Θεαματικές εξελίξεις στην Καρδιολογία

Της Σοφίας Νέτα

Η μηχανική ‘ανάπλαση’ του μυοκαρδίου, η ‘θεραπευτική’ χορήγηση αρχέγονων κυττάρων μετά το έμφραγμα, αλλά και η εξουδετέρωση των παραγόντων που ευθύνονται για τη νέκρωση του μυοκαρδίου, είναι μερικές μόνο από τις πλέον θεαματικές εξελίξεις στην καρδιολογία, οι οποίες θα παρουσιαστούν στη διάρκεια του 28ου Συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Τομέα της Διεθνούς Εταιρείας Έρευνας της Καρδιάς, που θα πραγματοποιηθεί από 28- 31 Μαΐου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Στο συνέδριο, στο οποίο μετέχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός διαπρεπών ξένων ερευνητών από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, θα παρουσιαστούν διεξοδικά και οι ερευνητικές εργασίες που γίνονται στην Ελλάδα από τα Πανεπιστήμια Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Κρήτης, το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών και το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται, επίσης, οι επιστημονικές ανακοινώσεις για το ρόλο του ασβεστίου ως ‘απειλή’ για την καρδιά, τη συσχέτιση του θυρεοειδούς με την καρδιακή λειτουργία, αλλά και για την…’προπόνηση’ του μυοκαρδίου.

Πρόεδρος της Οργανωτικής επιτροπής είναι ο Ομότιμος Καθηγητής Διονύσιος Κόκκινος, ο οποίος επισημαίνει ότι ‘το Συνέδριο έχει ως στόχο να δώσει μια σφαιρική εικόνα της βασικής καρδιαγγειακής έρευνας διεθνώς αλλά και των προόδων που έχουν γίνει στον ελληνικό χώρο…’.

Μηχανική ‘ανάπλαση’ του μυοκαρδίου

Ένα σημαντικότατο θέμα της σύγχρονης καρδιολογίας είναι η προσπάθεια της ανάπλασης του μυοκαρδίου σε περιπτώσεις ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια. Η χρησιμοποίηση συσκευών υποβοήθησης της κυκλοφορίας-πέραν της πρακτικής βοήθειας που προσφέρει σ’ ένα μεγάλο αριθμό ασθενών-δίνει την ευκαιρία στο μυοκάρδιο το οποίο βρίσκεται σε καρδιακή ανεπάρκεια να ‘ξεκουραστεί’ και έτσι να αναγεννηθεί.

Μεταξύ των πολλών σημαντικών παρουσιάσεων στο θέμα
αυτό ξεχωρίζουν η ομιλία του καθηγητού Heinrich Taegtmeyer από το Χιούστον του Τέξας και του Sir Magdi Yacoub από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Χορήγηση αρχέγονων κυττάρων μετά από έμφραγμα

Τα αρχέγονα κύτταρα (γνωστά και ως βλαστοκύτταρα) έχουν μελετηθεί εντατικότατα τα τελευταία χρόνια, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να βελτιώσουν τη λειτουργία του μυοκαρδίου χορηγούμενα μετά από οξύ έμφραγμα ή σε μυοκαρδιοπάθειες.

Ήδη, μελετώνται διεξοδικά οι μηχανισμοί της επίδρασης των κυττάρων αυτών, ενώ εξετάζονται- σε πειραματόζωα- οι τρόποι με τους οποίους βελτιώνουν την καρδιακή λειτουργία. Στο συνέδριο θα παρουσιαστούν, επίσης, οι νεότεροι τρόποι παραγωγής καλύτερα συμπυκνωμένων εμβρυϊκών αρχέγονων κυττάρων.

Εξουδετέρωση των ‘νεκρωτικών’ παραγόντων

Η μελέτη διαφόρων ουσιών οι οποίες προκαλούν φλεγμονή ή και νέκρωση του μυοκαρδίου όπως οι ιντερλευκίνες, αποτελεί σήμερα αντικείμενο ξεχωριστού ενδιαφέροντος στην καρδιολογία. Τα τελευταία χρόνια γίνονται, λοιπόν, προσπάθειες για να εντοπιστούν οι μηχανισμοί της νεκρωτικής δράσης των ουσιών αυτών, αλλά και προσπάθειες για την εξουδετέρωσή τους.

Θεωρείται, μάλιστα, ότι η έρευνα στον τομέα αυτό θα αποτελέσει σημαντικό βήμα για την καταπολέμηση της καρδιακής ανεπάρκειας στο μέλλον.

Ασβέστιο. Άλλη μια απειλή για την καρδιά

Σε σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τη λειτουργία της καρδιάς, αναγνωρίζεται, σήμερα, το ασβέστιο και η διακίνησή του. Μελέτες, λοιπόν, έχουν αποδείξει ότι η υπερβολική άθροιση ασβεστίου μπορεί να προκαλέσει νέκρωση του μυοκυττάρου, ενώ η έλλειψη ή η κακή κινητοποίηση του ασβεστίου μπορεί να μειώσει την καρδιακή συσταλτικότητα.

