Νέα ουσία κατά της αναιμίας στη χρόνια νεφρική νόσο

Της Σοφίας Νέτα

Η αναιμία, η οποία χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα αιμοσφαιρίνης, αποτελεί βασικό δείκτη της χρόνια νεφρικής νόσου και επιδεινώνεται με την εξέλιξή της. Υπολογίζεται πως αναιμία εμφανίζεται σε 60-80% των ασθενών με νεφρική βλάβη και ευθύνεται για πολλά από τα ενοχλητικά και δυσάρεστα συμπτώματα, που επηρεάζουν την υγεία και την ποιότητα ζωής των ασθενών με ΧΝΝ.

Η αναιμία συνδέεται με αυξημένα ποσοστά νοσηρότητας, θνητότητας καθώς και με μείωσης της ποιότητας ζωής.
Μια νέα ανάλυση έδειξε ότι η χορήγηση της ουσίας mircera μία φορά το μήνα διατηρεί τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης (Hb) σταθερά σε ασθενείς με Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ), με σημαντικά λιγότερες αλλαγές στη δοσολογία συγκριτικά με τους συχνότερα χορηγούμενους (ESA) παράγοντες διέγερσης της ερυθροποίησης.

To Mircera, το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Ελλάδα είναι ο πρώτος παράγοντας συνεχούς ενεργοποίησης των υποδοχέων της ερυθροποιητίνης, που ενδείκνυται για την θεραπεία της αναιμίας στη χρόνια νεφρική νόσο.
Σε ότι αφορά τους ασθενείς, η λιγότερο συχνή λήψη των δόσεων - μόνο 12 ενέσεις το χρόνο σε σχέση με τις 156 έως τώρα - είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς βελτιώνει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής τους.

Η ανάλυση συγκεντρωτικών στοιχείων έδειξε ότι οι ασθενείς που λάμβαναν Mircera μία φορά το μήνα στις τέσσερις μελέτες θεραπείας συντήρησης χρειάστηκαν 25% λιγότερες μεταβολές στη δοσολογία κατά την αρχική περίοδο προσαρμογής στις δόσεις, 44% λιγότερες μεταβολές κατά τη διάρκεια της περιόδου αξιολόγησης και 36% λιγότερες μεταβολές κατά την περίοδο παρακολούθησης, σε σύγκριση με τους συχνά χρησιμοποιούμενους παράγοντες εποετίνη και δαρβεποετίνη άλφα.

Έχει αναγνωριστεί ότι οι μεταβολές στη δοσολογία (αύξηση ή μείωση της ποσότητας του φαρμάκου που απαιτείται για τη διατήρηση σταθερών επιπέδων Hb) είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που προκαλούν διακυμάνσεις στα επίπεδα Hb και αποτελούν σαφή ένδειξη ανεπαρκούς αντιμετώπισης της αναιμίας.

Η διατήρηση σταθερών επιπέδων Hb είναι σημαντική, δεδομένου ότι η διακύμανση εκτός του επιθυμητού εύρους έχει ως αποτέλεσμα οι ασθενείς να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου ή εισαγωγής στο νοσοκομείο.
Έχει αναφερθεί ότι διακυμάνσεις εμφανίζουν έως και 80% των ασθενών με ΧΝΝ που αντιμετωπίζονται με ESA με μικρότερη διάρκεια δράσης.

Ο καθηγητής Angel de Fransisco, επικεφαλής νεφρολόγος στο Νοσοκομείο Marques de Valdecilla, στο Sandader της Ισπανίας, ο οποίος παρουσίασε τα ευρήματα, δήλωσε ότι ‘Τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι μια απλή και πρακτική αγωγή σαν αυτή με το Mircera, που χορηγείται μία φορά το μήνα, διατηρεί σταθερά τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης, με λιγότερες αλλαγές στο δοσολογικό σχήμα, σε σύγκριση με άλλα φάρμακα.

Η διαφορά αυτή είναι σημαντική, δεδομένου ότι σήμερα για την αντιμετώπιση της αναιμίας, σκοπεύουμε στη διατήρηση των επιπέδων αιμοσφαιρίνης μέσα σε ένα περιορισμένο εύρος και ο κίνδυνος απόκλισης από τα όρια αυτά ελαχιστοποιείται με τη χρήση ενός φαρμάκου που απαιτεί λίγες αλλαγές στο δοσολογικό σχήμα’.

