Καρκίνος της μήτρας: Η σημασία της πρόληψης

Η Ιατρική Επιστήμη έχει αποδείξει σήμερα, τον ζωτικό ρόλο που έχει η σφαιρική, εξατομικευμένη και σε βάθος μελέτη και αντιμετώπιση του ανθρώπινου σώματος, η οποία δεν αποσκοπεί μόνο στη θεραπεία αλλά και στην πρόληψη σοβαρών νοσημάτων, με δεδομένο ότι πάνω από το 80% των πρώιμων θανάτων ή της αναπηρίας που εμφανίζονται σε ένα πληθυσμό ενηλίκων θα αποφεύγονταν, εάν οι άνθρωποι δεν αμελούσαν τη σωστή περιοδική ιατρική εξέταση και συμμορφώνονταν με τις σχετικές οδηγίες.

Σήμερα η πρόληψη είναι μια από τις πιο σημαντικές μάχες που δίνει ο ενεργός παθολόγος.

Ο καρκίνος της μήτρας αποτελεί την τρίτη αιτία θανάτου, από καρκίνο, στις γυναίκες. Διακρίνουμε το καρκίνωμα του τραχήλου της μήτρας και του ενδομητρίου. Ο στόχος της παγκόσμιας εβδομάδας είναι εκτός των άλλων η ενημέρωση των γυναικών αναφορικά με τους παράγοντες που προκαλούν τον επικίνδυνο αυτό καρκίνο στο γυναικείο πληθυσμό και η λήψη αποτελεσματικών μέτρων πρόληψης.

Αρκετά καρκινογόνα και προκαρκινικές καταστάσεις δρουν επί χρόνια χωρίς εμφανή συμπτώματα και πρέπει να εντοπίζονται και να θεραπεύονται έγκαιρα κατά τη διάρκεια της σωστής περιοδικής ιατρικής προληπτικής εξέτασης.

Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

Οι περισσότερες περιπτώσεις οφείλονται στο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο ιό HPV. Έχουν αναγνωριστεί πάνω από 70 υπότυποι HPV, από τους οποίους οι τύποι 6 και 11, έχουν την τάση να προκαλούν γεννητικά ακροχορδώματα και ήπια δυσπλασία, ενώ οι τύποι 16, 18, 31 και ορισμένοι άλλοι προκαλούν υψηλότερου βαθμού κυτταρικές αλλοιώσεις.

H λοίμωξη με τον ιό είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που ευθύνεται για την καρκινογένεση. Σήμερα υπάρχει αποτελεσματικό εμβόλιο πρόληψης καρκίνου του τραχήλου που προκαλείται από τους τύπους 16 και 18 και προκαρκινικών βλαβών από τους τύπους 6, 11, 16 και 18 HPV και εφαρμόζεται σε κορίτσια και γυναίκες 11-26 ετών.

Η σχέση με πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους αποτελεί συμπεριφορά υψηλού κινδύνου για τις γυναίκες και τις συντρόφους ανδρών με αντίστοιχη πρακτική. Η χρήση προφυλακτικού έχει κάποια προστατευτική δράση. Οι γυναίκες που λαμβάνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα αντισυλληπτικά, ανήκουν επίσης σε ομάδα υψηλού κινδύνου.

Ομάδα υψηλού κινδύνου είναι και οι γυναίκες που έχουν ενεργητική ή παθητική έκθεση στον καπνό. Η αποτελεσματική άμυνα του σώματος διαταράσσεται στις γυναίκες που εκτίθενται στο καπνό, ενώ οι ορμόνες που περιέχονται στα αντισυλληπτικά, επεμβαίνουν σύμφωνα με έρευνες στον ομαλό τοπικό πολλαπλασιασμό των κυττάρων.

Ο καρκίνος του τραχήλου εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στις παχύσαρκες.

Το ΠΑΠ ΤΕΣΤ, είναι σύμφωνα με μελέτες 90-95%, ακριβές στην πρώιμη διάγνωση προκαρκινικών βλαβών και πρέπει να ξεκινά εντός τριετίας από την έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας, ή στην ηλικία των 21 ετών και να επαναλαμβάνεται ετησίως για τρία χρόνια.

Εάν δεν εντοπιστεί καμία αλλοίωση μπορεί στη συνέχεια να επαναλαμβάνεται κάθε τρία χρόνια. Μετά την ηλικία των 65- 70 ετών και εφόσον δεν έχει εντοπιστεί καμία ανωμαλία στα τρία τελευταία ΤΕΣΤ ΠΑΠ, ο έλεγχος μπορεί να διακοπεί.

Οι ομάδες υψηλού κινδύνου (πχ. παρατεταμένη χρήση αντισυλληπτικών, πολλοί σεξουαλικοί σύντροφοι) πολλές φορές χρειάζονται πιο εντατικοποιημένους ελέγχους.

Καρκίνος του ενδομητρίου

Ο καρκίνος του ενδομητρίου αφορά το εσωτερικό τμήμα της μήτρας. Αποτελεί κύρια νόσο γυναικών μετά την εμμηνόπαυση. Το ΠΑΠ ΤΕΣΤ δεν βοηθάει ιδιαίτερα στον πρώιμο εντοπισμό του καρκινώματος αυτού, λόγω χαμηλής ευαισθησίας.

Η παχυσαρκία, η παρατεταμένη χρήση οιστρογόνων μετά την εμμηνόπαυση, το αυξημένο σάκχαρο αίματος, η χρόνια ανωοθυλακιορρηξία και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι σύμφωνα με μελέτες οι πιο κοινοί παράγοντες που ευθύνονται για τη δημιουργία υπεροιστρογονικού περιβάλλοντος στον οργανισμό, το οποίο με τη σειρά του συντελεί στην ανάπτυξη του καρκίνου αυτού.

Η υπέρταση συνδέεται με την ανάπτυξη καρκίνου του ενδομητρίου. Οι παράγοντες αυτοί είναι συχνά χωρίς εμφανή συμπτώματα και πρέπει να εντοπίζονται και να θεραπεύονται έγκαιρα κατά τη διάρκεια της σωστής περιοδικής παθολογικής και γυναικολογικής προληπτικής εξέτασης.

Ορισμένες περιπτώσεις έχουν γενετική βάση και συνδέονται με την ύπαρξη κληρονομικού ή ατομικού ιστορικού καρκίνου του εντέρου, της μήτρας ή των ωοθηκών, ιστορικό που δεν πρέπει να αποκρύπτεται από τον ασθενή κατά τη διάρκεια της λήψης του ιστορικού.

Ορισμένες γυναίκες πολύ υψηλού κινδύνου πρέπει να υποβάλλονται περιοδικά σε διακολπικό υπερηχογράφημα ή λήψη επιχρισμάτων από το ενδομήτριο υπό αναισθησία κατά τη γυναικολογική εξέταση.