Επερώτηση για το Δημόσιο Σύστημα Υγείας

Επερώτηση κατέθεσε σήμερα η Κοινοβουλευτική Ομάδα του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς, προς τον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης σχετικά με το Δημόσιο Σύστημα Υγείας που βρίσκεται υπό κατάρρευση.
Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, ζητούν τη λήψη άμεσων μέτρων για την αντιμετώπισή του.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της επερώτησης:

'Στην Ελλάδα ουδέποτε οικοδομήθηκε ένα ολοκληρωμένο, ποιοτικό και αποτελεσματικό Εθνικό Σύστημα Υγείας-Πρόνοιας, με προσανατολισμό του την προάσπιση της υγείας των πολιτών, ως θεμελιώδους κοινωνικού δικαιώματος που απορρέει από το Συνταγματικό Χάρτη της χώρας.

Λείπει ένα σύστημα που να προσφέρει σύγχρονες, υψηλού επιπέδου, δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες υγείας, ισότιμα σε όλους τους πολίτες, παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες, όπως στα αρχικά στάδια εφαρμογής του ΕΣΥ.

Σήμερα, το υγειονομικό μας σύστημα νοσεί βαρύτατα και η υπερσυντηρητική πολιτική της Νέας Δημοκρατίας, που αντιμετωπίζει εχθρικά ό,τι έχει σχέση με το Κράτος Πρόνοιας, το οδηγεί σε κατάρρευση.

Οι προεκλογικές εξαγγελίες και οι προγραμματικές δεσμεύσεις της Κυβέρνησης για αδιαπραγμάτευτο δημόσιο σύστημα υγείας και αναβάθμιση του ΕΣΥ, έχουν λησμονηθεί και ακυρωθεί στην πράξη. Όλοι οι δείκτες υγείας, που και επί ΠΑΣΟΚ ήταν υποβαθμισμένοι, παρουσιάζουν διαρκή χειροτέρευση.

Η Κυβέρνηση, όχι μόνο δεν βελτίωσε τα πολλαπλά, χρόνια προβλήματα του δημόσιου συστήματος υγείας που παρέλαβε, αλλά με την πολιτική της τα οδήγησε σε περαιτέρω επιδείνωση. Οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία έχουν συρρικνωθεί ακόμα περισσότερο και ανέρχονται στο 2,4% του ΑΕΠ ή στο 6% των τακτικών εξόδων του προϋπολογισμού, έναντι 13,6% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου των 27.

Από το σύνολο των δαπανών για την υγεία, μόλις το 43% έχει δημόσια χρηματοδότηση, ενώ το 57% καταβάλλεται από τους ίδιους τους πολίτες και τροφοδοτεί τον ιδιωτικό τομέα. Έτσι, οι Έλληνες υποχρεώνονται να δαπανούν εξ ιδίων το 6% του συνόλου του εισοδήματός τους, σε σύγκριση με το 2% του μέσου όρου των άλλων χωρών του ΟΟΣΑ, ή του 3% των ΗΠΑ.

Οι ελλείψεις σε προσωπικό, ιδίως νοσηλευτικό, είναι τεράστιες. Διαθέτουμε μόλις 3,8 νοσηλευτές/-τριες ανά 1.000 κατοίκους, ενώ στην Ευρώπη των 27 η αναλογία είναι 8,9 ανά 1.000 κατοίκους. Συνολικά λείπουν τουλάχιστον 25.000 άτομα νοσηλευτικό προσωπικό.

Περισσότερες από 4.500 θέσεις εργασίας γιατρών παραμένουν κενές. Και οι θέσεις αυτές έχουν θεσπιστεί από τους αναχρονιστικούς οργανισμούς των Νοσοκομείων, οι οποίοι χρονολογούνται από το 1986. Υπάρχουν ακόμα τουλάχιστον 15.000 κενές θέσεις άλλων κατηγοριών υγειονομικού προσωπικού, ενώ χιλιάδες γιατρών θα χρειαστούν για να καλυφθούν οι ανάγκες για την εφαρμογή του νέου ωραρίου των νοσοκομειακών γιατρών αλλά και για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και για τη λειτουργία των Κέντρων Υγείας Αστικού τύπου, που συνεχώς δρομολογούνται και ποτέ δεν δημιουργούνται.

Ακόμα και στα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας, όπως ο Ευαγγελισμός και το Αττικό, τα αποκαλούμενα και ναυαρχίδες του ΕΣΥ, λείπει τουλάχιστον το 40% του συνόλου του προσωπικού. Οι ελλείψεις πολλαπλασιάζονται όσο απομακρυνόμαστε από το κέντρο προς την περιφέρεια και προς μικρότερες υγειονομικές μονάδες.