Τα δεδομένα, τα οποία παρουσιάστηκαν στο 45ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Νεφρολογικής Εταιρείας και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για την Αιμοκάθαρση και τη Μεταμόσχευση (ERA-EDTA) στη Στοκχόλμη, επιβεβαιώνουν ότι το Mircera μία φορά το μήνα αποτελεί, όχι μόνο μια αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή, αλλά επίσης μια επιλογή που μπορεί να βοηθήσει στην απλοποίηση της αντιμετώπισης της αναιμίας.

Σχετικά με την ανάλυση

Συγκεντρωτικά στοιχεία από τέσσερις μελέτες συντήρησης Φάσης ΙΙΙ (MAXIMA, PROTOS, RUBRA και STRIATA), σε ασθενείς με ΧΝΝ που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, οι οποίοι έλαβαν Mircera (μία φορά το μήνα και δύο φορές το μήνα) ή άλλον ESA (εποετίνη ή δαρβεποετίνη άλφα, στις προβλεπόμενες δόσεις και στα προβλεπόμενα διαστήματα χορήγησης) αξιολογήθηκαν ως προς τη συχνότητα αλλαγής των δόσεων.

410 ασθενείς αντιμετωπίστηκαν με Mircera μία φορά το μήνα και 740 με άλλον ESA, για διάστημα έως και 52 μήνες. Η δόση του Mircera και των συγκριτικών ESA ρυθμίστηκε έτσι ώστε η αιμοσφαιρίνη των ασθενών να διατηρείται σε τιμές ±1 g/dL της αρχικής τιμής και εντός εύρους 10,0-13,5 g/dL.

Ο μέσος αριθμός αλλαγών της δόσης για το Mircera μία φορά το μήνα έναντι του συγκριτικού ESA ήταν:

• Περίοδος προσαρμογής στις δόσεις (28 εβδομάδες): Mircera 2,9 – συγκριτικός ESA 3,9
• Περίοδος αξιολόγησης (8 εβδομάδες): Mircera 0,5 – συγκριτικός ESA 0,9
• Περίοδος παρακολούθησης (16 εβδομάδες): Mircera 1,6 – συγκριτικός ESA 2,5

Το Mircera

Το Mircera είναι ο πρώτος παράγοντας συνεχούς ενεργοποίησης των υποδοχέων ερυθροποιητίνης που ενδείκνυται για τη θεραπεία της αναιμίας στη χρόνια νεφρική νόσο. Έχει διαφορετική αλληλεπίδραση με τους υποδοχείς και μεγαλύτερη ημίσεια ζωή σε σχέση με άλλους ESA, γεγονός που επιτρέπει την παρατεταμένη και προβλέψιμη αντιμετώπιση της αναιμίας.

Έχει λάβει έγκριση σε 46 χώρες συμπεριλαμβανομένων της ΕΕ, των ΗΠΑ, της Νορβηγίας και της Ελβετίας. Ο τρόπος χορήγησης του Mircera είναι απλός. Οι ασθενείς με ΧΝΝ, είτε υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση είτε όχι, και ανεξάρτητα από τον παράγοντα διέγερσης της ερυθροποίησης που λάμβαναν, μπορούν στη συνέχεια να αλλάξουν άμεσα δοσολογικό σχήμα σε μία φορά το μήνα.

Αυτή η δυνατότητα άμεσης μεταβολής του δοσολογικού σχήματος παρέχει τη δυνατότητα απλοποίησης της αντιμετώπισης της αναιμίας.

Η απλοποίηση της αντιμετώπισης της αναιμίας σημαίνει ότι οι γιατροί και οι νοσοκόμες θα μπορούν να εστιάζουν το χρόνο και τις δυνάμεις τους στη αντιμετώπιση των υποκείμενων παθήσεων που προσβάλλουν τους ασθενείς τους, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερόλη και ο διαβήτης.

Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο ERA-EDTA πέρυσι έδειξαν ότι ο χρόνος που δαπανάται ετησίως για την αντιμετώπιση της αναιμίας σε ένα κέντρο αιμοκάθαρσης μπορεί να μειωθεί σχεδόν στο μισό, με τη χρήση ενός παράγοντα κατά της αναιμίας που χορηγείται μία φορά το μήνα.

Συνοπτικά Στοιχεία

Χρόνια νεφρική νόσος, αναιμία και η σχέση τους με καρδιαγγειακές παθήσεις και διαβήτη

Χρόνια Νεφρική Νόσος

Σε παγκόσμιο επίπεδο, ένας στους εφτά ανθρώπους εμφανίζει χρόνια νεφρική νόσο (ΧΝΝ) σε κάποιο βαθμό.
Ο διαβήτης και η υπέρταση αποτελούν τα κύρια αίτια της ΧΝΝ.

