Κακώσεις νωτιαίου μυελού

Μετά από βλάβη του Νωτιαίου μυελού (Ν.Μ), τραυματικής ή παθολογικής αιτιολογίας, προκύπτει μία παθολογική κατάσταση που αφορά στη διαταραχή της κινητικότητας και αισθητικότητας του σώματος αλλά και στην δυσλειτουργία πολλών συστημάτων του οργανισμού όπως αναπνευστική ή καρδιακή λειτουργία, λειτουργία εντέρου και κύστεως, διαταραχή μυϊκού τόνου κ.α

Η συμπτωματολογία της πάθησης εξαρτάται από τον βαθμό της βλάβης (πλήρης ή ατελής), την εντόπιση της βλάβης (σε ποιο ύψος έχει τραυματιστεί ο Ν.Μ), την έκταση της βλάβης (λίγα ή πολλά νευροτόμια), από συνυπάρχουσες παθήσεις (π.χ πολυκαταγματίας) και την ύπαρξη ή όχι συνοδών εκδηλώσεων και επιπλοκών.

Όταν η βλάβη αφορά στην αυχενική μοίρα του Νωτιαίου μυελού η κλινική εκδήλωση είναι αυτής της τετραπληγίας, ενώ όταν η βλάβη αφορά στην θωρακική και οσφυοιερά μοίρα του Νωτιαίου μυελού η κλινική εκδήλωση είναι αυτή της παραπληγίας με περισσότερη ή λιγότερη συμμετοχή στην διαταραχή του κορμού, ανάλογα με το ύψος της βλάβης.

Η ανάρρωση μετά από βλάβη του Ν.Μ είναι μία μακρόχρονη διαδικασία που μεταπίπτει από το μυελικό shock, στο μυελικό αυτοματισμό και στον επαναπροσδιορισμό της λειτουργίας εσωτερικών οργάνων όπως π.χ η «νευρογενής ουροδόχος κύστη», η διαταραχή της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής ικανότητας, η διαταραχή του μυϊκού τόνου κ.α

Τονίζεται ότι η τραυματική βλάβη του Νωτιαίου Μυελού είναι μία εξελισσόμενη πάθηση σε επίπεδο νευροφυσιολογικό αλλά με μία σταθερή πορεία μεταβολών που εμπίπτουν στη κατηγορία των χρόνιων σταθερών νοσημάτων (δηλ. η αρχική βλάβη παραμένει ίδια, οι εκδηλώσεις αλλάζουν) και διαφέρει από τις εξελικτικές παθήσεις όπου η βλάβη επιδεινώνεται συνεχώς σε άλλοτε άλλο βαθμό και χρόνο).

Η χρονιότητα της πάθησης και η σταθερότητα της βλάβης με την συνύπαρξη νευροφυσιολογικών αλλαγών που οδηγούν σε εκδηλώσεις «τροποποίησης» της φυσιολογίας διαφόρων συστημάτων του οργανισμού, καθιστούν την βλάβη του νωτιαίου μυελού μία νοσολογική οντότητα που έχει ανάγκη συστηματικής ιατρικής παρακολούθησης από ιατρό Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης καθώς και από την ομάδα Αποκατάστασης όπως: Φυσικοθεραπευτή, νοσηλεύτρια, εργοθεραπευτή, κοινωνική λειτουργό, ορθωτίστα κ.α

Με την ανάπτυξη της ιατρικής επιστήμης και ειδικότερα της Αποκατάστασης έχει μειωθεί δραματικά η θνησιμότητα των παραπληγικών και έχει ανεβεί η ποιότητα ζωής τους.

Υπάρχει ανάγκη δια βίου παρακολούθησης των παραπληγικών τόσο για την πρόληψη και την θεραπεία των επιπλοκών όσο και για την τροποποίηση της θεραπείας σε αλλαγές της λειτουργίας διαφόρων συστημάτων του οργανισμού ως προσαρμογή σε νέα νευροφυσιολογικά δεδομένα.

