SARS - CoV - 2 : Η πραγματικότητα στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ και οι αποφάσεις της Κομισιόν

Πολλά λέγονται και γράφονται αλλά και συμβαίνουν με τις εξαγωγές ιατρικού εξοπλισμού λόγω του SARS - CoV - 2 και τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ.

H ευρωπαική συνοχή όμως δοκιμάζεται εν τοις πράγμασι μετά τα τελευταία γεγονότα και τις εσωτερικές απαγορεύσεις που λαμβάνουν χώρα και δοκιμάζουν την ευρωπαική αλληλεγγύη.

Πριν από λίγες ημέρες, η Γερμανία, η πιό ισχυρή οικονομία της ΕΕ με επάρκεια σε προμήθειες, απαγόρευσε κάθε εξαγωγή ιατρικού υλικού, ακόμη και προς τις χώρες της Ευρώπης που πλήττονται σφοδρά από την πανδημία και αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε προστατευτικό εξοπλισμό.

Στην Γαλλία, οι μάσκες που παράγονται, διανέμονται στα φαρμακεία της χώρας και δεν γίνονται εξαγωγές. Περιορίζονται αποκλειστικά για τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας και τους πολίτες που έχουν μολυνθεί από τον κοροναϊό. 

Η Τσεχία, τέλος, σε μια πρωτοφανή κίνηση, κατέσχεσε 680.000 μάσκες που προορίζονταν για την Ιταλία με την αιτιολογία ότι έιχε λάβει χώρα "κλοπή ιατρικού εξοπλισμού". 

Την ίδια στιγμή,  βέβαια -  και αυτό δεν πρέπει να μας διαφεύγει -  το Βέλγιο άσκησε σκληρή κριτική στην απόφαση ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών να απαγορεύσουν τις εξαγωγές προστατευτικού εξοπλισμού κατά του νέου κοροναϊού. 

Τι γίνεται στην ΕΕ με την αλληλεγγύη και την αλληλοβοήθεια;

Ασφαλώς και υπάρχει πρόβλημα και αυτό την στιγμή που η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε βίντεο που ανέβηκε στον λογαριασμό της στο Twitter, δήλωσε στις 16/3 ότι η ΕΕ υιοθετεί  σύστημα αδειοδότησης εξαγωγών για το ιατρικό υλικό, κάτι που  σημαίνει ότι γι΄αυτές τις εξαγωγές εκτός της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα πρέπει να δίνεται άδεια από τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. 

Τα σύνορα στο μεταξύ των ευρωπαικών κρατών έχουν κλείσει, με περισσότερες από 12 χώρες της ΕΕ να έχουν ενισχύσει ή ακόμη και κλείσει τα σύνορά τους τα οποία είναι υπό φυσιολογικές συνθήκες ανοιχτά και χωρίς ελέγχους, σε απάντηση στην εξάπλωση της επιδημίας Covid-19.

Αυτό που κάνουμε λοιπόν σήμερα, είναι να αντιπαραβάλλουμε τις επίσημες ανακοινώσεις της Κομισόν για την προμήθεια ιατρικού εξοπλισμού, την αποθήκευση και διανομή του, την υποστήριξη στα κράτη - μέλη που έχουν ανάγκη, και πάνω απ΄όλα την ενίσχυση των μέτρων για την υγεία στα σύνορα Σένγκεν.

Ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του για το τι ισχύει από πλευράς αποφάσεων και κατά πόσο αυτές έχουν αντίκτυπο στην πραγματικότητα. 

Εξασφάλιση της διαθεσιμότητας προμηθειών και εξοπλισμού - Δημόσια προμήθεια ατομικού εξοπλισμού προστασίας

Ο εξοπλισμός ατομικής προστασίας - μάσκες, γάντια, προστατευτικά γυαλιά, ασπίδες προσώπου και φόρμες εργασίας - είναι ζωτικής σημασίας για τα νοσοκομεία, τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας, τους ασθενείς, τους εργαζόμενους στο χώρο εργασίας και τις αρχές πολιτικής προστασίας, αναφέρει σε σχετικό κειέμενό της η Κομισόν. 