Η ΧΝΝ θεωρείται ως ‘πολλαπλασιαστής ασθενειών’, καθώς συνδέεται με ένα περίπλοκο φάσμα ασθενειών που αυξάνουν τον κίνδυνο θανάτου, καρδιακών προβλημάτων και εισαγωγής στο νοσοκομείο.

Η ΧΝΝ χαρακτηρίζεται, με βάση τη γενικότερη λειτουργία των νεφρών, από σταδίου 1 (νεφρική βλάβη αρχικού σταδίου) έως σταδίου 5 ή νεφρική νόσος τελικού σταδίου (ESRD). Στο τελικό στάδιο της νόσου, οι ασθενείς χρήζουν θεραπείας νεφρικής υποκατάστασης (αιμοκάθαρση ή τεχνητό νεφρό).

Σε παγκόσμιο επίπεδο σήμερα, περίπου 1,5 εκατομμύριο ασθενών με ESRD υποβάλλονται σε θεραπεία νεφρικής υποκατάστασης.
Ο επιπολασμός των ασθενών με νεφρική νόσο τελικού σταδίου αναμένεται να προσεγγίσει τα 2 εκατομμύρια ως το 2010.

Το μέγεθος του προβλήματος από τη ΧΝΝ είναι πολύ μεγαλύτερο, καθώς ο αριθμός των ασθενών σε πρώιμο στάδιο της νόσου (κυρίως στο 3ο και 4ο στάδιο) ενδέχεται να είναι ως και 50 φορές μεγαλύτερος.

Η χρόνια νεφρική νόσος επηρεάζει σημαντικά το προσδόκιμο ζωής των ασθενών. Το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης των ασθενών που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ανέρχεται σε περίπου 20%. Αυτό σημαίνει πως 80% των ασθενών που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση θα αποβιώσουν εντός διαστήματος 5 ετών, από την αρχή της θεραπείας τους.

Αυτό το 5ετές προσδόκιμο ζωής είναι πολύ χαμηλότερο από εκείνο ασθενών με πολλές μορφές καρκίνου. Σε περιπτώσεις καρκίνου του μαστού, το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε περίπου 60%, στον καρκίνο του παχέος εντέρου σε περίπου 40% και στον καρκίνο του προστάτη σε περίπου 38%.

Αναιμία και Χ. Ν. Ν.

Οι νεφροί συμμετέχουν στην παραγωγή της ορμόνης ‘ερυθροποιητίνη’, η οποία ελέγχει την ποσότητα της αιμοσφαιρίνης (Hb) η οποία ρυθμίζει την ποσότητα του οξυγόνου που μεταφέρουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Συνήθως, όταν ο οργανισμός κρίνει πως η ποσότητα οξυγόνου που μεταφέρεται στα ζωτικά όργανα είναι ανεπαρκής, οι νεφροί παράγουν περισσότερη ερυθροποιητίνη, έτσι ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων και κατά συνέπεια η αιμοσφαιρίνη που μεταφέρει το οξυγόνο.

Οι νεφροί των ασθενών με ΧΝΝ δεν λειτουργούν σωστά και αδυνατούν να παράγουν επαρκή ερυθροποιητίνη για τη διατήρηση των κατάλληλων επιπέδων οξυγόνου στο αίμα. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντική η διέγερση του μυελού των οστών με κατάλληλα φάρμακα που ενεργοποιούν την ερυθροποίηση.

Τα φάρμακα αυτά καλούνται παράγοντες διέγερσης της ερυθροποίησης (ESA).

Η διάγνωση της αναιμίας πραγματοποιείται με τη μέτρηση των επιπέδων αιμοσφαιρίνης στο αίμα. Όταν διαπιστώνεται αναιμία, η συγκέντρωση αιμοσφαιρίνης είναι χαμηλότερη από τα επίπεδα που απαιτούνται για την επαρκή οξυγόνωση των οργάνων και των ιστών του σώματος.

Ο εξεταζόμενος θεωρείται αναιμικός όταν εντοπίζονται τα ακόλουθα επίπεδα αιμοσφαιρίνης (ανάλογα με τις κατευθυντήριες οδηγίες που εφαρμόζονται σε κάθε περίπτωση):

Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες Ορθής Πρακτικής (EBPG)
<13,5 g/dL για ενήλικες άντρες
<12,0 g/dL για άντρες άνω των 70
<11,5 g/dL για γυναίκες

Κατευθυντήριες Οδηγίες NKF-K/DOQI (ΗΠΑ)
<13,5 g/dL για ενήλικες άντρες
<12,0 g/dL για ενήλικες γυναίκες

Η αναιμία εκθέτει τους ασθενείς με ΧΝΝ σε κίνδυνο σοβαρών καρδιακών παθήσεων.

