Κήλη: Γιατί οι καπνιστές κινδυνεύουν περισσότερο;

Μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών αντιμετωπίζουν οι καπνιστές που υποβάλλονται σε επιλεκτική αποκατάσταση κήλης, συγκριτικά με τους μη καπνιστές. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε μελέτη που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου Northwestern στο Σικάγο, η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην ηλεκτρονική έκδοση της American Journal of Surgery. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ευρήματά τους συμβαδίζουν με εκείνα μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί στο παρελθόν και αφορούν επεμβάσεις υψηλότερου κινδύνου. Όπως προειδοποιούν, ακόμα και οι λιγότερο επικίνδυνες χειρουργικές επεμβάσεις δεν απαλλάσσουν από τους κινδύνους που σχετίζονται με την επιβλαβή συνήθεια.

«Οι κήλες δημιουργούνται εξαιτίας της ενδοκοιλιακής πίεσης, η οποία προκαλείται συνηθέστερα όταν ο άνθρωπος σηκώνεται από την καθιστή στην όρθια θέση, όταν βήχει, όταν ουρεί ή όταν αφοδεύει, ιδιαίτερα σε βαθύ κάθισμα, ή όταν υποφέρει από δυσκοιλιότητα. Οι μακροχρόνιοι καπνιστές συχνά αναπτύσσουν χρόνιο βήχα, οπότε και κήλες σε υψηλότερο ποσοστό από τους μη καπνιστές. Μάλιστα, αυτή η ομάδα έχει 4πλάσιες πιθανότητες να εμφανίσει μετεγχειρητική κήλη. Η κύρια υπεύθυνη για αυτό είναι η νικοτίνη, η οποία μειώνει το ρυθμό σχηματισμού κολλαγόνου και αποδυναμώνει το κοιλιακό τοίχωμα»,  μας εξηγεί ο  γενικός χειρουργός Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος - Διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών - Ιατρικού Περιστερίου και Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής.

Δεδομένου ότι στις επεμβάσεις χαμηλού κινδύνου οι χειρουργοί δεν επιμένουν για τη διακοπή του καπνίσματος προ του χειρουργείου, οι ερευνητές, θέλοντας να κατανοήσουν καλύτερα κατά πόσο επηρεάζει το κάπνισμα τα ποσοστά επιπλοκών, εξέτασαν στοιχεία 220.629 ασθενών από τη βάση δεδομένων NSQIP (National Surgical Quality Improvement Project) του Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών. Οι ασθενείς είχαν υποβληθεί σε διάφορα είδη επιλεκτικής αποκατάστασης κήλης από το 2011 έως το 2014. Το 18% αυτών είχε δηλώσει ότι είχε κάνει χρήση καπνού το χρόνο που προηγήθηκε της επέμβασης. Ο μέσος όρος ηλικίας των καπνιστών ήταν τα 50 έτη, ενώ αυτός των μη καπνιστών ήταν 57. Επίσης οι περισσότεροι ήταν έγχρωμοι, λιποβαρείς και κατανάλωναν δύο ή περισσότερα αλκοολούχα ποτά την ημέρα.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι παρουσιάστηκαν επιπλοκές στο 6,34% των καπνιστών και στο 4,72% των μη καπνιστών. Αφού συνυπολόγισαν παράγοντες όπως η εθνικότητα, το φύλο, ο δείκτης μάζας σώματος, οι προϋπάρχουσες συννοσηρότητες και ο τύπος της επέμβασης στην οποία υποβλήθηκαν οι ασθενείς για την αποκατάσταση της κήλης, παρατήρησαν ότι ο κίνδυνος για επιπλοκές ήταν μεγαλύτερος στους καπνιστές, σε σύγκριση με τους μη καπνιστές. Μεταξύ αυτών ήταν ο θάνατος, η επιστροφή στο χειρουργείο, η επανεισαγωγή, οι επιπλοκές στο τραύμα, η λοίμωξη, η σηψαιμία / σηπτικό σοκ, επιπλοκές που αφορούσαν στους πνεύμονες (π.χ. πνευμονία) και καρδιακές επιπλοκές (π.χ. καρδιακή ανακοπή, έμφραγμα μυοκαρδίου). Μόνο οι μεταγγίσεις και οι θρομβοεμβολικές επιπλοκές ήταν λιγότερο πιθανές στους καπνιστές.