Η εθελοντική συμφωνία για τις κοινές συμβάσεις με τα κράτη - μέλη (και το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Νορβηγία) επιτρέπει την από κοινού αγορά εξοπλισμού ατομικής προστασίας.

Η Κομισιόν λοιπόν έχει  ήδη προκηρύξει  προσκλήσεις υποβολής προσφορών για ατομικό εξοπλισμό προστασίας στις 28 Φεβρουαρίου και 17 Μαρτίου και για πρόσθετες κατηγορίες ατομικών εξοπλισμών προστασίας, με την συμμετοχή 25 κρατών - μελών.

Από τις 24 Μαρτίου, οι παραγωγοί υπέβαλαν προσφορές που καλύπτουν τις ποσότητες προϊόντων που ζήτησαν τα 25 κράτη - μέλη που συμμετέχουν στην προμήθεια.

Ο ιατρικός εξοπλισμός πρέπει  να είναι διαθέσιμος δύο εβδομάδες μετά την υπογραφή των συμβάσεων από τα κράτη μέλη με τους υποψήφιους. Τουτέστιν στις 7/4.

Επιπλέον:

17 Μαρτίου : Η Κομισιόν προκήρυξε προσκλήσεις υποβολής προσφορών για ανεμιστήρες με συμμετοχή 25 κρατών μελών.
18 Μαρτίου:  Προκήρυξε προσκλήσεις υποβολής προσφορών για δοκιμές προμηθειών (σετ δοκιμών, αντιδραστήρια, υλικό) με συμμετοχή 19 κρατών - μελών.

Κατά την πραγματοποίηση κοινών προμηθειών, η Κομισιόν  έχει συντονιστικό ρόλο και, κατ 'αρχήν, δεν αγοράζει τον εξοπλισμό ατομικής προστασίας για λογαριασμό των κρατών μελών.

Αύξηση της ευρωπαϊκής παραγωγικής ικανότητας

Για να επιταχυνθούν και να αυξηθούν οι ευρωπαϊκές παραγωγικές ικανότητες για εξοπλισμό ατομικής προστασίας, η Κομισιόν και οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί τυποποίησης, συμφώνησαν πριν από λίγες ημέρες - και συγκεκριμένα στις 20 Μαρτίου - ότι όλα τα σχετικά ευρωπαϊκά εναρμονισμένα πρότυπα θα καταστούν κατ 'εξαίρεση ελεύθερα και πλήρως διαθέσιμα για όλες τις ενδιαφερόμενες εταιρείες. 

Η ενέργεια αυτή θα βοηθήσει, λέει η Ευρωπαική Επιτροπή, τόσο τις εταιρείες της ΕΕ όσο και τις τρίτες χώρες να κατασκευάσουν τα εν λόγω προϊόντα χωρίς να διακυβεύονται τα πρότυπα υγείας και ασφάλειας και χωρίς αδικαιολόγητες καθυστερήσεις.

Στις 24 Μαρτίου, η Κομισιόν εξέδωσε αποφάσεις σχετικά με αναθεωρημένα εναρμονισμένα πρότυπα που θα επιτρέψουν στους κατασκευαστές να διαθέτουν στην αγορά συσκευές υψηλής απόδοσης για την προστασία των ασθενών, των επαγγελματιών του τομέα της υγείας και των πολιτών εν γένει. 

Τα αναθεωρημένα πρότυπα διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο, διότι σχετίζονται με κρίσιμες συσκευές, όπως ιατρικές μάσκες, χειρουργικά κουρτίνες, ρόμπες και κοστούμια, πλυντήρια-απολυμαντικά ή αποστείρωση.

