Θεσσαλονίκη: Μεταλλάξεις και ασυμπτωματικοί "θολώνουν" την επιδημιολογική εικόνα

Οι τελευταίες μετρήσεις της διεπιστημονικής Ομάδας Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ στα υγρά απόβλητα της Θεσσαλονίκης δείχνουν πως αυτές τις μέρες το ιικό φορτίο είναι ισοδύναμο με αυτό που είχε μετρηθεί στις 6 Νοεμβρίου, δηλαδή στην αρχή της "έκρηξης" του δεύτερου κύματος, που σάρωσε με εφιαλτικό τρόπο την πόλη.

Μια σύγκριση, ωστόσο, των κρουσμάτων μεταξύ των δύο περιόδων φανερώνει πως τότε ο αριθμός τους ήταν σχεδόν τριπλάσιος από τον σημερινό. Στις 6 Νοεμβρίου η Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης μετρούσε 683 κρούσματα, ενώ χθες είχε καταγράψει 235 νέες λοιμώξεις. Γιατί υπάρχει αυτή η αναντιστοιχία και κατά πόσο τα ευρήματα των λυμάτων πρέπει να μας καθησυχάσουν ή, αντίθετα, να σημάνουν "καμπανάκι" για πιθανή επανάληψη του Νοεμβρίου;

Η απάντηση, σύμφωνα με τους επιστήμονες, πρέπει να αναζητηθεί σε δύο αστάθμητους παράγοντες:

• Η πρώτη είναι οι μεταλλάξεις, οι οποίες αυξάνουν το ιικό φορτίο στους ανθρώπους που τις φέρουν, με αποτέλεσμα αυτοί να απεκκρίνουν μεγαλύτερη ποσότητα στα λύματα. Με άλλα λόγια το ίδιο ιικό φορτίο είναι πιθανό να αντιστοιχεί σε λιγότερα κρούσματα.
• Η δεύτερη εξήγηση είναι οι ασυμπτωματικοί, νέας ηλικίας άνθρωποι, οι οποίοι δεν γνωρίζουν ότι φέρουν τον ιό γιατί δεν νόσησαν ώστε να ελεγχθούν. Δηλαδή, η πραγματική διασπορά να είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που καταγράφεται.

Μιλώντας στο iatronet, ο καθηγητής του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ και μέλος της διεπιστημονικής ομάδας, Θοδωρής Καραπάντσιος (φωτογραφία πάνω), εξηγεί ότι δεν αποκλείεται να συμβαίνουν και τα δύο συνδυαστικά, δηλαδή να υπάρχει μεγάλος αριθμός ασυμπτωματικών, που ταυτόχρονα φέρουν υψηλό ιικό φορτίο. Αυτός ο πιθανός συνδυασμός, όπως λέει, όχι μόνο δεν μπορεί να μας καθησυχάζει, αλλά αντίθετα πρέπει να δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία.

"Σε πρώτη ανάγνωση, μπορεί κάποιος να θεωρήσει ότι ναι μεν το ιικό φορτίο είναι υψηλό, αλλά αυτό συμβαίνει λόγω των μεταλλαγμένων στελεχών και αντιστοιχεί σε λιγότερα κρούσματα. Η προσέγγιση αυτή είναι απλουστευμένη και λανθασμένη, καθώς πρέπει να αναλογιστούμε ότι αυτός που φέρει το μεγαλύτερο φορτίο είναι και πολύ περισσότερο μεταδοτικός. Είναι αυτός που θα διασπείρει τον ιό σε περισσότερους, σε σχέση με κάποιον που φέρει το κοινό στέλεχος", εξηγεί ο κ. Καραπάντσιος.

Η δεύτερη ερμηνεία συνδέει το γεγονός με τον μεγάλο αριθμό ασυμπτωματικών που δεν γνωρίζουν ότι φέρουν τον ιό και έτσι δεν καταγράφονται ως κρούσματα, αλλά μπορούν να τον μεταδώσουν. "Φοβάμαι τους νέους που δεν μπορούμε πλέον να τους κρατήσουμε στα σπίτια. Έχουν γεμίσει την παραλία, τα πάρκα, τις πλατείες, αλλά και τους δρόμους με τις διαδηλώσεις των τελευταίων ημερών με αφορμή τα γεγονότα στο ΑΠΘ και αλλού. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο ιός έχει πάει σε χαμηλότερες ηλικίες. Οι ίδιοι στην πλειοψηφία τους μπορεί να μην το καταλάβουν καν, αλλά θα φέρουν τον ιό στα σπίτια τους", τονίζει.

Πρύτανης: Η ανησυχία μετατρέπεται σε αγωνία

Τα αποτελέσματα των μετρήσεων της περασμένης Δευτέρας και Τρίτης στη Μονάδα Επεξεργασίας Λυμάτων έδειξαν ιδιαίτερα ανησυχητικά ποσοστά αύξησης της μέσης τιμής συγκέντρωσης του γονιδιώματος του SARS-CoV-2.

Συγκεκριμένα, ήταν αυξημένη κατά 63% σε σχέση με αυτή των δύο αμέσως προηγούμενων μετρήσεων (Παρασκευής και Κυριακής), και 206% σε σύγκριση με τη μέση τιμή των αντίστοιχων ημερών (Δευτέρας και Τρίτης) της περασμένης εβδομάδας.

"Δυστυχώς, η ανησυχία για τη διασπορά του ιού στην κοινωνία μετατρέπεται πλέον σε αγωνία. Η απότομη αύξηση του ιικού φορτίου δεν αφήνει κανένα περιθώριο εφησυχασμού", δήλωσε στο ΑΠΕ ο πρύτανης του ΑΠΘ και επιστημονικά υπεύθυνος της ερευνητικής ομάδας, Νίκος Παπαϊωάννου.

Από τις αρχές Μαρτίου, η Ομάδα Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΙΝ.Ε.Β./ΕΚΕΤΑ) και με τη συνδρομή της ΕΥΑΘ, έχουν καταφέρει με ειδική μεθοδολογία να ανιχνεύσουν και τις μεταλλάξεις - βρετανική και Νότιας Αφρικής- στα λύματα του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης. Οι συγκεντρώσεις είναι συγκρίσιμες με αυτές που εντοπίζονται κλινικά.