Πνευμονιόκοκκος και προληπτικός εμβολιασμός

Ο πνευμονιόκοκκος είναι μία από τις συχνότερες αιτίες της πνευμονίας, και μάλιστα στην πιο σοβαρή μορφή της. Καθώς οι επιπλοκές τις οποίες μπορεί να προκαλέσει είναι σοβαρές, ο προληπτικός εμβολιασμός είναι η ορθότερη αντιμετώπιση.

Πότε, όμως, πρέπει να γίνεται αυτός και ποιοι επιβάλλεται να τον κάνουν;

Ο πνευμονιόκοκκος είναι η πιο κοινή αιτία εξωνοσοκομειακής μικροβιακής πνευμονίας. Ο αλκοολισμός, το άσθμα, η HIV λοίμωξη, η σπληνεκτομή, η δρεπανοκυτταρική αναιμία και οι αιματολογικές διαταραχές είναι προδιαθεσικοί παράγοντες.

Η θνησιμότητα παραμένει μεγάλη, ειδικά σε μεγάλες ηλικίες. Ο πνευμονιόκοκκος είναι επίσης το πιο κοινό αίτιο μηνιγγίτιδας σε ενηλίκους. Το κρανιακό τραύμα με διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού, η παραρρινικολπίτιδα και η πνευμονία μπορεί να προηγούνται της πνευμονιοκοκκικής μηνιγγίτιδας.

Η μηνιγγίτιδα αυτή έχει τη μεγαλύτερη θνησιμότητα από όλα τα είδη μηνιγγίτιδας.

O πνευμονιόκοκκος προκαλεί συχνά και άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος σ’ όλες τις ηλικίες, όπως ωτίτιδα και παραρρινικολπίτιδα. Σε κάποιες περιπτώσεις, κατά τη διαδρομή των παραπάνω λοιμώξεων, το μικρόβιο κυκλοφορεί στο αίμα και εγκαθίσταται και σε άλλα σημεία του σώματος, όπως οι αρθρώσεις και η καρδιά.

Τι είναι πνευμονία;

Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία είναι μία από τις συχνότερες μορφές πνευμονίας και αποτελεί μικροβιακή φλεγμονή των πνευμόνων. Παρατηρείται συνήθως έπειτα από ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Τα κυριότερα συμπτώματα της πνευμονίας είναι πυρετός, ρίγος, πόνος στο θώρακα, βήχας με πτύελα και δυσκολία στην αναπνοή.

Η νόσος αντιμετωπίζεται με αντιβιοτική αγωγή, όμως για πολλά άτομα είναι απαραίτητη η εισαγωγή στο νοσοκομείο. Η πνευμονία μπορεί να προκληθεί από πολλούς μικροοργανισμούς, όχι μόνο από πνευμονιόκοκκους. Ο πνευμονιόκοκκος όμως είναι συχνό αίτιο πνευμονίας και η πνευμονία την οποία προκαλεί, είναι σοβαρή.

Ποια άτομα κινδυνεύουν περισσότερο

Αναπτύσσουν συχνότερα πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις και συνήθως βαρύτερης μορφής τα άτομα:

• Ηλικίας άνω των 65 ετών.
• Με χρόνια νοσήματα (καρδιοπάθειες, πνευμονοπάθειες,
  νεφροπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη, αυτοάνοσα νοσήματα).
• Ανοσοκατασταλμένα.
• Έπειτα από σπληνεκτομή.
• Με δρεπανοκυτταρική ή μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία.
• Σε κλειστές κοινότητες (γηροκομεία, ιδρύματα χρονίως πασχόντων).
• Παιδιά άνω των 2 ετών με χρόνια νοσήματα ή ανοσοανεπάρκεια.
• Παιδιά μικρότερα των 2 ετών.

Τα άτομα που ανήκουν στις παραπάνω ομάδες χρήζουν μεγαλύτερης προστασίας και πρέπει να εμβολιάζονται.

Το εμβόλιο μπορεί να γίνει οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, με ένεση, υποδόρια ή ενδομυϊκά, στο βραχίονα (περιοχή του δελτοειδούς μυός). Το πολυσακχαριδικό εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου παρέχει μακρά προστασία. Επανεμβολιασμός συνιστάται έπειτα από περίπου 5 χρόνια.

Το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου και το αντιγριπικό μπορούν να γίνουν συγχρόνως, το καθένα σε άλλο βραχίονα. Τα περισσότερα άτομα που χρειάζονται το ένα εμβόλιο χρειάζονται και το άλλο. Ο διπλός εμβολιασμός δεν αυξάνει τις παρενέργειες, ενώ δρα αθροιστικά στην προστασία έναντι λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος.

Να μην ξεχνάμε όμως ότι το αντιγριπικό εμβόλιο χορηγείται κάθε χρόνο, ενώ το αντιπνευμονιοκοκκικό κάθε 5 χρόνια.

Πόσα είδη εμβολίου υπάρχουν - Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται

Για τους ενηλίκους υπάρχει το 23-δύναμο πολυσακχαριδικό εμβόλιο, το οποίο χορηγείται εφάπαξ σε μία δόση κάθε 5 χρόνια. Για τα παιδιά πρόσφατα κυκλοφόρησε το 7-δύναμο πολυσακχαριδικό συζευγμένο εμβόλιο που χορηγείται σε 2 ή 3 δόσεις και μία αναμνηστική.

Το 7-δύναμο συζευγμένο προστατεύει από 7 τύπους πνευμονιόκοκκου και χορηγείται σε παιδιά μικρότερα των 2 ετών ή σε ειδικές ομάδες παιδιών 2 - 5 ετών. Το 23-δύναμο των ενηλίκων προστατεύει από 23 τύπους πνευμονιόκοκκου και μπορεί να χορηγηθεί σε άτομα άνω των 5 ετών.

Ένδειξη για το εμβόλιο αυτό έχουν ενήλικοι με ανοσοκαταστολή, ασπληνία, δρεπανοκυτταρική αναιμία, νεφρωσικό σύνδρομο, καταστάσεις με διαρροή εγκεφαλονωτιαίου υγρού και ηλικία άνω των 65. Μόνη αντένδειξη αυτού του εμβολίου είναι η εγκυμοσύνη.

Γιατί πρέπει να εμβολιαστώ;

Η έμφαση στην πρόληψη παρά στη θεραπεία χαρακτηρίζει κάθε οργανωμένη κοινωνία και η ανάπτυξη εμβολίων έναντι των σημαντικότερων νοσημάτων είναι κυρίαρχη στρατηγική του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Με την ολοένα πιο συχνή χρήση αντιβιοτικών τα μικρόβια αναπτύσσουν αντοχή σ’ αυτά.

Παράλληλα, οι πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις συνοδεύονται συχνά από νοσηλεία, ταλαιπωρία του ασθενή, έξοδα και μεγάλο χρονικό διάστημα ανάρρωσης. Σε μερικές περιπτώσεις οι επιπλοκές από την ασθένεια είναι σοβαρές και παρά τη σωστή αντιμετώπιση μπορεί να προκαλέσουν τον θάνατο.

Πηγές:
Της Χαρίκλειας Ατσάλη, Παθολόγου