Ο τελικός στόχος της Αποκατάστασης των τετρα-παραπληγικών, είναι η ανεξαρτοποίηση τους στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, η δυνατότητα μεταφοράς και μετακίνησης και η κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη των ατόμων αυτών με ποιότητα ζωής.

Μετά την αρχική του νοσηλεία σαν εξωτερικός ασθενής (διάρκειας από 4-8 μήνες), ο ασθενής με βλάβη Νωτιαίου Μυελού (τετραπληγικός-παραπληγικός) επιστρέφει συνήθως στην οικογένεια του. Κατά την διαβίωση του αυτή προκύπτουν σημαντικά προβλήματα που ξεκινούν από την εργονομική διευθέτηση του χώρου κατοικίας, δουλειάς και περιβάλλοντος χώρου (adaptive technology), την τεχνολογική υποστήριξη στις δραστηριότητες καθημερινής ζωής (assistive technology) και κυρίως την ανάγκη συνεχούς παρακολούθησης και ιατρικών συμβουλών πάνω σε προκύπτοντα ειδικά ιατρικά προβλήματα.

Η σύγχρονη επιστημονική ιατρική αντίληψη προωθεί την δημιουργία εξωνοσοκομειακών δομών υπηρεσιών Υγείας με συνεχή μείωση της ανάγκης εσωτερικής νοσηλείας.

Ειδικότερα στα χρόνια νοσήματα η εξωνοσοκομειακή παρακολούθηση και η συνέχιση της θεραπείας Αποκατάστασης είναι εντελώς απαραίτητη είτε σε ατομικό επίπεδο (εάν υπάρχει ειδικό πρόβλημα), είτε σε ομαδικό επίπεδο για διατήρηση της φυσικής κατάστασης και ευόδωση των διαταραγμένων λειτουργιών.

Εξωνοσοκομειακή παρακολούθηση και συνέχιση της θεραπείας Αποκατάστασης.

Αυτή γίνεται: 

• Σε μονάδα ημερήσιας Αποκατάστασης - Αποθεραπείας (Day care)
• Κατ' οίκον περίθαλψη (Home care)
• Με αυτοφροντίδα (self care)

Ο χρόνιος παραπληγικός κατά την διάρκεια της Αποκατάστασης ως εξωτερικός ασθενής σε ειδικό κέντρο Αποκατάστασης ημερήσιας φροντίδας, σε συνεργασία με την κλινική εσωτερικής νοσηλείας του, εκπαιδεύεται στο να αναγνωρίζει τα διάφορα συμπτώματά του, να μαθαίνει την ειδική λειτουργία των συστημάτων του και να αντιλαμβάνεται την έναρξη κάποιας επιπλοκής.

Η διαδικασία αυτή εισάγει την έννοια της αυτοφροντίδας που καθιστά το ανάπηρο άτομο υπεύθυνο για τον εαυτό του και ικανό να αναγνωρίζει τις δυνατότητες και αδυναμίες του ώστε να λαμβάνει πάντα τα κατάλληλα μέτρα για την ζωή του ή να απευθύνεται σε κατάλληλες υπηρεσίες.
Αυτό απαιτεί την διοργάνωση ατομικών και συλλογικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων κατά την διάρκεια της εσωτερικής και εξωτερικής νοσηλείας του.

Η παρακολούθηση της υγείας του ατόμου και η εκτέλεση των δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής και η κοινωνική ανταπόκριση με ποιότητα ζωής , απαιτεί δομές εξωνοσοκομειακές, που θα παρέχουν την δυνατότητα αυτονόμησης του ατόμου από την στενή έννοια της θεραπευτικής παρέμβασης με εξαρτητική λογική από τα διάφορα συμβατικά συστήματα περίθαλψης αλλά με παράλληλη διακριτική στήριξη και καθοδήγηση από ειδικές πρωτοποριακές υπηρεσίες υγείας , όπως είναι ο θεσμός του κέντρου Αποκατάστασης-Αποθεραπείας ημερήσιας νοσηλείας.