Το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου πρώτη αιτία θανάτου στη δύση

Της Σοφίας Νέτα

Από ‘καρδιά’ πεθαίνουν οι περισσότεροι άνθρωποι στη Δύση, ενώ ακολουθούν τα τροχαία και ο καρκίνος. Οι ειδικοί τονίζουν ότι τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται το έμφραγμα συχνότερα σε νεώτερα άτομα και σε γυναίκες.

Το φαινόμενο αυτό ήταν σπάνιο παλαιότερα. Αυτό οφείλεται στο ότι και στη χώρα μας αυξάνεται το ποσοστό των νέων ανθρώπων και των γυναικών που έχουν προδιαθεσικούς παράγοντες κινδύνου για το έμφραγμα και κυρίως το κάπνισμα, όπως εξήγησε σε συνέντευξη τύπου ο επικ.

καθηγητής Καρδιολογίας Στέφανος Γρ. Φούσας MD, FESC, FACC διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του Τζανείου. Η συνέντευξη δόθηκε με αφορμή το 21ο Συνέδριο ‘Εξελίξεις στην Καρδιολογία’, που πραγματοποιείται 9-10 Ιανουαρίου στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.

Η καλύτερη θεραπεία στο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι η πρόληψη. Όταν, όμως εκδηλωθεί το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, πρέπει να αντιμετωπιστεί. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του εμφράγματος είναι η αγγειοπλαστική και εναλλακτικός τρόπος η θρομβόλυση, όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα αγγειοπλαστικής.

Για να γίνει αγγειοπλαστική στο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου απαιτείται οργανωμένη ομάδα επεμβατικών καρδιολόγων σε κάθε νοσοκομείο με δυνατότητα 24ωρης διενέργειας αγγειοπλαστικής.

Είναι απαραίτητο να γίνει γνωστό στο κοινό, τόνισε ο κ. Φούσας, ότι όταν εμφανιστεί σε ένα άτομο πόνος στο στήθος πρέπει γρήγορα να λάβει υπογλωσσίως μια ασπιρίνη και να καλέσει αμέσως το ΕΚΑΒ. Αυτός είναι ο 1ος χρόνος, ο οποίος πρέπει να είναι όσο το δυνατόν σύντομος.

Ο 2ος χρόνος είναι ο χρόνος που απαιτείται για να πάρει το ΕΚΑΒ τον ασθενή και να τον μεταφέρει στο νοσοκομείο που έχει αιμοδυναμικό εργαστήριο με οργανωμένη ομάδα επεμβατικών καρδιολόγων και εκπαιδευμένων νοσηλευτριών και τεχνολόγων, και αυτός ο χρόνος πρέπει να είναι σύντομος και όσο το δυνατόν να υπάρχει ειδικό δίκτυο του ΕΚΑΒ που να μεταφέρει τους εμφραγματίες σε νοσοκομεία με οργανωμένα αιμοδυναμικά.

Και ο 3ος χρόνος είναι αυτός που απαιτείται για να γίνει αγγειοπλαστική από την ώρα που θα φτάσει ο άρρωστος στο νοσοκομείο. Και οι τρεις αυτοί χρόνοι δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις δύο ώρες και ακόμα καλύτερα τα 90 λεπτά.

Στην Αττική, υπάρχει πρόγραμμα συντονισμένο για την αντιμετώπιση του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου που εφαρμόζεται από τον Ιούνιο. Έχουν σημειωθεί περίπου 500 περιστατικά μέχρι σήμερα.

Έχει παρατηρηθεί ότι οι ασθενείς αργούν να καλέσουν ασθενοφόρο και ο χρόνος αυτός είναι πολύ σημαντικός. Γι’ αυτό απαιτείται ενημέρωση και εκπαίδευση του κοινού για να μειωθεί ο πρώτος χρόνος. Χρειάζεται ειδική οργάνωση του ΕΚΑΒ για να μεταφέρονται γρήγορα οι άρρωστοι στα νοσοκομεία (μείωση του 2ου χρόνου).

Επίσης, απαιτείται δυνατότητα αποστολής του ηλεκτροκαρδιογραφήματος του ασθενούς από το ασθενοφόρο στο νοσοκομείο για να ξεκινήσει γρήγορα η θεραπεία και να ετοιμαστεί η ομάδα του αιμοδυναμικού (μείωση του 3ου χρόνου) που θα κάνει την αγγειοπλαστική.

