Μοντέρνες έννοιες: Ασέξουαλ – πανσέξουαλ - μπαϊσέξουαλ

Των Κατερίνας Καραγιάννη (ψυχολόγος, msc Health Psychology, συνεργάτης Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου) Ζήση Παπαθανασίου (επ. καθηγητής Γυναικολογίας, διευθυντής Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου).

Η νέα πραγματικότητα δείχνει να οδηγεί τους ανθρώπους στην επιλογή ακραίων θέσεων στη σεξουαλική τους ζωή. Η ‘πανσεξουαλικότητα’ από τη μια πλευρά και η 'ασεξουαλικότητα' από την άλλη. Ανάμεσα στην ετεροφυλοφιλία, την ομοφυλοφιλία και την αμφιφυλοφιλία φαίνεται να προστίθεται μια ακόμα τάση, αυτή της ‘αφυλοφιλίας’.

Μέχρι πριν από μερικά χρόνια το σεξ ήταν παγιδευμένο σε ταμπού και προκαταλήψεις. Η άγνοια, ο φόβος, οι ενοχές εμπόδιζαν την αναζήτηση της σεξουαλικής έκφρασης και της ηδονής. Η σεξουαλική απελευθέρωση οδήγησε τον σύγχρονο άνθρωπο σε μια διαρκή αναζήτηση για την ανακάλυψη όλο και περισσότερων, διαφορετικών και μεγαλύτερων απολαύσεων.

Παράλληλα, νέοι όροι μπήκαν στη καθημερινότητά μας για να κατατάξουν κοινωνικές και σεξουαλικές τάσεις και συμπεριφορές, που είναι απόρροια των αλλαγών της κοινωνίας.

Ο όρος ‘bysexual’ – ‘αμφιφυλόφιλος’ στην ελληνική επιστημονική ορολογία -υποδηλώνει άτομα τα οποία ελκύονται ερωτικά από άτομα του ίδιου αλλά και του αντίθετου φύλου.

Η αντίληψη αυτή διχάζει τους σεξολόγους υπό τη έννοια ότι άλλοι μεν θεωρούν ότι πρόκειται για ιδιαίτερη κατηγορία ανάμεσα στους ετεροφυλόφιλους και τους ομοφυλόφιλους, οι περισσότεροι όμως υποστηρίζουν ότι οι αμφιφυλόφιλοι είναι ουσιαστικά ομοφυλόφιλοι με ενδιαφέρον για σεξουαλική επαφή με το αντίθετο φύλο κυρίως για κοινωνικούς λόγους.

Σχεδόν ταυτόσημη και πιο διευρυμένη έννοια φαίνεται να έχει ο όρος ‘πανσέξουαλ', που μπορεί να μην έχει ενταχθεί στην επιστημονική ορολογία, χρησιμοποιείται όμως πολύ συχνά τα τελευταία χρόνια για να χαρακτηρίσει άτομα που είναι διατεθειμένα να εμπλακούν σε οποιαδήποτε σεξουαλική δραστηριότητα, χωρίς ιδιαίτερους κοινωνικούς φραγμούς.

Ο όρος ‘μετροσέξουαλ’, αδόκιμος επιστημονικά, υποδηλώνει κατά μία δημοσιογραφική έννοια τον άντρα της σύγχρονης κοινωνίας που δανείζεται γυναικεία γνωρίσματα και συμπεριφορές, δεν έχει συγκεκριμένες σεξουαλικές προτιμήσεις αλλά ακολουθεί φανατικά τις επιταγές της μόδας, τόσο στην εμφάνισή του, όσο και στη σεξουαλική του ζωή.

’Ασέξουαλ’ – ασεξουαλικό χαρακτηρίζεται το άτομο που αποστασιοποιείται και απέχει από τη σεξουαλικότητα, ακινητοποιημένο και αδύνατο να αντιδράσει ή να ενταχθεί στο ερωτικό παιχνίδι με τους σύγχρονους κανόνες.