Η εν γένει δράση του ασβεστίου αποτελεί και το θέμα της ομιλίας της καθηγήτριας Ευαγγελίας Κρανιά από το Cincinnati των ΗΠΑ, κατά την εναρκτήρια συνεδρία, την Τετάρτη 28 Μαΐου.

Όταν ο θυρεοειδής ‘δείχνει’ καρδιακή ανεπάρκεια

Την ίδια ημέρα- σε μια προσυνεδριακή εκδήλωση- 8 διακεκριμένοι ερευνητές παγκοσμίου φήμης, θα αναλύσουν το ζήτημα της αλληλεπίδρασης των ορμονών του θυρεοειδούς με την καρδιακή δομή και λειτουργία. Μελέτες έχουν δείξει ότι πολλοί ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια αναπτύσσουν μια μορφή υποθυρεοειδισμού.

Ως εκ τούτου, η αναστροφή των επιδράσεων καρδιάς- θυρεοειδούς, μπορεί να προσφέρει σημαντική βοήθεια στη βελτίωση της πρόγνωσης των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια. Η εκδήλωση αυτή διοργανώνεται από το Α’ Καρδιολογικό Τμήμα του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου και το εργαστήριο Φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

‘Προπόνηση’ του μυοκαρδίου

Μπορεί ο όρος ‘προπόνηση’ να μοιάζει περισσότερο ποδοσφαιρικός, εντούτοις, εφεξής, θα τον ακούμε όλο και συχνότερα στην καρδιολογία. Για την ακρίβεια, ο όρος ‘ισχαιμική προπόνηση’ αρχίζει να χρησιμοποιείται για να περιγράψει την θεραπευτική δράση που μπορεί να έχουν οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, εφόσον παράγονται βαθμιαία και σε μικρές ποσότητες.

Το παράδοξο είναι ότι οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου ενοχοποιούνται για νέκρωση του ιστού όταν παράγονται απότομα κατά το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ωστόσο, όταν απελευθερώνονται υπό έλεγχο, τότε η καταστρεπτική τους δράση ‘μεταμορφώνεται’ σε επωφελής.

Είναι το φαινόμενο της ‘ισχαιμικής προπόνησης’ που θα αναλυθεί διεξοδικά στο συνέδριο.

Η ελληνική ερευνητική ‘dream team’

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει, επίσης, η παρουσίαση των ερευνητικών εργασιών που γίνονται στην Ελλάδα, στο πλαίσιο ειδικής εκδήλωσης του συνεδρίου. Στόχος, η προβολή της προόδου που έχει γίνει στη χώρα μας στον τομέα της βασικής έρευνας, ώστε να αναπτυχθούν συνθήκες συνεργασίας με κέντρα αριστείας του εξωτερικού.

Στην εκδήλωση θα παρουσιαστούν, λοιπόν, εργασίες των Α’ Β’ και Γ’ Πανεπιστημιακής και Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, του Πανεπιστημίου Κρήτης, του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, των εργαστηρίων Βιολογίας, Βιολογικής Χημείας, Φυσιολογίας, Παθολογικής Φυσιολογίας και Φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Βιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, καθώς και του Ινστιτούτου Αμαλία Φλέμινγκ.

Συμμετοχή ερευνητών από Ευρώπη και ΗΠΑ

Αν και το συνέδριο είναι Ευρωπαϊκό, εν τούτοις συμμετέχουν και διακεκριμένοι επιστήμονες από τις ΗΠΑ. Στο συνέδριο- η διοργάνωση του οποίου ενισχύθηκε από το Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης κατά κύριο λόγο-συμμετέχουν, επίσης, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, και το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο.

Η εναρκτήριος συνεδρία θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 28 Μαΐου στις 18:30 στην Μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Την έναρξη των εργασιών θα κηρύξει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας. Χαιρετισμούς θα απευθύνουν ο Πρύτανης και ο Πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και ο Υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Δ.

Αβραμόπουλος. Κατά την έναρξη, ο συμπρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου Διονύσιος Κόκκινος θα αναλύσει τη διαχρονική αξία του όρκου του Ιπποκράτη, ενώ η Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Cincinnati και ερευνήτρια του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών Ευαγγελία Κρανιά θα αναπτύξει τον ρόλο του ασβεστίου στην καρδιακή λειτουργία και δομή.

Σε ειδική, τέλος, εκδήλωση θα τιμηθούν τρεις ερευνητές οι οποίοι έχουν συνεισφέρει σημαντικά στην Ελληνική και διεθνή έρευνα, οι Καθηγητές Σπυρίδων Μουλόπουλος, Κωνσταντίνος Σέκερης, και ο Καθηγητής – Ακαδημαϊκός. Γρηγόριος Σκαλκέας.