Χιλιάδες ζωές θα σώσει η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους

Της Σοφίας Νέτα

‘Επιτέλους αποκτήσαμε Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το κάπνισμα. Ανακοινώθηκε πρόσφατα αλλά έχει μακρό χρονικό ορίζοντα εφαρμογής των απαιτούμενων μέτρων. Η Ιρλανδία, η Γαλλία και η Ιταλία έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Απαγόρευσαν ΑΜΕΣΑ το κάπνισμα από ΟΛΟΥΣ τους δημόσιους χώρους και είδαν τον αριθμό των εμφραγμάτων να μειώνεται από 11 ως 15% μέσα στον πρώτο κιόλας χρόνο από την εφαρμογή του μέτρου.

Για την Ελλάδα, αυτό θα σημάνει 3.000 λιγότερα εμφράγματα, 3.000 λιγότερα εγκεφαλικά επεισόδια και περίπου 450 λιγότερους θανάτους από έμφραγμα μόλις στον πρώτο χρόνο εφαρμογής ανάλογων μέτρων. Και βέβαια το παθητικό κάπνισμα δεν προκαλεί μόνο έμφραγμα μυοκαρδίου, αλλά και αγγειοπάθειες, πνευμονοπάθειες, καρκίνους και πολλά άλλα.’

Τα παραπάνω επισήμανε σε συνέντευξη τύπου ο καθηγητής Παύλος Τούτουζας, διευθυντής του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας, με αφορμή το 23ο Διεθνές Συνέδριο Κλινικής Καρδιολογίας, που πραγματοποιείται 1-3 Μαΐου στο 'Κάραβελ'.

Ο ρόλος της άσκησης

Επίσης, τόνισε πως ο ρόλος της άσκησης είναι πιο επίκαιρος από ποτέ καθώς αυξάνουν οι παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου που σχετίζονται με τον περιορισμό της φυσικής δραστηριότητας. Μια ώρα περπάτημα την ημέρα αυξάνει το προσδόκιμο επιβίωσης ως και 38% σε σχέση με την απραξία που χαρακτηρίζει το 60% των Ελλήνων.

Επίσης η άσκηση είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη στις γυναίκες.

Σε μελέτη 72.488 γυναικών, ηλικίας 40-65 ετών, διαπιστώθηκε ότι όσο καλύτερο ήταν το επίπεδο της φυσικής κατάστασης των γυναικών με άσκηση τόσο μικρότερα τα ποσοστά εμφάνισης στεφανιαίας νόσου.Τα υψηλότερα ποσοστά της παθήσεως είχαν σταθερά οι γυναίκες που έκαναν καθιστική ζωή.Στις άλλες, ανάλογα με το βαθμό ασκήσεως –μικρό, μέσο, μεγάλο- είχαν αντιστοίχως μείωση της στεφανιαίας νόσου σε ποσοστά 12%, 19% και 34%.

(Nurse’s Health Study). Το ίδιο ωφελεί η άσκηση στους ηλικιωμένους. Σε 2.678 άνδρες ηλικίας 71-93 ετών βρέθηκε ότι με βάδισμα πάνω από 2,5 χιλιόμετρα την εβδομάδα είχαν μείωση στο ήμισυ της καρδιαγγειακής θνητότητας έναντι εκείνων που έκαναν καθιστική ζωή.

Η Αρτηριακή Υπέρταση μπορεί στο άμεσο μέλλον να θεραπεύεται από μια καινοτόμο εμφυτεύσιμη συσκευή. Ο δ/ντής της Καρδιολογικής Κλινικής του ΓΝΑ ‘Λαϊκό’ Βασίλειος Βοττέας αναφέρθηκε στην πρωτοποριακή αυτή συσκευή Rheos που πήρε το όνομά της από την ελληνική λέξη ροή.

Είναι μια συσκευή μεγέθους βηματοδότου, βάρους λίγων γραμμαρίων, που εμφυτεύεται μετά από αγγειοχειρουργική επέμβαση διάρκειας περίπου 120΄ στην δεξιά υποκλείδια χώρα. Προγραμματίζεται από έναν εξωτερικό παλμικό προγραμματιστή δίδοντας σήματα που μεταφέρονται και διεγείρουν τους καρωτιδικούς τασεοϋποδοχείς, επιτυγχάνοντας ελάττωση της ΑΠ.

Τα πρώτα αποτελέσματα της εφαρμογής της είναι πολύ ενθαρρυντικά και πρόσφατα εγκρίθηκε από το F.D.A. (υπηρεσία τροφίμων και φαρμάκων των Η.Π.Α.) μελέτη επιβίωσης των αρρώστων που φέρουν ή θα τους εμφυτευθεί αυτή η συσκευή.