Τα μηνύματα

Τα ερωτικά μηνύματα στα οποία βρισκόμαστε εκτεθειμένοι καθημερινά οδηγούν στη σταδιακή απευαισθητοποίηση στους συνήθεις ερωτικούς ερεθισμούς, με αποτέλεσμα τη μείωση της σεξουαλικής διέγερσης και την αναζήτηση όλο και πιο έντονων ερεθισμάτων για την επίτευξη διέγερσης.

Το γεγονός ότι έχει χαθεί η απόλαυση της διεκδίκησης και της κατάκτησης αφού οι σεξουαλικές μας επιθυμίες πραγματοποιούνται εύκολα και γρήγορα πια, χωρίς κόπο και δυσκολίες, μας κάνει να θέλουμε να πάμε ένα βήμα πιο πέρα αναζητώντας μεγαλύτερες προκλήσεις και ικανοποιώντας ερωτικές επιθυμίες και φαντασιώσεις που είναι πιο δύσκολο να πραγματοποιήσουμε.

Τόσο το σεξ σε περίεργα μέρη όσο και το ομαδικό σεξ είναι μέσα στα πλαίσια εκπλήρωσης των φαντασιώσεών μας. Ο πειραματισμός προκαλεί ερωτική διέγερση, δίνει τη δυνατότητα για ανανέωση και βοηθάει να εμπλουτιστεί το ερωτικό παιχνίδι.

Η ανθρώπινη φύση επιθυμεί και γοητεύεται από το απαγορευμένο καθώς και από κάθε τι που προκαλεί περιέργεια, που δίνει τη δυνατότητα για νέες εμπειρίες και δυνατότερες συγκινήσεις, που προσθέτει ποικιλία στη σεξουαλική ζωή.

Στη σημερινή κοινωνία τα όρια της υγιούς σεξουαλικής συμπεριφοράς αλλάζουν επηρεαζόμενα από κοινωνικές συμπεριφορές, αλλά και από ηθικούς και ιατρικούς κανόνες. Παράλληλα, το κοινωνικό πλαίσιο στη σεξουαλική ζωή και οι σταθερές αντιλήψεις τείνουν να εξαλειφθούν, γεγονός που δυσκολεύει την ανάπτυξη μιας ξεκάθαρης στάσης ζωής απέναντι στη σεξουαλικότητα.

Οι ιδιαίτερες προτιμήσεις στο σεξ δεν θεωρούνται απαγορευμένες ή κατακριτέες και τα πρότυπα που προβάλλονται συνήθως προωθούν οριακές σεξουαλικές συμπεριφορές. Η αμφιφυλοφιλία δείχνει να εξαπλώνεται και οι όροι ‘bysexual’, ‘metrosexual’, ‘υπανσεξουαλ’, δημιουργήθηκαν για να αποδώσουν σύγχρονους ρόλους και προσανατολισμούς που δεν σχετίζονται με βιολογικούς ή γενετικούς παράγοντες.

Κοινωνικά πρότυπα

Τα κοινωνικά πρότυπα σε σχέση με το ρόλο του κάθε φύλου έχουν αλλάξει και τα όρια γίνονται ολοένα και πιο δυσδιάκριτα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν πια ξεκάθαροι στόχοι για το τι ζητάμε από τον σύντροφό μας.

Ο ρόλος της γυναίκας δεν περιορίζεται πια σε αυτόν της μητέρας και συζύγου, αλλά οι γυναίκες κυνηγούν παράλληλα την καριέρα τους αναλαμβάνοντας δυναμικούς ρόλους και συμμετέχοντας ενεργά στην κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να γίνονται όλο και πιο ανεξάρτητες, γεγονός που οδηγεί τον άντρα σε θέση επαναπροσδιορισμού του ρόλου του.

Παράλληλα, η γυναίκα διεκδικεί πια τη σεξουαλική της ικανοποίηση με μαχητικότητα Ο άντρας αφού βλέπει τον παραδοσιακό ρόλο του κατακτητή - κουβαλητή να κλονίζεται και τις γυναίκες να εξελίσσονται και να πετυχαίνουν σε όλα τα επίπεδα προσπαθεί να βρει πεδίο συνύπαρξης.