Ακόμη και μέσα στην Αττική, η κατανομή των Νοσοκομείων είναι άνιση, με συνωστισμό στο Κέντρο: 20 μεγάλα νοσοκομεία στον άξονα Βασ. Σοφίας και αρχής Μεσογείων και κανένα νοσοκομείο στην Ανατολική Αττική, μία περιοχή με πάνω από 500.000 μόνιμους κάτοικους.

Νέες μονάδες αιχμής, όπως ΜΕΘ, ΜΑΦ, Τεχνητού Νεφρού, Εμφραγμάτων, Μονάδες Νεογνών, νέων διαγνωστικών μεθόδων σύγχρονης τεχνολογίας (αξονικοί και μαγνητικοί τομογράφοι, υπέρηχοι, κ.λ.π.), καθώς και ολόκληρη σειρά Κλινικών, δεν λειτουργούν, ή στην καλύτερη περίπτωση υπολειτουργούν, με εξαιρετικά μειωμένο προσωπικό.

Η Κυβέρνηση αξιοποίησε την προπαρασκευή του ΠΑΣΟΚ, που εκχώρησε σειρά τομέων της υγείας, όπως σίτιση, φύλαξη, καθαριότητα, στην ιδιωτική πρωτοβουλία, ενώ προχώρησε και σε νέες παραχωρήσεις προς τον ιδιωτικό τομέα (τεχνικές υπηρεσίες, λογιστικές εργασίες, πληροφορική, κλπ).

Τα απογευματινά ιατρεία, όπου πληρώνουν οι ασθενείς, αξιοποιούνται κατάλληλα και για απογευματινές παρακλινικές εξετάσεις, με ανάλογο τίμημα για ασθενείς και ταμεία.

Τα ράντζα, τα οποία υποτίθεται ότι έχουν καταργηθεί, μετακινήθηκαν μέσα στους θαλάμους δημιουργώντας αδιαχώρητο, ή τοποθετούνται σε μακρές σειρές στους διαδρόμους, όπως συμβαίνει στις εφημερίες των νοσοκομείων ή στις Ψυχιατρικές Κλινικές.

Το Υπουργείο Υγείας έκανε πιο συγκεντρωτικό το υγειονομικό σύστημα, με την ουσιαστική κατάργηση της αποκέντρωσης και περιφερειακής συγκρότησης των υγειονομικών υπηρεσιών, και την υπερσυγκέντρωση όλων των αρμοδιοτήτων στα κεντρικά όργανά του.

Χαρακτηριστική η περίπτωση του νέου συστήματος προμηθειών, όπου όλες οι εισπράξεις και πληρωμές πρέπει να γίνονται μετά από έγκριση της 9μελούς Επιτροπής του Υπουργείου, την οποία διορίζει και ελέγχει ο Υπουργός Υγείας. Καμία δαπάνη πάνω από 300 ευρώ δεν είναι επιτρεπτή, χωρίς προηγούμενη έγκριση αυτής της επιτροπής.

Το αποτέλεσμα είναι η συγκέντρωση όλων των σχετικών αιτημάτων για φάρμακα, υλικά, μηχανήματα, έργα, κλπ, στο Υπουργείο, αλλά και η αδυναμία της Επιτροπής να ανταποκριθεί σε αυτό το φορτίο. Τελική συνέπεια η πλήρης διάλυση όλων των μονάδων υγείας από αδυναμία να προμηθευθούν έγκαιρα τα αναγκαία για αυτές υλικά και φάρμακα, ιδίως κατά τις ημέρες εφημερίας.

Απεγνωσμένες εκκλήσεις των Διοικήσεων και των εργαζομένων στα Νοσοκομεία για προμήθειες υλικών και φαρμάκων δεν υλοποιούνται από αδυναμία της Επιτροπής να ανταποκριθεί στα χιλιάδες αιτήματα, τα οποία πρέπει να περάσουν από το ένα και μοναδικό φαξ που έχει στη διάθεσή της.

Το υγειονομικό μας σύστημα παραμένει πάντοτε νοσοκομειοκεντρικό και ιατροκεντρικό. Δίνει, δηλαδή, όλο του το βάρος στη θεραπεία, αφού εκδηλωθεί η ασθένεια, και όχι στην πρόληψη. Η πρόληψη όμως μπορεί να προλάβει το 80% και πλέον όλων των νοσημάτων, ακόμη και πολλών μορφών καρκίνου.