Από την πλευρά του, ο Δρ. Α. Μελιδώνης Αν/της Διευθυντής Παθολογίας – Δ/ντης Διαβητολογικού Κέντρου Τζανείου και πρόεδρος Ομάδας Εργασίας ΕΔΕ ‘Διαβήτης και Καρδιά’ τόνισε ότι η σχέση διαβήτη και στεφανιαίας νόσου είναι αναμφισβήτητα ισχυρή, σημαντική και συχνά…θανατηφόρα.

Ενδεικτικά στοιχεία από απόλυτα τεκμηριωμένες μελέτες:

Οι διαβητικοί παρουσιάζουν διπλάσιο (οι άνδρες) και τριπλάσιο έως τετραπλάσιο (οι γυναίκες) κίνδυνο εμφράγματος μυοκαρδίου συγκριτικά με μη διαβητικούς. 70% των διαβητικών πεθαίνουν από στεφανιαία νόσο.

Οι διαβητικοί παρουσιάζουν ίδιο κίνδυνο εμφράγματος μυοκαρδίου με αυτόν των μη διαβητικών που είναι μεγαλύτεροι κατά 15 χρόνια. Ο διαβήτης, δηλαδή,γηράσκει πρόωρα την καρδιά.

Οι διαβητικοί παρουσιάζουν τον ίδιο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου με αυτόν των μη διαβητικών που έχουν ιστορικό εμφράγματος μυοκαρδίου.

Ακόμα και 10 – 12 χρόνια πριν την εμφάνιση του διαβήτη υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφράγματος στα μελλοντικά διαβητικά άτομα. 40 – 45% των νοσηλευόμενων για έμφραγμα έχουν γνωστό ή ανακαλυπτόμενο στην νοσηλεία για το έμφραγμα διαβήτη.

Συνολικά το 65 – 70% των εμφραγματιών παρουσιάζουν διαταραχή του μεταβολισμού γλυκόζης.

Ιδιαίτερα συχνή η σιωπηλή ισχαιμία στα διαβητικά άτομα (στεφανιαία νόσος, δηλαδή, χωρίς συμπτωματολογία). Με σύγχρονες απεικονιστικές τεχνικές μέχρι και το 40% των διαβητικών (που είναι ασυμπτωματικοί για στεφανιαία νόσο) παρουσιάζουν σιωπηλή ισχαιμία.

Ο κύριος λόγος της ιδιαίτερα συχνής σιωπηλής ισχαιμίας στα διαβητικά άτομα είναι η παρουσία καρδιακής αυτόνομης νευροπάθειας.

Μεταβολικό σύνδρομο και καρδιαγγειακός κίνδυνος

Το μεταβολικό σύνδρομο (Μ. Σ.) σαν όρος περιγράφει άθροισμα παραγόντων κινδύνου μεταβολικής αιτιολογίας (κοιλιακή παχυσαρκία, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, διαβήτης). Αφετηρία δημιουργίας του μεταβολικού συνδρόμου θεωρείται η κοιλιακή παχυσαρκία ή και η ιστική ινσουλινοαντίσταση.

Το μεταβολικό σύνδρομο οριοθετεί ουσιαστικά την ανάγκη κλινικής αντιμετώπισης παχύσαρκων (και ιδιαίτερα αυτών που παρουσιάζουν κοιλιακή παχυσαρκία), οι οποίοι παρουσιάζουν πλέον και πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου.

Η παρουσία του μεταβολικού συνδρόμου συνδέεται με πενταπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη και διπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακής νόσου. Η παρουσία του, επίσης, συνδέεται με την ανάγκη εκτίμησης του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου ή με την ανάγκη απεικονιστικής διερεύνησης της υποκλινικής αθηρωμάτωσης.

Το μεταβολικό σύνδρομο δεν είναι πηγή εκτίμησης καρδιαγγειακού κινδύνου (όπως το Framingham risc score ή το Heart score κλπ).

Δεν υπάρχει απολύτως ιδιαίτερη ή κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή για το μεταβολικό σύνδρομο. Η τροποποίηση του life style και η υιοθέτηση υγιεινού τρόπου διατροφής και άσκησης προβάλλει σαν μόνη πρόταση αντιμετώπισης του μεταβολικού συνδρόμου.

Από τους μεγάλους οργανισμούς, επισημαίνεται για την πρόληψη του καρδιαγγειακού κινδύνου επί παρουσίας μεταβολικού συνδρόμου η επιθετική και εξατομικευμένη αντιμετώπιση όλων των παραγόντων κινδύνου.