Επηρεάζει αρνητικά σχεδόν κάθε βασικό σύστημα και όργανο του σώματος, αλλά οι πιο σημαντικές επιπτώσεις της εντοπίζονται στο καρδιαγγειακό σύστημα.

Η έλλειψη οξυγόνου αναγκάζει την καρδιά να αυξήσει την ποσότητα του αίματος που στέλνει στο σώμα, ώστε να διατηρείται σταθερή η ποσότητα του οξυγόνου που παρέχεται στα όργανα και τους ιστούς. Αυτή η παρατεταμένα αυξημένη προσπάθεια των καρδιακών μυών προκαλεί την ανάπτυξη υπερτροφίας της αριστερής κοιλίας (LVH), κατάσταση κατά την οποία η καρδιά διογκώνεται και νοσεί.

Η LVH μπορεί τελικά να προκαλέσει εκτός από χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια (CHF) και άλλα καρδιαγγειακά προβλήματα.

Η μείωση της αιμοσφαιρίνης κατά 0,5 g/dL έχει τις ίδιες επιπτώσεις στην αύξηση του κινδύνου καρδιοπαθειών, όπως και η αύξηση της συστολικής αρτηριακής πίεσης κατά 5 mmHg.

Οι ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια που δεν υποβάλλονται ακόμη σε αιμοκάθαρση διατρέχουν κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών αυξημένο κατά 32%, για κάθε μείωση της αιμοσφαιρίνης κατά 0,5 g/dL (δηλαδή LVH). Έχει αποδειχτεί πως στους ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο τελικού σταδίου (ESRD) κάθε μείωση της αιμοσφαιρίνης κατά 1 g/dL, συνδέεται ανεξάρτητα με την ανάπτυξη νέας ή υποτροπιάζουσας καρδιακής ανεπάρκειας και με αυξημένη θνητότητα (20-28% αντίστοιχα).

Όταν τα επίπεδα της αιμοσφαιρίνης πέσουν κάτω από 11,4 g/dL, σχεδόν οι μισοί ασθενείς αναπτύσσουν καρδιαγγειακά προβλήματα, με επιπολασμό της LVH σε ποσοστό 46%.

Χ.Ν.Ν, Αναιμία και Διαβήτης

Η αναιμία παρατηρείται συχνότερα (επιπολασμός τουλάχιστον δύο με τρεις φορές μεγαλύτερος), εμφανίζεται πιο νωρίς και είναι πιο σοβαρή σε ασθενείς που έχουν και χρόνια νεφρική νόσο και διαβήτη από ΧΝΝ.

Σύμφωνα με αναφορές, η αναιμία αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη ορισμένων μορφών αμφιβληστροειδοπάθειας σε ασθενείς με διαβήτη, οι οποίες εμφανίζονται 2-5 φορές συχνότερα σε ασθενείς με αιμοσφαιρίνη χαμηλότερη από 12 g/dL.

Η έλλειψη σωματικής άσκησης αποτελεί βασικό παράγοντα που συμβάλλει στην αρνητική έκβαση των διαβητικών ασθενών, αυξάνοντας τόσο τη νοσηρότητα όσο και τη θνητότητα. Η έντονη κόπωση αποτελεί κύριο σύμπτωμα της αναιμίας και οι ειδικοί πιστεύουν πως με τον τρόπο αυτό η αναιμία επιτείνει την έλλειψη σωματικής άσκησης στους διαβητικούς.

Πρόσφατες μελέτες έχουν αποδείξει πως, παρόλο που η αναιμία είναι πολύ συχνή στους διαβητικούς, οι περισσότεροι διαβητικοί δεν εξετάζονται για αναιμία.

Σε οποιοδήποτε στάδιο της ΧΝΝ, όσο επιδεινώνεται η αναιμία τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να εμφανίσουν οι ασθενείς εξέλιξη της νόσου τους σε ESRD.

Ο αριθμός των ασθενών που χρήζουν αιμοκάθαρσης αυξάνεται σε παγκόσμιο επίπεδο με ρυθμό 7% ετησίως. Ο ρυθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί, ως αποτέλεσμα της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης της επιδημίας του διαβήτη.

Πηγές:
http://www.roche.com/, http://www.worldkidneyday.org/,http://www.anaemiaworld.com/