Ως γνωστόν, το όφελος θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, δεδομένου ότι η αρτηριακή υπέρταση, λόγω της συχνότητας, 20% των ενηλίκων παγκοσμίως, παραμένει βασικός παράγων και είναι επιτακτική η αποτελεσματική αντιμετώπισή της σε συνδυασμό με τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου.

Η παρουσία της αυξάνει στο διπλάσιο την εμφάνιση στεφανιαίων επεισοδίων, τριπλασιάζει τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και τετραπλασιάζει την εμφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας.

Ο διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του ΓΝ ‘Ερυθρός Σταυρός’ Ζήνων Κυριακίδης αναφέρθηκε στις εξελίξεις γύρω από την αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου. Στη σταθερή στηθάγχη φαίνεται ότι το εκκρεμές έχει κλίνει, κατά αρχάς, υπέρ της φαρμακευτικής αγωγής, σε ασθενείς που δεν είναι υψηλού κινδύνου.

Έτσι η καλή φαρμακευτική αγωγή, ιδιαίτερα με τη ρύθμιση της κακής χοληστερίνης LDL στα 70 mg ακόμα και σε διαβητικούς ασθενείς με έμφραγμα μυοκαρδίου έχει αποδώσει πολύ καλά αποτελέσματα και συγκρίνεται με αυτά της αγγειοπλαστικής και εγχείρησης και σε πολυαγγειακή νόσο.

Στα οξέα στεφανιαία σύνδρομα, ιδιαίτερα σε έμφραγμα μυοκαρδίου με ανάσπαση του ST, η ‘πλάστιγγα’ έχει γείρει υπέρ της πρωτογενούς αγγειοπλαστικής, αντί της ινοδώλυσης. Οι φόβοι για την θρόμβωση που παρουσιάζουν τα επικαλυμμένα stents, φαίνεται να υποχωρούν μετά την επέκταση της διπλής αντιαιμοπεταλλιακής αγωγής που έχει εφαρμοστεί.

Ο Δημήτριος Ρίχτερ, διευθυντής της καρδιολογικής κλινικής της‘Ευρωκλινικής’ αναφέρθηκε στις εξελίξεις που παρουσιάστηκαν στο πρόσφατο συνέδριο του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας. Η σημαντικότερη μελέτη που αναμέναμε ήταν η ENHANCE, η οποία ήταν η πρώτη απεικονιστική μελέτη που περιμέναμε για την εζετιμίδη, το νεώτερο υπολιπιδαιμικό φάρμακο που συνδυάζεται πολύ καλά με τις στατίνες.

Τα αποτελέσματα της μελέτης δεν ήταν ικανοποιητικά, με το συνδυασμό των δύο φαρμάκων (στατίνης-εζετιμίδης) να μην υπερτερεί της σκέτης στατίνης.

Στατίνες

Πάντως επιβεβαιώσαμε για άλλη μια φορά τον κυρίαρχο ρόλο που είχαν, έχουν και θα έχουν οι στατίνες στην αντιμετώπιση της Στεφανιαίας νόσου με την ανακοίνωση της περαιτέρω ανάλυσης των αποτελεσμάτων της ASTEROID, της μόνης μελέτης που έδειξε υποστροφή του αθηρώματος με ενδοστεφανιαίο υπέρηχο σε αθηρωματικούς ασθενείς ρίχνοντας την LDL στα 63 mg/dl και αυξάνοντας την HDL κατά 12%.

Ταυτόχρονα μάθαμε ότι η μελέτη JUPITER, πάλι με χορήγηση ροσουβαστατίνης, η οποία έλεγχε ασθενείς χαμηλού κινδύνου με LDL < 130 mg/dl και αυξημένους δείκτες φλεγμονής των αγγείων σταμάτησε πρόωρα λόγω σημαντικής υπεροχής της ροσουβαστατίνης, επιβεβαιώνοντας έτσι ότι ακόμα θεραπεύουμε ένα μικρό μόνο κομμάτι όσων πραγματικά χρειάζονται υπολιπιδαιμική αγωγή.

Υπέρταση

Όσον αφορά τον άλλο σημαντικό παράγοντα κινδύνου, την υπέρταση, μάθαμε κάτι καινούργιο πολύ σημαντικό. Ακόμα και ασθενείς άνω των 80 ετών ωφελούνται σημαντικά από τη λήψη αντιυπερτασικής αγωγής αφού η λήψη ινδαπαμίδης και περινδοπρίλης στη μελέτη HYVET, έδειξε να μειώνει σε σημαντικό βαθμό την καρδιακή ανεπάρκεια, τα θανατηφόρα εγκεφαλικά και την ολική θνησιμότητα μειώνοντας την συστολική αρτηριακή πίεση των ασθενών αυτών από τα 165 mmHg στα 150 mmHg.