Αυτό εξηγεί σε κάποιο βαθμό την τάση που θέλει τους άντρες σήμερα να προσεγγίζουν τη γυναικεία τους πλευρά σε ότι αφορά την εμφάνισή τους και γενικά τον τρόπο ζωής τους. Ανταγωνίζονται έτσι τις γυναίκες, όχι στην εξουσία, αλλά στην εμφάνιση και το στυλ και ο ναρκισσισμός αποτελεί γι αυτούς βασική στρατηγική επιβίωσης.

Φυσικά, αυτές οι αλλαγές ρόλων δεν αφήνουν ανεπηρέαστη τη σεξουαλική ζωή, αφού πολλοί είναι αυτοί που δεν μπορούν να προσδιορίσουν πια τη σεξουαλική τους ταυτότητα αλλά ούτε και να αποφασίσουν αν τους ελκύουν περισσότερο άντρες ή γυναίκες!

Ακάλυπτοι

Το σύγχρονο αυτό μοντέλο ερωτικής ζωής, φαίνεται πως αφήνει ακάλυπτους πολλούς ανθρώπους.

Είναι αυξημένο το ποσοστό των ανθρώπων που είναι δυσαρεστημένοι από τη σεξουαλική τους ζωή και αρκετά μεγάλο το ποσοστό που έρχεται αντιμέτωπο με σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Παράλληλα, η ερωτική επιθυμία φαίνεται πως όλο και μειώνεται τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες και ο δρόμος προς την ασεξουαλικότητα αποκτά όλο και περισσότερους οπαδούς.

Η σεξουαλική αποχή μοιάζει να γίνεται, συνειδητή ή ασυνείδητη επιλογή αφού τα νέα πρότυπα σεξουαλικής συμπεριφοράς, έρχονται συχνά σε σύγκρουση με τα ήθη και τις αξίες ανθρώπων που έχουν μεγαλώσει με πιο συντηρητικές αρχές.

Η ασεξουαλικότητα αποτελεί γι αυτούς ένα τρόπο αντίστασης στην πανσεξουαλικότητα των καιρών μας. Παράλληλα, τα υψηλά κριτήρια για την επιλογή συντρόφου, που υπάρχουν στις μέρες μας, δημιουργούν ανασφάλεια, σε πολλούς ανθρώπους, ως προς τις επιδόσεις και τις ικανότητές τους, προκαλώντας τους αισθήματα ανεπάρκειας και κάνοντάς τους να βιώνουν τον φόβο της απόρριψης.

Ο αποπροσανατολισμός αυτός οδηγεί μια μερίδα ανθρώπων στο να αποστασιοποιούνται σεξουαλικά αφού τελικά γι αυτούς το σεξ χάνει την έννοια της απόλαυσης. Πολλοί όμως αντιμετωπίζουν τη σεξουαλική επαφή με φόβο για έναν ακόμη λόγο.

Η εξάπλωση των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων αλλά και του AIDS, τους κάνουν να νιώθουν πως με την ερωτική επαφή, θέτουν σε κίνδυνο την υγεία τους ή ακόμα και τη ζωή τους.

Η σεξουαλική αποχή αποτελεί γι αυτούς έναν τρόπο διασφάλισης της υγείας τους. Τέλος, ο επαγγελματικός ανταγωνισμός είναι ένας ακόμα παράγοντας που οδηγεί στη σεξουαλική αποχή.

Το έντονο επαγγελματικό άγχος και η συνεχής ενασχόληση με τη δουλειά έχουν σαν αποτέλεσμα να αφήνουν πολλοί νέοι άνθρωποι την προσωπική τους ζωή στο περιθώριο, αφού δεν υπάρχει ούτε χρόνος αλλά ούτε και διάθεση να επενδύσουν σε μια σχέση.

Αυτό που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι πως τα ανθρώπινα ένστικτα καταπιέζονται αφόρητα και μόνο η προσωπική ενδοσκόπηση για την αναζήτηση των πραγματικών μας επιθυμιών αλλά και η συζήτηση με κάποιον ειδικό μπορούν να βγάλουν από το σεξουαλικό αδιέξοδο.