Δεν υπάρχει ενιαίος εθνικός σχεδιασμός του συνόλου των υπηρεσιών υγείας. Ουδέποτε εκπονήθηκε ολοκληρωμένος υγειονομικός χάρτης της χώρας. Δεν δημιουργήθηκε Ενιαίος Φορέας Υγείας, με προοπτική την παροχή ισότιμων, υψηλού επιπέδου και δημόσιων δωρεάν υπηρεσιών υγείας, προς όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες.

Οι επανειλημμένες διακηρύξεις του κ. Αβραμόπουλου για άμεση έναρξη λειτουργίας της Πρωτοβάθμιας φροντίδας Υγείας (ενημέρωση, πρόληψη, Πρωτοβάθμια Φροντίδα -περίθαλψη) παραπέμπονται συστηματικά στις Καλένδες.

Τα διάφορα προσχέδια του Υπουργείου Υγείας, που κατά καιρούς κυκλοφορούν, αλληλοαναιρούνται, αλλά όλα τους πείθουν ότι η Κυβέρνηση και το Υπουργείο Υγείας δεν έχουν καταρτίσει αξιόπιστα σχέδια, πρόγραμμα και χρονοδιάγραμμα, ούτε εξασφαλίσει την αναγκαία χρηματοδότηση.

Ασφαλώς, ούτε την πολιτική βούληση διαθέτουν για την υλοποίησή τους.

Δεν θεσμοθετούνται ούτε οικογενειακοί γιατροί, ούτε τα, τουλάχιστον, 250 Κέντρα Υγείας αστικού τύπου που απαιτούνται. Την τελευταία 5ετία, μόλις 2 παρόμοια Κέντρα λειτούργησαν στο Βύρωνα και τα Καλύβια και μάλιστα με πολύμηνες σχετικές τυμπανοκρουσίες.

Τα Κέντρα Υγείας αγροτικού τύπου υπολειτουργούν, υποστελεχωμένα και με απαρχαιωμένο εξοπλισμό.

Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση έχει λιμνάσει και η αποασυλοποίηση παραπαίει. Τα κονδύλια για τις νέες δομές έχουν δραστικά περικοπεί με συνέπεια όχι μόνο να παραμένει για πολλούς μήνες το προσωπικό απλήρωτο, αλλά συχνά να λείπουν οι πιστώσεις ακόμη και για το φαγητό των ασθενών.

Σειρά θεσμικών παρεμβάσεων που απαιτούνται για τον κοινωνικό προσανατολισμό των νέων μονάδων-ώστε να παρέχουν πραγματικά σύγχρονες και αποϊδρυματοποιημένες υπηρεσίες δεν έχουν σχεδιασθεί, ούτε φαίνεται να περιλαμβάνονται στις αντιλήψεις και προθέσεις του Υπουργείου.

Ακόμη και τα σχετικά κοινοτικά κονδύλια παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητα. Εύλογα είναι τα ερωτήματα εάν η πολιτική αυτή του Υπουργείου Υγείας αποτελεί συνειδητή επιλογή προκειμένου η ψυχιατρική μεταρρύθμιση να ωθηθεί στην ιδιωτική πρωτοβουλία και να αποτελέσει εύκολη λεία για τους κερδοσκόπους κλινικάρχες.

Το μεγάλο πρόβλημα των ναρκωτικών αντιμετωπίζεται ανεύθυνα με εγκατάλειψη των δομών και των κέντρων αποτοξίνωσης με συνέπεια, εκτός των άλλων, να υπάρχουν χιλιάδες αναμένοντες να ενταχθούν στα προγράμματα απεξάρτησης, περιλαμβανομένης και της χορήγησης υποκατάσταστων.

Καμιά πρωτοβουλία δεν λαμβάνεται για διαφωτιστική ενημέρωση των πολιτών και ιδίως των νέων, τόσο για τη μάστιγα των ναρκωτικών, όσο και για άλλες πληγές της Ελληνικής κοινωνίας, από το AIDS και τα τροχαία, έως το κάπνισμα και το αλκοόλ.

Στα Προνοιακά Ιδρύματα η κατάσταση είναι απελπιστική. Λειτουργούν σε ακατάλληλα κτίρια, χωρίς υποδομές, με ανεπαρκέστατο προσωπικό και ελλιπέστατα οικονομικά που συχνά δεν επαρκούν ούτε για τη στοιχειώδη διαβίωση των τροφίμων τους.

Τα άτομα με αναπηρία παραμένουν σταθερά στο περιθώριο. Ο τομέας της αποκατάστασης, είναι από τους πιο παραμελημένους του υγειονομικού μας συστήματος. Μόλις και μετά βίας λειτουργούν 200 κρεβάτια, αντί των χιλιάδων που απαιτούνται, με ανεπαρκές προσωπικό και ανεπαρκέστατα τεχνικά αλλά και οικονομικά μέσα.