«Αν και σπάνια στους μη καπνιστές, μια λοίμωξη -που είναι η συχνότερη επιπλοκή από τις αναφερόμενες από τους ερευνητές- απειλεί όσους εξακολουθούν να καπνίζουν μέχρι την ημέρα της επέμβασης. Από τη διακοπή του καπνίσματος πριν από την επιλεκτική αποκατάσταση της κήλης υπάρχει πράγματι σημαντικό κλινικό όφελος και για αυτό οι χειρουργοί πρέπει να επιμένουν για αυτή, προκειμένου να μειωθούν ή εξαλειφθούν οι πιθανότητες εμφάνισής της. Αν και δεν υπάρχουν δεδομένα ακριβώς για το χρόνο που απαιτείται χωρίς νικοτίνη, είναι γενικά αποδεκτό ότι όσο μεγαλύτερο διάστημα έχει να καπνίσει ο ασθενής τόσο το καλύτερο», εξηγεί περαιτέρω ο Δρ. Ξιάρχος.

Παρότι οι ερευνητές σημείωσαν ότι τα στατιστικά στοιχεία δεν τους επέτρεψαν να αναλύσουν εάν υπάρχει διαφορά στους καπνιστές που διακόπτουν το κάπνισμα λίγο πριν από την επέμβαση, ο εκ των συγγραφέων της μελέτης Jonah Stulberg, MD, FACS, είναι τόσο αυστηρός στην απαίτησή του προς τους ασθενείς να σταματούν το κάπνισμα πριν από το χειρουργείο που χρησιμοποιεί ακόμη και εξετάσεις ούρων για την επιβεβαίωση του ισχυρισμού των ασθενών.

Το κάπνισμα είναι ακόμα πιο επιβαρυντικός παράγοντας για τη θεραπεία των πιο σύνθετων κηλών, δηλαδή των ευμεγεθών, που αρκετά συχνά είναι μετεγχειρητικές. Εάν λόγω του καπνίσματος εμποδίζεται η επούλωση της αρχικής επέμβασης, οι μύες  μπορούν να διαχωριστούν και να δημιουργήσουν κήλη. Η ικανότητα να μεταφερθεί αίμα στους μυς, ώστε να ενωθούν και πάλι, είναι σημαντική για την αποκατάσταση.  Αλλά η νικοτίνη και τα προϊόντα καπνού εμποδίζουν την καλή ροή του αίματος στα τραύματα.

Επιπρόσθετη δυσκολία επιφέρει το πλεονάζον σωματικό βάρος. Όσο μεγαλύτερο είναι τόσο πιο δύσκολη είναι η επιτυχής αποκατάσταση, λόγω της υψηλότερης ενδοκοιλιακής πίεσης που αναπτύσσεται. Για να περιορίσουν, λοιπόν, σημαντικά την πιθανότητα για επαναλαμβανόμενες επεμβάσεις, οι ασθενείς είναι προτιμότερο να αποκλείουν παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά την έκβαση της επιλεκτικής επέμβασης αποκατάστασης κήλης, δηλαδή να χάνουν βάρος και να κόβουν το κάπνισμα πριν απ’ αυτή.

«Η κήλη μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα, αρχικά. Αυτό όμως δεν διαρκεί περισσότερο από 1-2 χρόνια και για αυτό πρέπει να θεραπεύεται χειρουργικά όσο το δυνατόν συντομότερα. Διαφορετικά ο ασθενής διατρέχει σοβαρότερους κινδύνους, όπως ισχαιμία και νέκρωση του εντέρου, όταν το περιεχόμενο της κήλης δεν ανατάσσεται. Η λαπαροσκοπική προσέγγιση δεν προκαλεί κάκωση στους μυς και για αυτό συστήνεται ακόμα και για μετεγχειρητικές κήλες. Η δε χρήση πλέγματος μειώνει σημαντικά τις υποτροπές. Επιπλέον ο πόνος είναι σημαντικά μειωμένος, επειδή η επέμβαση γίνεται μέσω μικρών τομών, όπως άλλωστε και ο χρόνος ανάρρωσης», διαβεβαιώνει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.