Ο έτοιμος συνδυασμός α-ΜΕΑ και αμλοδιπίνης μείωσε τα μείζονα θανατηφόρα και μη καρδιαγγειακά συμβάντα κατά 20% συγκριτικά με τον έτοιμο συνδυασμό α-ΜΕΑ και διουρητικό ετοιμάζοντας την αλλαγή των επόμενων κατευθυντήριων οδηγιών υπέρτασης.

Ο Γεώργιος Ανδρικόπουλος, επιμελητής στο ΓΝΑ ‘Ο Ευαγγελισμός’ αναφέρθηκε στη δυσμενή κατάσταση της καρδιαγγειακής υγείας του Ελληνικού πληθυσμού. Πρόσφατα ανακοινώθηκαν στις Βρυξέλλες (Heart MEP group meeting με εκπροσώπηση του ΕΛΙΚΑΡ) τα στατιστικά στοιχεία για τα καρδιαγγειακά νοσήματα στην Ευρώπη.

Το 2010 η Ελλάδα θα γίνει η πρώτη και μόνη χώρα στην Ευρώπη που η μέση τιμή του Δείκτη Μάζας Σώματος θα ξεπεράσει τα 28 kg/m2.

Τα στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (WHO) αποδεικνύουν τα προαναφερθέντα. Από το 1970 ως το 2004 η θνησιμότητα από ισχαιμική καρδιοπάθεια σε άτομα κάτω των 65 ετών, αυξήθηκε κατά 39% στην Ελλάδα, αλλά μειώθηκε κατά 44% στη Γερμανία, κατά 58% στη Γαλλία, κατά 61 στην Ιταλία, κατά 69% στη Μ.Βρετανία και κατά 75% στην Ολλανδία.

Το έμφραγμα πριν την ηλικία των 50 ετών είναι θλιβερό προνόμιο των καπνιστών, αφού το 93% όσων παθαίνουν έμφραγμα σε αυτήν την ηλικία είναι καπνιστές. Αυτά και άλλα εντυπωσιακά δεδομένα, από την πρόσφατη δημοσίευση της μελέτης HELIOS.

Πρόκειται για την πιο αντιπροσωπευτική Πανελλήνια μελέτη για το έμφραγμα που έχει γίνει στη χώρα μας. Διεξήχθη σε 31 κέντρα κατανεμημένα σε όλη τη χώρα και δείχνει ότι συμβαίνουν 20.000 νέα εμφράγματα το χρόνο, ενώ ένας στους τρεις εμφραγματίες είναι διαβητικός.

Το 78% των ασθενών μεταφέρεται με ιδιωτικά μέσα και η μέση καθυστέρηση προσέλευσης στο Νοσοκομείο είναι τρεις ώρες. Δεν θεραπεύονται όλοι. Έξι μήνες μετά την οξεία φάση της νόσου έχει αποβιώσει ένας στους επτά προσβληθέντες.

‘Τα παραπάνω’, κατέληξε ο κ. Τούτουζας, ‘αποτελούν ένα μικρό μόνο κομμάτι του επιστημονικού προγράμματος του 23ου συνεδρίου Κλινικής Καρδιολογίας, που θα κλείσει με μια ανασκόπηση των εξελίξεων στο χώρο των αρρυθμιών από τον παγκοσμίως γνωστό, διαπρεπή επιστήμονα, τον καθηγητή κ.

John Camm από το St. George’s University στο Λονδίνο’.

‘Το Διεθνές Συνέδριο Κλινικής Καρδιολογίας’, δήλωσε μεταξύ άλλων ο κ. Τούτουζας, ‘έχει ξεχωρίσει μεταξύ των πολυάριθμων επιστημονικών εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται στη χώρα μας, γιατί μεταφέρει στους Έλληνες ιατρούς τις ουσιαστικές εξελίξεις, που αναμένεται να μεταβάλλουν τη στάση τους απέναντι στα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Η κοινωνικοοικονομική σημασία της σύγχρονης αντιμετώπισης των καρδιαγγειακών νοσημάτων καθίσταται εμφανής αν αναλογιστούμε ότι είναι η κυριότερη αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας στη χώρα μας. Όμως, το συνέδριο αυτό δε στοχεύει μόνο στην ενημέρωση των Ελλήνων ιατρών.

Τα τελευταία χρόνια το συνέδριο αυτό αποτελεί μια άριστη ευκαιρία για να διαχυθούν στο ευρύ κοινό με τη βοήθεια των μέσων μαζικής ενημέρωσης, οι καινούριες γνώσεις πάνω στις οποίες θα δομηθούν οι στρατηγικές πρόληψης αλλά και θεραπείας των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Στο φετινό συνέδριο συμμετέχουν 30 κορυφαίοι Έλληνες και 25 Ευρωπαίοι και Αμερικανοί επιστήμονες’.