Γιατί είναι ακριβά τα γενόσημα φάρμακα στην Ελλάδα

Προβληματισμό και αντιπαραθέσεις προκαλεί το καθεστώς τιμολόγησης των γενοσήμων φαρμάκων στην Ελλάδα.

Οι “θεσμοί” πιέζουν για περαιτέρω μειώσεις στις τιμές τους, οι ελληνικές επιχειρήσεις που τα παράγουν κάνουν λόγο για εξόντωση, ενώ το υπουργείο Υγείας επιχειρεί να προστατεύσει τα εγχωρίως παραγόμενα σκευάσματα.

Πού βρίσκεται, όμως, η αλήθεια; Πρόσφατη μελέτη τριών επιστημόνων του London School of Economics (LSE) δείχνει πως οι τιμές των γενοσήμων στην Ελλάδα είναι οι δεύτερες πιο υψηλές μετά από εκείνες της Ελβετίας.

Στη μελέτη τους, οι επιστήμονες Oliver Wouters, Martin McKee και ο Έλληνας Πάνος Καναβός συγκρίνουν τις τιμές γενοσήμων σε 13 ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Όπως εξηγούν, πρόκειται για προϊόντα με πολύ υψηλές πωλήσεις, τα οποία αφορούν μεγάλες θεραπευτικές κατηγορίες.

Διαπίστωσαν πως σε τιμές εργοστασίου (ex – factory), η Ελλάδα βρίσκεται στη δεύτερη θέση έπειτα από την Ελβετία. Ένα γενόσημο που φεύγει στη Γερμανία από το εργοστάσιο με τιμή 10 ευρώ, στην Ελλάδα έχει 22 ευρώ και στην Ελβετία 26 ευρώ.

Τις πιο χαμηλές τιμές ex-factory έχουν το Ηνωμένο Βασίλειο (4 ευρώ), η Ολλανδία και η Δανία (4,5 ευρώ), η Πολωνία (6,5 ευρώ) και η Σουηδία (8 ευρώ). Στην Ελλάδα, δηλαδή, οι τιμές των γενοσήμων είναι υπερδιπλάσιες από τις αντίστοιχες της Ολλανδίας και της Δανίας...

Σε τιμές λιανικής, δηλαδή τιμή πώλησης από το φαρμακείο, η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση, έπειτα από την Ελβετία και την Ιταλία. Ένα σκεύασμα που πωλείται από το γερμανικό φαρμακείο με 10 ευρώ, διατίθεται στο ελληνικό με 12 ευρώ, σε ελβετικό φαρμακείο 17 ευρώ και σε ιταλικό 12 ευρώ.

Τις πιο χαμηλές τιμές λιανικής πώλησης έχουν η Δανία και η Πολωνία (4 ευρώ) και η Σουηδία (6 ευρώ). Τα ίδια γενόσημα, δηλαδή, πωλούνται στην Ελλάδα σε τιμή διπλάσια από εκείνη της Σουηδίας.

Αν και η μελέτη δημοσιεύτηκε φέτος, τα στοιχεία αφορούν το έτος 2013. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει έναν σοβαρό αντίλογο σε σχέση με την παραπάνω κατάταξη. Το Iatronet, ωστόσο, έχει στη διάθεσή του συγκριτικά στοιχεία τιμών φαρμάκων για το 2016.

Από αυτά, προκύπτει πως η Ελλάδα έχει από τις χαμηλότερες τιμές πρωτοτύπων φαρμάκων (προστατεύονται από πατέντα) και φαρμάκων που έχουν χάσει την πατέντα τους (off – patent), αλλά τα ακριβότερα γενόσημα...

Ιδού πώς προκύπτει η συγκεκριμένη στρέβλωση. Όταν ένα πρωτότυπο φάρμακο χάσει την πατέντα του, η χονδρική του τιμή μειώνεται κατά 50% ή στον μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (επιλέγεται η πιο χαμηλή τιμή).

Το γενόσημο, λαμβάνει τότε το 65% της τιμής του παραπάνω φαρμάκου ή “φαρμάκου αναφοράς”.

Κάθε χρόνο, γίνονται στην Ελλάδα δύο ανατιμολογήσεις στα φάρμακα, ενώ δεν επιτρέπεται αυξήσεις τιμών. Σε κάθε ανατιμολόγηση, η μείωση στη χονδρική τιμή του γενοσήμου δεν μπορεί να ξεπεράσει το 10% (προστασία).

Στην περίπτωση που – έπειτα από τους υπολογισμούς – προκύψει χαμηλότερη τιμή στο “φάρμακο αναφοράς” από το γενόσημο, δεν εφαρμόζεται η προστασία και η τιμή του γενοσήμου διαμορφώνεται στο 65% της τιμής που θα προκύψει για το “φάρμακο αναφοράς”.

Για παράδειγμα, σε ένα πρωτότυπο σκεύασμα που χάνει την προστασία του (“off – patent”) δοθεί τιμή 100 ευρώ, το γενόσημό του θα έχει τιμή 65 ευρώ.

Αν στην επόμενη ανατιμολόγηση, το “off – patent” πέσει στα 60 ευρώ, το γενόσημο θα έπρεπε να λάβει τιμή 39 ευρώ (60 ευρώ Χ 65%).

Προστασία

Λόγω της προστασίας του 10%, που παρέχει η νομοθεσία και αναφέρθηκε παραπάνω, η μείωση τις τιμής του γενοσήμου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από 10% και η τιμή του θα διαμορφωθεί στα 58,5 ευρώ.

Σε αυτή την περίπτωση, το πρωτότυπο φάρμακο, που έχει χάσει την πατέντα του, λαμβάνει τιμή 60 ευρώ και το γενόσημό του 58,5 ευρώ. Η τιμή τους, δηλαδή, είναι σχεδόν ίδια...

Υπάρχει, όμως, και συνέχεια. Η νομοθεσία επιβάλλει υποχρεωτικές εκπτώσεις (rebates) που κυμαίνονται από 14% έως 30%, ανάλογα με τις πωλήσεις κάθε φαρμάκου.

Πωλήσεις

Με δεδομένο ότι το “off – patent” έχει υψηλότερες πωλήσεις, καθώς κυκλοφορεί στην αγορά περισσότερα χρόνια, θα βρεθεί – εκτός απροόπτου – στην υψηλή κλίμακα του rebate, δηλαδή στο 30%.

Σε αυτή την περίπτωση, η τιμή διάθεσής του θα μειωθεί στα 42 ευρώ (60 ευρώ – 30%). Την ίδια ώρα, το γενόσημο, που λογικά βρίσκεται στη χαμηλή κλίμακα του rebate, θα έχει έκπτωση περίπου 20%.

Με αυτά τα δεδομένα, το πρωτότυπο (off – patent) σκεύασμα θα διατίθεται, τελικά, με τιμή χαμηλότερη από εκείνη του αντιγράφου του (42 ευρώ το πρωτότυπο, 46,8 ευρώ το γενόσημο)!

Στις παραπάνω τιμές δεν έχει υπολογιστεί η επιστροφή προς τον ΕΟΠΥΥ (clawback), η οποία συναρτάται (όπως και το rebate) με τον συνολικό όγκο πωλήσεων...