Η Κυβέρνηση με όλες της τις δυνάμεις προωθεί τη σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), θεσμό που εισήγαγε το ΠΑΣΟΚ, για την ανέγερση και λειτουργία νέων Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας. Επειδή η μέθοδος θα επιφέρει οικονομική επιβάρυνση σε πολίτες και ταμεία και υπάρχουν οι αντίστοιχες αντιδράσεις, το Υπουργείο Υγείας προσπαθεί εκβιαστικά να την επιβάλλει, όπως στην περίπτωση της Πρέβεζας, με την απειλή της ακύρωσης ή της μεταφοράς σε άλλες περιοχές, όπου η μέθοδος μπορεί ευκολότερα να γίνει αποδεκτή.

Η αντιμετώπιση της εφαρμογής της Εθνικής Νομοθεσίας και των Κοινοτικών οδηγιών σχετικά με το ανώτατο όριο απασχόλησης των νοσοκομειακών γιατρών -48 ώρες για τους ειδικευμένους και 58 ώρες για τους ειδικευόμενους- χαρακτηρίσθηκε έως τώρα από συστηματική κωλυσιεργία, που οδηγεί σε αποδιοργάνωση το σύστημα εφημεριών των Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας όλης της χώρας.

Εάν δεν υπάρξει αξιόπιστη διαπραγμάτευση ώστε να κατατεθεί άμεσα νομοσχέδιο που θα κυρώνει την κλαδική σύμβαση, τότε είναι βέβαιο, ότι σύντομα θα έχουμε ιδιαίτερα δυσάρεστες εξελίξεις.

Στον τομέα του φαρμάκου εξακολουθεί να απουσιάζει κάθε σχεδιασμός με ενιαία κριτήρια και στόχους.

Κατά βάση όλος ο κύκλος Έρευνας, Παραγωγής, Ελέγχου και Χρήσης των φαρμάκων λειτουργεί με κινητήριο μηχανισμό την ακραία εμπορευματοποίηση. Η κυβερνητική πολιτική για τη φαρμακευτική κάλυψη και περίθαλψη των ασθενών και για τη μέσω του φαρμάκου αντιμετώπιση των ασθενειών, αποδέχεται τον 'αυτόματο πιλότο της αγοράς' ως βάση λειτουργίας του συστήματος και περιορίζει το δικό της ρόλο μόνο σε μικρής κλίμακας ρυθμιστικές παρεμβάσεις.

Οι μεγάλες ξένες φαρμακοβιομηχανίες κυριαρχούν στο χώρο του φαρμάκου εις βάρος των ασθενών και των ταμείων τους, αλλά και της Ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, η οποία τίθεται συστηματικά στο περιθώριο.
Συνέπειες αυτής της πολιτικής είναι η υποβάθμιση του ρόλου της φαρμακευτικής επιστήμης και των επιστημόνων φαρμακοποιών, όπως και του ρόλου του Ε.Ο.Φ., καθώς και η πολυφαρμακία και η αλόγιστη χρήση των φαρμάκων με καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών, αλλά και στις δημόσιες και ιδιωτικές δαπάνες στα οικονομικά των Ασφαλιστικών Ταμείων.

Η χρόνια υποχρηματοδότηση έχει οδηγήσει σε οικονομική ασφυξία τα Νοσοκομεία, των οποίων τα χρέη αυξάνουν τουλάχιστον κατά 100 εκ. € το μήνα. Η αδυναμία πληρωμών οδηγεί σε καθυστερήσεις ή και αδυναμία προμήθειας υλικών, φαρμάκων και εξοπλισμού των Νοσοκομείων και πλήρη απορρύθμιση της λειτουργίας τους.

Κατόπιν όλων των ανωτέρω, ερωτάσθε κ. Υπουργέ:

• Ποια είναι τα σχέδιά σας για τη διασφάλιση του δημόσιου συστήματος υγείας; Πώς θα εξασφαλίσετε την επαρκή χρηματοδότησή του;
• Πόσες είναι οι κενές οργανικές θέσεις σε νοσηλευτικό, ιατρικό και άλλο προσωπικό των Νοσοκομείων, Κέντρων Υγείας και Προνοιακών Ιδρυμάτων, με βάση τους (απαρχαιωμένους) Οργανισμούς του 1986;
• Πόσες από αυτές τις θέσεις καλύφθηκαν έως τώρα, κατά το τρέχον έτος και πόσες υπολογίζετε ότι θα καλυφθούν έως το τέλος του; Πώς θα καλυφθούν οι νέοι Οργανισμοί των Νοσοκομείων - Κέντρων Υγείας;
• έχει καταρτιστεί ο υγειονομικός χάρτης της χώρας; Τι προβλέπεται για τον Ενιαίο φορέα Υγείας;
• Για πότε δρομολογείται η πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και πώς θα λειτουργήσει; Τι θα γίνει με τα Κέντρα Υγείας αστικού τύπου, που αναμένονται και με τα αγροτικού τύπου που υπολειτουργούν;
• Πότε, πώς και με ποιους γιατρούς θα καλυφθεί το νέο ωράριο των Νοσοκομειακών γιατρών, σε συμμόρφωση με τις κοινοτικές οδηγίες, τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα και τις αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου; Σκοπεύετε να αποδεχθείτε τις προτάσεις της ΟΕΝΓΕ για τις προσλήψεις, τις συνθήκες εργασίας και το μισθολόγιό τους, ώστε να υπογραφεί τουλάχιστον η κλαδική σύμβαση εργασίας, που θα επιτρέψει την απρόσκοπτη εφαρμογή του προγράμματος εφημεριών, σύμφωνα με τις ανάγκες της χώρας;
• Πότε θα λειτουργήσουν τα νέα Νοσοκομεία που παραμένουν κλειστά; Πότε και πως υπολογίζετε ότι θα ανεγερθούν και θα λειτουργήσουν τα νέα Νοσοκομεία σε Κέρκυρα, Πρέβεζα, Κατερίνη, Αγρίνιο, Ανατ. Αττική; Παραμένει η μέθοδος ΣΔΙΤ η μοναδική που επιλέγετε για την ανέγερσή τους;
• Πώς και πότε θα ολοκληρωθεί η ψυχιατρική μεταρρύθμιση και η αποασυλοποίηση και με ποια κονδύλια;
  Σχεδιάζετε να αναβαθμίσετε τη χαμηλή ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών στα προνοιακά Ιδρύματα και με ποιο τρόπο;
• Πώς θα δημιουργηθούν οι απαιτούμενες σύγχρονες μονάδες αποκατάστασης για τους αναπήρους με την απαραίτητη στελέχωση και την ανάλογη χωροταξική κατανομή;
• Πώς θα αντιμετωπισθεί η ανεξέλεγκτη εμπορευματοποίηση της υγείας και θα αποτραπεί η οικονομική εκμετάλλευση των ασθενών; Είναι στις προθέσεις σας να χαλιναγωγηθούν οι αδηφάγες διαθέσεις των ιδιωτικών συμφερόντων; Θα υπάρξει νομοθετική ρύθμιση για τη λειτουργία του συνόλου του ιδιωτικού τομέα στο χώρο της υγείας;
• Πώς θα απορροφηθεί το σύνολο των κονδυλίων του Γ΄ ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ που αφορούν τα επιχειρησιακά και άλλα προγράμματα στο χώρο της Υγείας - Πρόνοιας;
• Τι απέδωσε έως σήμερα ο νέος νόμος περί προμηθειών; Πόσο εξυπηρετικός είναι για τη λειτουργία των Νοσοκομείων και την κάλυψη των αναγκών των ασθενών;
• Προτίθεσθε να σχεδιάσετε μια ενιαία φαρμακευτική πολιτική με κοινωνικά και επιστημονικά και όχι με εμπορικά κριτήρια, ώστε να προστατευθεί η υγεία των πολιτών, να εξορθολογισθούν οι δημόσιες δαπάνες και να αναβαθμισθεί ο ρόλος των φαρμακοποιών;
• Προτίθεται το Υπουργείο να προστατέψει το ιστορικό ελληνικό φαρμακείο από την εισβολή του 'καρτέλ' της φαρμακοβιομηχανίας και να το απαλλάξει από την αυθαίρετη παρακράτηση του 3% που βαρύνει τις βιομηχανίες φαρμάκου και από την οικονομική αφαίμαξη λόγω καθυστερήσεων πληρωμής των λογαριασμών ή λόγω αλόγιστων περικοπών;
• Τι μέτρα θα λάβετε για την ενίσχυση της Ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, αλλά και την τήρηση κανόνων από μέρους της, ώστε να προμηθεύει επαρκώς με φθηνά και υψηλής ποιότητας φάρμακα τον Ελληνικό λαό;
• Πώς θα αντιμετωπίσετε τα συσσωρευμένα τεράστια χρέη των Νοσοκομείων και τι μέτρα θα λάβετε ώστε να μην προστεθούν καινούργια;'