Τα εναρμονισμένα πρότυπα θα καλύπτουν εξοπλισμό όπως ιατρικές μάσκες προσώπου, προσωπική προστασία των ματιών, ιατρικά γάντια, προστατευτικό ρουχισμό καθώς και συσκευές προστασίας της αναπνοής.

Αποθήκευση και διανομή προμηθειών και ιατρικού εξοπλισμού

Στις 19 Μαρτίου, ως πρόσθετο δίχτυ ασφαλείας, η Κομισιόν πρότεινε τη δημιουργία ενός στρατηγικού αποθέματος ιατρικού εξοπλισμού, ένα κοινό ευρωπαϊκό απόθεμα ιατρικού εξοπλισμού, όπως οι αναπνευστήρες, ο εξοπλισμός ατομικής προστασίας, οι επαναχρησιμοποιούμενες μάσκες, τα εμβόλια και οι θεραπευτικές και εργαστηριακές προμήθειες. 

Η Κομισιόν θα χρηματοδοτήσει το 90% του κόστους της αποθεματοποίησης και θα διαχειριστεί τη διανομή του εξοπλισμού για να εξασφαλίσει ότι θα πηγαίνει εκεί όπου χρειάζεται περισσότερο

Εξουσιοδοτήσεις εξαγωγής

Ήδη στις 15 Μαρτίου, η Κομισόν  έλαβε μέτρα για να εξασφαλίσει τη διαθεσιμότητα εξοπλισμού ατομικής προστασίας, απαιτώντας την εξαγωγή τέτοιου εξοπλισμού που προορίζεται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υπόκειται σε άδεια εξαγωγής από τα κράτη μέλη. 

Στόχος, να δημιουργηθούν στα εσωτερικά σύνορα διάδρομοι ταχείας κυκλοφορίας για τη γρήγορη διακίνηση των αγαθών.

Στις 17 Μαρτίου, πάντως, οι  χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν ομόφωνα να απαγορεύσουν για διάστημα 30 ημερών την είσοδο στο ευρωπαϊκό έδαφος σε πολίτες τρίτων χωρών, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν την εξάπλωση του κορωνοϊού SARS-CoV-2. 

Στόχος, να δημιουργηθούν στα εσωτερικά σύνορα διάδρομοι ταχείας κυκλοφορίας για τη γρήγορη διακίνηση των αγαθών.

 Η Επιτροπή αποφάσισε επίσης να απαλλάξει τη Νορβηγία, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και την Ελβετία (χώρες που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών) από τις απαιτήσεις της άδειας εξαγωγής. 

Παρόμοιες απαλλαγές χορηγήθηκαν στην Ανδόρρα, στις Νήσους Φερόε, στον Άγιο Μαρίνο και στο Βατικανό, καθώς και στις συνδεδεμένες χώρες και εδάφη που έχουν ιδιαίτερες σχέσεις με τη Δανία, τη Γαλλία, τις Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο (χώρες του παραρτήματος II).

Υποστήριξη στα κράτη - μέλη που έχουν ανάγκη

Το Κέντρο Συντονισμού για την Επείγουσα Ανεπάρκεια της Κομισιόν διαδραματίζει, όπως αναφέρεται βασικό ρόλο στις προσπάθειες ανακούφισης και είναι έτοιμο 24 ώρες το εικοσιτετράωρο κάθε εβδομάδα για να βοηθήσει όλες τις χώρες, τόσο στην Ευρώπη όσο και σε άλλες χώρες, που ζητούν ειδική στήριξη. 

Αυτό μπορεί να λάβει τη μορφή συνδρομής συγχρηματοδότησης ή παροχής εξοπλισμού ατομικής προστασίας.

Ευρωπαϊκή ομάδα εμπειρογνωμόνων της COVID-19

Στις 17 Μαρτίου 2020, η Κομισιόν συγκρότησε συμβουλευτική επιτροπή για το COVID-19, αποτελούμενη από επτά ειδικούς επιδημιολόγους και ιολόγους από διάφορα κράτη - μέλη, για τη διαμόρφωση κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ για την αντιμετώπιση των επιστημών και για το συντονισμό των μέτρων διαχείρισης κινδύνου. 

