Kαταδύσεις και άσθμα: Ποιες νόσοι είναι απαγορευτικές

Εκτιμάται ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες περίπου 10 έως 15 εκατομμύρια άτομα πάσχουν από άσθμα. Βάσει των υπαρχόντων στοιχείων 2.5 έως 3.0 εκατομμύρια άτομα ασχολούνται με τις καταδύσεις. Έτσι έρχεται στην επιφάνεια το πρόβλημα των δυτών με άσθμα και των ασθματικών που επιθυμούν να ασχοληθούν με τις καταδύσεις.

Επί του παρόντος, οι οργανισμοί που εκπαιδεύουν ερασιτέχνες δύτες, το Ναυτικό των ΗΠΑ και οι εταιρείες που απασχολούν επαγγελματίες δύτες συνήθως δεν δέχονται στις τάξεις τους άτομα με ιστορικό άσθματος λόγω του φόβου προκλήσεως οξείας αποφράξεως των αεροφόρων οδών σε συνθήκες καταδύσεως.

Εκτιμάται ότι η απόφραξη των αεραγωγών υπό την θάλασσα προδιαθέτει στην ανάπτυξη πνευμονικού βαροτραύματος. Παράλληλα, η δύσπνοια ή ο φόβος της ασφυξίας μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο.

Τρεις είναι οι καταστάσεις που φαντάζουν απαγορευτικές για την ενασχόληση των ασθματικών με τις καταδύσεις:
1) Ο βρογχόσπασμος μπορεί να εκδηλωθεί ταχύτατα και θεωρητικά το άτομο μπορεί να καταδυθεί ασυμπτωματικό όν και να εκδηλώσει συμπτώματα εν καταδύσει,
2) Η απόφραξη των αεραγωγών μπορεί να είναι εντοπισμένη και οι περιοχές του πνεύμονα με πτωχό αερισμό μπορεί να μην κενωθούν επαρκώς και ταχέως κατά την άνοδο (κίνδυνος αρτηριακής εμβολής από αέρα), και
3) Η κατάδυση χαρακτηρίζεται από σημαντικού βαθμού σωματική άσκηση ενώ παράλληλα η κατάποση μικρών ποσοτήτων ύδατος (ψυχρού) είναι συχνή.

Με βάση τον αριθμό των δυτών στις Ηνωμένες Πολιτείες και με την εκτίμηση ότι έκαστος καταδύεται τουλάχιστον 10 φορές ετησίως, περίπου 25 έως 30 εκατομμύρια καταδύσεις λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο. Η συχνότητα του άσθματος στους δύτες αποτέλεσε το αντικείμενο δύο μελετών.

Στην πρώτη μελετήθηκαν με τη βοήθεια ερωτηματολογίου 1.745 δύτες. Τριάντα τρεις από τους 405 που απάντησαν δήλωσαν ότι πάσχουν από άσθμα. Στη δεύτερη μελέτη επί 1.000 δυτών, 36 από τους 674 που απάντησαν δήλωσαν πως είναι ασθματικοί.

Φαίνεται δηλαδή πως η συχνότητα του άσθματος στους δύτες είναι περίπου 5% και πάντως μέσα στα όρια του 4-8% που ισχύουν για τον γενικό πληθυσμό. Κατά την τελευταία 10ετία, στις ΗΠΑ έχουν αναφερθεί επισήμως περί τα 100 ατυχήματα όσον αφορά τις καταδύσεις.

Σύμφωνα με τα στοιχεία (20ετίας) του Πανεπιστημίου του Rhode Island, μόνον ένας στους 2.132 θανάτους που αναλύθηκαν, αφορούσε άτομο πάσχον από άσθμα. Τα τελευταία έτη, το Divers Allert Network (DAN) διατηρεί αρχεία για όλα τα καταδυτικά ατυχήματα στις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του DAN, το 1987 αναφέρθηκαν 93 περιπτώσεις εμβολής από αέρα. Με βάση αυτό το νούμερο, ο συνολικός κίνδυνος εμβολής είναι μικρότερος του 1 προς 250.000 (δηλ. 95/25.000.000). Πλήρεις αναφορές υπάρχουν για τις 34/93 περιπτώσεις, 4 από τις οποίες συνέβησαν σε ασθματικούς (δηλ.

περίπου το 12% των εμβολών συνέβη σε ασθματικούς). Αλλά και στις 3 από τις 4 περιπτώσεις συνυπήρχε και ταχεία άνοδος του δύτου στην επιφάνεια. Η αναφορά του DAN για τα έτη 1988-1991 δείχνει ότι 2 από τις 148 περιπτώσεις αρτηριακής εμβολής από αέρα συνέβησαν σε άτομο με άσθμα και 7 σε άτομα με ιστορικό άσθματος (1.4% και 4.7%, αντιστοίχως).

Τα δεδομένα αυτά δεν υποδηλώνουν ότι το άσθμα αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου.
Στην Αγγλία, το British Sub-Aqua Club (BSAC) επιτρέπει στα άτομα με εξωγενές άσθμα να ασχοληθούν με τις καταδύσεις ενώ τις απαγορεύουν στα άτομα με άσθμα που προκαλείται ύστερα από άσκηση ή έκθεση σε ψυχρό αέρα.

Γενικά, οι καταδύσεις απαγορεύονται στα άτομα που λαμβάνουν σε σταθερή βάση βρογχοδιασταλτικά ή κορτικοστεροειδή ενώ το BSAC συνιστά την αποφυγή των καταδύσεων εντός 48 ωρών από το τελευταίο επεισόδιο συρίττουσας αναπνοής.