώματα, αποδεικνύει την κοινωνική πρόοδο και την άμβλυνση των στοχοποιήσεων της αναπηρίας.

Στη συνέχεια ο υπεύθυνος εργαστηρίου ωτονευρολογίας, επίκουρος καθηγητής Γεώργιος  Ψύλλας, αναφέρθηκε στις ενδείξεις για την τοποθέτηση κοχλιακών εμφυτευμάτων. “Τα κοχλιακά εμφυτεύματα ενδείκνυνται για ασθενείς άνω των 12 μηνών με αμφοτερόπλευρη κώφωση ή με μεγάλου βαθμού νευροαισθητήρια βαρηκοΐα, που δεν μπορεί να αξιοποιηθεί με την εφαρμογή σύγχρονων ακουστικών βαρηκοΐας.

Η καταλληλότερη ηλικία εμφύτευσης είναι γύρω στο 1ο έτος, γιατί από αυτή την ηλικία εξελίσσεται και το κεντρικό νευρικό τμήμα του ακουστικού συστήματος. Τα  παιδιά στα οποία τοποθετήθηκε κοχλιακό εμφύτευμα σε ηλικία 12 -18 μηνών είχαν καλύτερα αποτελέσματα και δεν παρουσίασαν καθυστέρηση στη γλώσσα τους. Στις μεγαλύτερες ηλικίες, κατάλληλοι υποψήφιοι είναι οι λεγόμενοι μεταγλωσσικοί ασθενείς, δηλαδή τα άτομα που έχασαν την ακοή τους αφού απέκτησαν ομιλία και ομιλούν πλέον στηριζόμενοι στην χειλεοανάγνωση.

Η προσαρμογή και η ρύθμιση του κοχλιακού εμφυτεύματος απαιτεί υπομονή και επιμονή από μέρους του γιατρού, ο οποίος κάνει κατά διαστήματα τις ρυθμίσεις, προσπαθώντας να το προσαρμόσει στις αντοχές του ακουστικού νεύρου και τις απαιτήσεις του εγκεφάλου, ώστε να φτάνει στον εγκέφαλο ένα κατάλληλο φάσμα και εύρος ακουστικών συχνοτήτων, για ευχάριστη και φυσιολογική ακοή” κατέληξε  ο κ. Ψύλλας.

Τέλος, ο υπεύθυνος του κέντρου κοχλιακών εμφυτευμάτων Γεώργιος Κυριαφίνης, αναφέρθηκε στη λειτουργία και τις δραστηριότητες του κέντρου. “Η πρώτη κοχλιακή εμφύτευση έγινε το 1997, δηλαδή κλείνουμε 20 χρόνια. Ως Κέντρο αναγνωρισμένο από το ΚΕΣΥ ξεκίνησε τις τακτικές εμφυτεύσεις το 2000. Σήμερα είναι κέντρο αναφοράς στην Ελλάδα, με πάνω από 370 άτομα με κοχλιακό εμφύτευμα, από όλες τις περιοχές της χώρας και τα μισά είναι παιδιά. Είναι το μοναδικό κέντρο που παρακολουθούνται ασθενείς με εμφυτεύματα εγκεφαλικού στελέχους, δηλαδή άτομα με αγεννεσία ή άτομα στα οποία αφαιρέθηκε το ακουστικό νεύρο.

Ακόμα είναι το μοναδικό πιστοποιημένο κέντρο από τις εταιρίες κοχλιακών εμφυτευμάτων για τη διαπίστωση, τεκμηρίωση και αποκατάσταση των βλαβών των εμφυτευμάτων και των επεξεργαστών ήχου. Η χειρουργική τοποθέτηση του εμφυτεύματος, το σύστημα του κοχλιακού εμφυτεύματος και τα follow up, καλύπτονται 100% από τα ασφαλιστικά ταμεία, αρκεί να δοθεί η έγκριση από την αρμόδια επιτροπή του ΚΕΣΥ.

Δυστυχώς όμως, το κονδύλι που δίνεται στο Νοσοκομείο μας συνεχώς μειώνεται, άρα μειώνονται οι επεμβάσεις ετησίως, που δεν καλύπτουν πια το νούμερο των υποψηφίων για κοχλιακά εμφυτεύματα με αποτέλεσμα τις καθυστερήσεις που αφήνουν μόνιμες αναπηρίες.

Στο κέντρο κοχλιακών εμφυτεύσεων του ΑΧΕΠΑ, λειτουργεί μια οργανωμένη διεπιστημονική ομάδα με επαγγελματίες διαφόρων ειδικοτήτων, ώστε να επιτυγχάνεται άρτια συμβουλευτική προσέγγιση, κυρίως της οικογένειας των μικρών παιδιών με βαρηκοΐα - κώφωση, που ξεκινά από την στιγμή της ανακοίνωσης του αποτελέσματος και τελειώνει στο σχολείο. Η ομάδα περιλαμβάνει ω.ρ.λ. νευροωτολόγους, ω.ρ.λ. χειρουργούς, εκπαιδευτικούς, λογοθεραπευτές και ανάλογα με τις ανάγκες, παιδίατρο παιδονευρολόγο, αναπτυξιολόγο, ψυχολόγο και κοινωνικό λειτουργό.

Οι εκπαιδευτικές επιλογές περιλαμβάνουν την απόλυτη ένταξη στα σχολεία γενικής αγωγής ή σε κάποιες περιπτώσεις μόνο, αν τοποθετήθηκε αργά ή υπάρχουν συνοδά νευρολογικά προβλήματα, τη χρήση εξειδικευμένης βοήθειας σε σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής.

Ένα ακουστικό-προφορικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα που τονίζει τη χρήση της ομιλούμενης γλώσσας για την επικοινωνία του παιδιού με τους συμμαθητές του είναι καθοριστικό για την ακουστική εξέλιξη του παιδιού με κοχλιακό εμφύτευμα.

Από τη λειτουργία του κέντρου αναδείχθηκε η ανάγκη της ενσωμάτωσης δεικτών ποιότητας ζωής, τόσο στην προεγχειρητική όσο και στη μετεγχειρητική αξιολόγηση του κάθε ασθενή.

Από τους δείκτες αυτούς βγαίνει το συμπέρασμα ότι η ποιότητα ζωής αυξάνεται θεαματικά αμέσως μετά την απόκτηση της ακοής. Οι ενήλικες συνεχίζουν την εργασία τους και την κοινωνική τους ζωή και οι γονείς των παιδιών βλέπουν με αισιοδοξία το μέλλον των παιδιών τους με ανεξαρτησία, αυτοσεβασμό και ίσες ευκαιρίες με τα ακούοντα παιδιά”, ολοκλήρωσε ο κ.  Κυριαφίνης.

Η ομάδα του Κέντρου Κοχλιακών Εμφυτεύσεων του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ διοργανώνει σεμινάρια επιμορφωτικά για τους εκπαιδευτικούς και τους λογοθεραπευτές που ασχολούνται με μαθητές που έχουν υποβληθεί σε κοχλιακή εμφύτευση.

Επίσης με τη βοήθεια της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, καθώς και τις Διευθύνσεις και τους Σχολικούς Συμβούλους Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, οργανώνει ημερίδες σε όλες τις πόλεις, για την ευαισθητοποίηση του κοινού στην κώφωση και στην αποκατάστασή της.