Η Επιτροπή, η οποία δημιουργήθηκε κατόπιν  εντολής από τα κράτη μέλη της ΕΕ , προεδρεύεται από τον Πρόεδρο της Επιτροπής κ. Ursula von der Leyen και την κ. Στέλλα Κυριακίδη, Επίτροπο για την υγεία και την ασφάλεια των τροφίμων.

Βάσει των επιστημονικών συμβουλών του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου της Παθολογίας και της Συμβουλευτικής Ομάδας COVID-19, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε στις 19 Μαρτίου τις πρώτες συστάσεις για κοινοτικά μέτρα και στρατηγικές δοκιμών.

Ενίσχυση των μέτρων για την υγεία στα σύνορα Σένγκεν - διασφάλιση της ελεύθερης ροής των εμπορευμάτων

Όλα τα κράτη - μέλη του χώρου Σένγκεν ενέκριναν την πρόταση της Κομισιόν για προσωρινό περιορισμό των μη ουσιωδών μετακινήσεων προς την ΕΕ, η οποία προβλέπει το κλείσιμο των εξωτερικών συνόρων της επικράτειας για περίοδο τουλάχιστον 30 ημερών.

Βάσει του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, όλες οι αποφάσεις για απαγόρευση ή έγκριση της εισόδου στο έδαφος κράτους μέλους πρέπει να υποβάλλονται σε ατομική αξιολόγηση από τις αρμόδιες αρχές. Αποτελεί ευθύνη των κρατών μελών να απαγορεύουν την είσοδο σε υπηκόους τρίτων χωρών για λόγους δημόσιας υγείας.

Σύμφωνα με τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν, μία από τις προϋποθέσεις εισόδου που πρέπει να πληρούν οι υπήκοοι τρίτων χωρών που καταφθάνουν στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ είναι να μην θεωρούνται απειλή για την εθνική δημόσια υγεία. Εάν υπάρχει τέτοια απειλή, ο ενδιαφερόμενος θα υποβάλλεται σε ιατρική εξέταση.

Ως επιπλέον καθοδήγηση, το εγχειρίδιο Σένγκεν για τους συνοριοφύλακες διευκρινίζει ότι κάθε απειλή για την υγεία των Ευρωπαίων πολιτών, καθώς και και οι αποφάσεις για τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων, πρέπει να αξιολογούνται και να συντονίζονται από την επιτροπή υγειονομικής ασφάλειας και να κοινοποιούνται στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης και αντίδρασης (EWRS), λαμβάνοντας υπόψη τυχόν εκτιμήσεις επικινδυνότητας που διεξάγει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου των Νόσων (ECDC).

Οι αρμόδιες αρχές δημόσιας υγείας κάθε κράτους - μέλους της ΕΕ θα πρέπει πάντα να συνδέονται με τη λήψη εθνικών αποφάσεων σχετικά με τους συνοριακούς ελέγχους που επιτρέπουν ή απαγορεύουν την είσοδο στα σύνορα, σύμφωνα με την εθνική και την ενωσιακή νομοθεσία για τη δημόσια υγεία και με τις διαδικασίες που θεσπίζει κάθε κράτος μέλος.

Τα κράτη - μέλη μπορούν να επαναφέρουν τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα για λόγους δημόσιας τάξης ή εσωτερικής ασφάλειας.

Ωστόσο, οι έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι η επαναφορά των συνοριακών ελέγχων εντός της ζώνης ελεύθερης κυκλοφορίας θα γίνεται μόνον στην περίπτωση που οι εν λόγω έλεγχοι είναι αναγκαίοι και αναλογικοί για λόγους δημόσιας τάξης.