Πώς η κατάθλιψη μπορεί να οδηγήσει στην αυτοκτονία

Γράφει η Δρ. Ίλια Θεοτοκά, Κλινική Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, Πρόεδρος της Δράσης για την Ψυχική Υγεία.

Το πρόβλημα με την κατάθλιψη ή και με τις σκέψεις για τερματισμό της ζωής είναι ότι δεν αναγνωρίζονται πάντα. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό. Μπορεί να υπάρχουν εσωτερικευμένοι φόβοι σε πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι διστάζουν να μιλήσουν για αυτούς. Πολλοί άνθρωποι δεν μιλούν για τα συναισθήματά τους και η σιωπή πολλές φορές εκλαμβάνεται ως έλλειψη προβλημάτων. Επίσης, δε γίνεται πάντα κατανοητό ότι συχνά παράπονα για σωματικά προβλήματα μπορεί να είναι μέρος της κατάθλιψης. Και ασφαλώς υπάρχει και η χαμογελαστή κατάθλιψη (smiled depression), όπου το άτομο διαχειρίζεται σε γενικές γραμμές τη ζωή του, αλλά μέσα του εγκαθίσταται σιγά-σιγά μιά καταθλιπτική θεώρηση του εαυτού του και της ζωής.

Τα βασικά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι:

• Διακυμάνσεις στη διάθεση, θλίψη, αίσθημα κόπωσης
• Ευερεθιστότητα, επιθετικότητα
• Μειωμένη προσοχή και συγκέντρωση
• Αλλαγές στον ύπνο και στη διατροφή
• Ιδέες αναξιότητας
• Απογοήτευση, αίσθημα κενού και ματαιότητας
• Απώλεια της ενεργητικότητας, απραξία, μείωση ενδιαφέροντος για δραστηριότητες, συναναστροφές, κοινωνική απομόνωση
• Αυξημένη αυτοκριτική (είμαι βάρος, δεν αξίζω), τάσεις αυτοκατηγορίας
• Χρήση αλκοόλ, χαπιών
• Πιθανές συζητήσεις για θάνατο ή αυτοκτονία.

Ενδείξεις που θα πρέπει να μας θορυβήσουν

Παράπονα ότι δεν έχουν κίνητρο, ενέργεια, ή παράπονα για σωματικά ενοχλήματα (αρθριτικά, πονοκέφαλοι), αλλαγή της εμφάνισης, της υγιεινής, της διατροφής, ευερεθιστότητα, φόβος για αρρώστιες, ανορεξία, βουλιμία, παχυσαρκία, διαταραχές ύπνου, επαναλαμβανόμενοι θυμοί, υπερκινητικότητα.

Πολλές φορές δεν μοιάζουν θλιμμένοι, αλλά παραπονούνται για τη ζωή τους, ότι έχουν χάσει το νόημα, το ενδιαφέρον.

Ενα άτομο που μιλά για αυτοκτονία πρέπει να το παίρνουμε σοβαρά υπόψη !

Τι μπορεί να κάνει το περιβάλλον;

• Ακούστε το αγαπημένο σας πρόσωπο
• Μην κριτικάρετε τα συναισθήματά του
• Αποφύγετε αχρείαστες συγκρούσεις
• Καλέστε τον σε μία κοινωνική εκδήλωση
• Μην προσπαθήσετε να τον θεραπεύσετε
• Συνοδεύστε τον στον ψυχολόγο
• Ενισχύστε τον να συνεχίσει τη θεραπεία του.
• Μη διστάσετε να μιλήσετε στον ψυχολόγο: Πάρτε τηλέφωνο, κλείστε ραντεβού, πηγαίνετε στο ραντεβού, παραμείνετε στη θεραπεία.

Συμβουλές για να αντιμετωπίσετε την κατάθλιψη

Μιλήστε σε κάποιον δικό σας για τα συναισθήματά σας.

Διατηρείστε, όσο γίνεται, μία θετική διάθεση. Αποδεχτείτε ότι στη ζωή υπάρχουν δυσκολίες, θλίψη, δυσάρεστες στιγμές. Είναι σημαντικό να μπορούμε να αγαπάμε τη ζωή, ακόμα και στις πιο δύσκολες φάσεις της.

Προσπαθήστε να σκέφτεστε ρεαλιστικά. Ελέγξτε τις προσδοκίες και τις προτεραιότητες σας. Μην εστιάζετε στα αρνητικά μίας κατάστασης, δείτε και τις θετικές της πλευρές.

Μην αφήνετε τις αρνητικές σκέψεις να επηρεάζουν τον τρόπο που θα επιλύσετε ένα πρόβλημα. Να είστε ανοιχτοί σε πιθανές λύσεις.

Κάντε μία λίστα με αυτά που σας αρέσουν στον εαυτό σας.

Επιτρέψτε στον εαυτό σας να μην είστε τέλειοι.

Να θέτετε μικρούς καθημερινούς στόχους. Όταν τους ολοκληρώνετε, να επιβραβεύετε τον εαυτό σας.

Φροντίστε τη διατροφή σας. Επιλέγετε τροφές με Ω3 λιπαρά και πλούσιες σε βιταμίνη Β12. Αποφύγετε το αλκοόλ και την υπερβολική ποσότητα καφέ. Φροντίστε τον ύπνο σας.

Βάλτε συστηματικά την άσκηση στη ζωή σας (πχ. περπάτημα καθημερινά, κάποιο σπόρ, γυμναστική κλπ), μπορείτε να συνδυάσετε την άσκηση με φιλική παρέα, που την κάνει πιο ευχάριστη.

Να εκτίθεστε συστηματικά σε ηλιόλουστα μέρη.

Βάλτε καινούργιες δημιουργικές δραστηριότητες στη ζωή σας (ζωγραφική, μουσική, φωτογραφία).Το να είμαστε δημιουργικοί, μας επιτρέπει να εξερευνούμε τα συναισθήματά μας και να εκφραζόμαστε. Παράλληλα, μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα και μας δίνει ικανοποίηση.

Εμπλακείτε πιο ενεργά σε δραστηριότητες. Εμπλουτίστε την κοινωνική σας ζωή, κρατείστε κοντά σας τους φίλους και την οικογένεια.

Οι παραπάνω συμβουλές μπορεί να σας βοηθήσουν σημαντικά, αλλά όχι από μόνες τους, εάν τα καταθλιπτικά συναισθήματα είναι έντονα, διαρκούν πάνω από 2 εβδομάδες και επηρεάζουν σοβαρά την καθημερινή σας λειτουργικότητα. Στην περίπτωση αυτή, αλλά και στην περίπτωση που σκέπτεστε ότι η ζωή δεν αξίζει και κάνετε σκέψεις να δώσετε τέλος στη ζωή σας, θα πρέπει να επισκεφτείτε άμεσα έναν κλινικό ψυχολόγο ή ψυχίατρο, να ξεκινήσετε ψυχοθεραπεία ή και να πάρετε αντικαταθλιπτική αγωγή. Να έχετε υπόψη σας ότι η κατάθλιψη είναι μια ψυχολογική διαταραχή που θεραπεύεται, εφόσον αποφασίσετε να την αντιμετωπίσετε.