Κολπική μαρμαρυγή και άνοια

Μια ενδιαφέρουσα μελέτη δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο νευρολογικό ιατρικό περιοδικό 'Neurology'. Οι συγγραφείς, αναλύοντας 15 μεγάλες μελέτες ασθενών με εγκεφαλικό αγγειακό επεισόδιο βρήκαν ότι οι ασθενείς που επέζησαν και είχαν κολπική μαρμαρυγή παρουσίασαν άνοια 2,4 φορές περισσότερο από τους ασθενείς που πέρασαν αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο χωρίς να έχουν κολπική μαρμαρυγή.

Το εύρημα αυτό είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον για δυο λόγους. Ο ένας σχετίζεται με την κολπική μαρμαρυγή αυτή καθ΄εαυτή και ο δεύτερος με τη θεραπεία της. Με βάση τα αποτελέσματα αυτής της μεταανάλυσης φαίνεται ότι είναι πιθανό λόγω ατελούς θεραπείας της κολπικής μαρμαρυγής να βομβαρδίζεται ο εγκέφαλος με μικρά έμβολα, κατά τέτοιο τρόπο ώστε να καταστρέφονται ζωτικά κέντρα που είναι υπεύθυνα για την εκδήλωση του συνδρόμου της άνοιας.

Κατά τη διάρκεια της χρόνια κολπικής μαρμαρυγής ή του παροξυσμού της δημιουργούνται θρόμβοι μέσα στον αριστερό κόλπο ο οποίος πρακτικά δεν συστέλλεται. Οι θρόμβοι εκτοξεύονται προς τον εγκέφαλο ή άλλα μέρη του σώματος και δημιουργούν εμβολές φράζοντας μικρές αρτηρίες.

Πολλοί είναι οι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν κολπική μαρμαρυγή με πρώτους σε συχνότητα τις καρδιοαγγειακές παθήσεις.

Μεταξύ των παθήσεων πρωταγωνιστούν ορισμένες παθήσεις, όπως η στεφανιαία νόσος πριν η μετά την εκδήλωση εμφράγματος, η υπέρταση (υψηλή πίεση), βαλβιδικές παθήσεις όπως οι στενώσεις ή οι ανεπάρκειες των βαλβίδων, παθήσεις του μυοκαρδίου (μυοκαρδιοπάθειες), καθώς και φλεγμονές του μυοκαρδίου ή του περικαρδίου (μυοκαρδίτιδες περικαρδίτιδες).

• Ο σακχαρώδης διαβήτης, ιδιαίτερα εάν δεν ρυθμίζεται σωστά.
• Ο υπερθυρεοειδισμός.
• Η κατάχρηση αλκοολούχων ποτών.
• Το χαμηλό κάλιο, ασβέστιο, ή μαγνήσιο.
• Οι καρδιοχειρουργικές και γενικά οι βαριές χειρουργικές επεμβάσεις.
• Παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, όπως π.χ. πνευμονία, πνευμονική εμβολή, καρκίνος του πνεύμονα.
• Η υποθερμία, δηλαδή η πολύ χαμηλή θερμοκρασία του σώματος, κυρίως ύστερα από παρατεταμένη έκθεση στο ψύχος.
• Ιδιοπαθής κολπική μαρμαρυγή η οποία παρατηρείται σε άτομα νεαρής ή μέσης ηλικίας χωρίς εμφανή πάθηση.

Συνήθως η κολπική μαρμαρυγή γίνεται εύκολα αντιληπτή από τον άρρωστο λόγω του ότι εκδηλώνεται, συνήθως, με μεγάλη ταχυκαρδία και ο άρρωστος αισθάνεται να αναπηδά η καρδιά του μέσα στο θώρακα ή αισθάνεται αίσθημα παλμών. Πολλές φορές η κολπική μαρμαρυγή γίνεται αντιληπτή σαν λιποθυμία.

Λιγότερο συχνά η κολπική μαρμαρυγή δεν γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή, ιδίως όταν δεν συνοδεύεται από μεγάλη ταχυαρρυθμία. Στις περιπτώσεις αυτές είναι δυνατόν ο ασθενής να παρουσιάσει δύσπνοια ή οιδήματα (πρήξιμο) στα πόδια αν παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα αδιάγνωστος.

Η θεραπεία της κολπική μαρμαρυγής πρέπει να είναι άμεση και εάν είναι δυνατόν πρέπει να γίνεται το πρώτο 24ωρο, με απινίδωση (ηλεκτροσόκ) ή με φάρμακα (Αμιοδαρόνη- Ιβουτιλίδη). Εάν δεν γίνει το πρώτο 24ωρο για κάθε 24ωρο που περνά, η θεραπεία γίνεται δυσκολότερη, γιατί η επιτυχής αντιμετώπισή της είναι σε ποσοστά χαμηλότερη.

Εάν αποτύχει η αποκατάσταση του φυσιολογικού ρυθμού της καρδιάς τότε ο άρρωστος θα λαμβάνει φάρμακα που θα πρέπει να διατηρούν το ρυθμό της καρδιάς σε χαμηλά επίπεδα (διγοξίνη,β-αναστολείς) και οπωσδήποτε αντιπηκτικά για όλη του τη ζωή.

Η θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής με κατάλυση (ablation), επιχειρείται όταν αποτύχει η κλασική θεραπεία. Όμως, η επιτυχία της επέμβασης αυτής επιτυγχάνεται σε ποσοστό 60-70% με πιθανότητες υποτροπής της κολπικής μαρμαρυγής σε ποσοστά που πλησιάζουν το 50%.

Τέλος, ο μεγάλος προβληματισμός των ερευνητών σχετίζεται με το αυξημένο ποσοστό άνοιας που παρατηρείται στους ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο και κολπική μαρμαρυγή. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η άνοια οφείλεται σε ατελή θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής και ειδικότερα της αντιπηκτικής θεραπείας.

Όμως, αυτό αναμένεται να αποδειχθεί με προσεχείς μελέτες που θα απαντήσουν στα ερωτήματα που προέκυψαν από τη μεταανάλυση των αποτελεσμάτων των 15 πολυκεντρικών μελετών.