Γιώργος Στάθης: Η επιλογή διοικητών, πρώτη ουσιαστική δοκιμασία για το υπουργείο Υγείας

Του Γιώργου Ι. Στάθη*

Ολοκληρώνεται την 1η Οκτωβρίου η υποβολή υποψηφιοτήτων για τις προκηρυγμένες θέσεις διοικητών και αναπληρωτών διοικητών πολλών δημόσιων νοσοκομείων και η κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά στην πρώτη, ουσιαστική δοκιμασία της αξιοπιστίας της, ως προς την εφαρμογή της πολιτικής Υγείας που έχει εξαγγείλει.

Η ύπαρξη εκσυγχρονιστικής νοσοκομειακής πολιτικής θα αποδειχθεί (ή όχι) από την επερχόμενη επιλογή των προσώπων, που θα κληθούν να διοικήσουν τα δημόσια νοσοκομεία κατά τα επόμενα χρόνια.

Η σταδιακή μετατροπή τους, από κοινές δημόσιες υπηρεσίες διοικούμενες κατευθείαν από τα υπουργικά γραφεία, σε δημόσιους, αυτοδιοικούμενους οργανισμούς υπό την εποπτεία της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας, συζητείται τα τελευταία 30 χρόνια. Η σχετική ανάγκη έχει αποδειχθεί στην πράξη και έχει επιχειρηθεί ανεπιτυχώς στο παρελθόν. Σήμερα, φαίνεται ότι υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συναίνεση για την εφαρμογή της.

Ο εκσυγχρονισμός του ΕΣΥ δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς έμπειρους και ικανούς επικεφαλής των μονάδων υγείας, χωρίς γνώστες της διεθνούς κι ελληνικής προβληματικής περί το νοσοκομειακό management.

Είναι προφανές ότι οι θέσεις των διοικητών δεν είναι πολιτικές, αντιθέτως είναι αμιγώς επαγγελματικές και τεχνοκρατικές. Οι διοικητές δεν παράγουν πολιτική. Έργο τους είναι να υλοποιούν, κατά τον αποτελεσματικότερο και επιστημονικά δόκιμο τρόπο, την πολιτική υγείας της εκάστοτε κυβέρνησης.

Μέχρι σήμερα, οι εκάστοτε υπουργοί αρνούνταν να δεχτούν πως το νοσοκομειακό management είναι επιστημονικό επάγγελμα, διδασκόμενο παντού και αναγνωρισμένο σε πολλές χώρες. Οι εισηγήσεις να συμβεί το ίδιο και στην Ελλάδα δεν έχουν εισακουσθεί, καθώς οι κυβερνήσεις -παρά τα επισήμως λεγόμενα- χρησιμοποίησαν αυτές τις θέσεις ως κομματικό λάφυρο.

Για δεκαετίες, διορίστηκαν ως διοικητές νοσοκομείων πρώην δήμαρχοι και βουλευτές, διευθυντές πολιτικών γραφείων υπουργών, σύζυγοι και τέκνα πολιτικών, κομμωτές, εκτελωνιστές, θεολόγοι, γυμναστές, ανθυπασπιστές και συνδικαλιστές, δηλαδή στελέχη με μοναδικό προσόν την κομματική τους ταυτότητα. Οι περισσότεροι αποδείχθηκαν διακοσμητικοί, παντελώς άπραγοι, επικίνδυνοι λόγω διοικητικής ανικανότητας ή πλήρους άγνοιας του χώρου, παραβάτες κάθε δεοντολογικού ή ακόμη και του ποινικού κώδικα.

Η παρουσία ελάχιστων επιτυχημένων διοικητών, την τελευταία εικοσαετία, οφείλεται αποκλειστικά στο νόμο των πιθανοτήτων. Όμως, και αυτοί στην πλειοψηφία τους,  απομακρύνθηκαν ή αναγκάστηκαν σε παραίτηση, υπό την πίεση του κομματικού ή συνδικαλιστικού παρακράτους. Τα αποτελέσματα στα νοσοκομεία είναι ορατά δια γυμνού οφθαλμού και καταγεγραμμένα στις έρευνες ικανοποίησης των ληπτών υπηρεσιών υγείας.

Είναι αξιοσημείωτο ότι, μετά το 2004, τροφοδοτήθηκε από το διοικητικό φυτώριο του ΕΣΥ ο ιδιωτικός τομέας, που διεκδικεί και σήμερα όσα ικανά στελέχη απαιτεί η τρέχουσα επέκτασή του. Το ίδιο φυτώριο οφείλει ν΄ αξιοποιήσει -κατά προτεραιότητα- και ο δημόσιος τομέας για τον εκσυγχρονισμό του.

Στα νοσοκομεία του ΕΣΥ υπηρετούν ορισμένα στελέχη διαφόρων ειδικοτήτων (όπως υπάρχουν και μερικοί πρώην διοικητές) με εξαιρετικές γνώσεις, εμπειρίες και ικανότητες, που μπορούν να ανταποκριθούν πλήρως στις απαιτήσεις μιας επιτυχημένης νοσοκομειακής διοίκησης.

Αξιοκρατία

Όσα από αυτά δεν έχουν ακόμη απογοητευθεί τελεσίδικα από το ζοφερό παρελθόν, θα ήταν πολύ περίεργο ν΄ αγνοηθούν από τη σημερινή κυβέρνηση, που επαγγέλλεται την αξιοκρατία και την αριστεία. Άλλωστε, αυτό θα ακύρωνε τη δυνατότητα δημιουργίας και στην Ελλάδα ενός ευάριθμου σώματος επαγγελματιών του δημόσιου νοσοκομειακού management, όπως έχει συμβεί σε αρκετές άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Λυπούμαι διότι, τις τελευταίες ημέρες, κυκλοφορούν ορισμένες φήμες άγνωστης βασιμότητας. Λέγεται πως κάποιοι ισχυρίζονται δημοσίως ότι δέχτηκαν αρμόδια "υπόδειξη", σε ποια νοσοκομεία να θέσουν υποψηφιότητα, στο πλαίσιο μιας "κατανομής" θέσεων, πριν ακόμη υπάρξει διαδικασία αξιολόγησης των υποψηφιοτήτων!

Προσωπικά, ελπίζω να πρόκειται για διαδόσεις ιδιοτελούς σκοπιμότητας και να μην επαναληφθεί η γνωστή, παλαιοκομματική και πελατειακή τακτική. Πάντως, στο μικρόκοσμο του νοσοκομειακού management θα είναι πλήρως γνωστό (και αποδεδειγμένο) τι πραγματικά συνέβη, σε λίγες μέρες...

* Ο Γιώργος  Ι. Στάθης είναι πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Management Υπηρεσιών Υγείας (ΕΕΜΥΥ).