Η Doll Therapy είναι μια καινοτόμος μη φαρμακευτική παρέμβαση που απευθύνεται σε άτομα με άνοια προχωρημένου σταδίου. Οι ασθενείς αναγνωρίζουν την κούκλα ως ένα μωρό που καλούνται να φροντίσουν, με τη διεθνή βιβλιογραφία να καταγράφει πολλαπλά οφέλη, τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε συμπεριφορικό επίπεδο.

Το Οικοτροφείο ασθενών με άνοια τελικού σταδίου "Παναγία η Γλυκοφιλούσα", που λειτουργεί από το 2022 στην Πυλαία Θεσσαλονίκης από την Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών (Alzheimer Hellas), είναι η πρώτη δομή στην Ελλάδα που έχει εισαγάγει την συγκεκριμένη παρέμβαση. Η κοινωνική λειτουργός του Κέντρου, Κατερίνα Μπούτικου, μιλάει στο iatronet.gr για τον τρόπο εφαρμογής και τα πρώτα ευρήματα της πιλοτικής εφαρμογής.

Doll Therapy

Η παρέμβαση ξεκίνησε πιλοτικά από τον περασμένο Απρίλιο, αρχικά σε 12 γυναίκες ασθενείς, που επελέγησαν με συγκεκριμένα κριτήρια. Βασικό κριτήριο, όπως αναφέρει η κ.Μπούτικου, είναι ο ασθενής να αναγνωρίζει την κούκλα ως βρέφος και όχι ως κούκλα. "Ο στόχος της παρέμβασης είναι να το δουν ως ένα μωρό με το οποίο θα δεθούν συναισθηματικά, θα το φροντίσουν και μέσα από αυτή τη φροντίδα να μειωθεί η διέγερση και η απάθεια που μπορεί να νιώθουν, να δημιουργηθεί μια αίσθηση ηρεμίας και ασφάλειας", εξηγεί.

Η παρέμβαση είναι προσωποκεντρική και καθοδηγούμενη από τον επαγγελματία, εξατομικευμένα με βάση τα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή. "Σύμφωνα με το πρωτόκολλο που προκύπτει από τη βιβλιογραφία, πηγαίνουμε την κούκλα στον ασθενή, του λέμε ‘να σου γνωρίσω ένα μωρό’ και του κάνουμε κάποιες ερωτήσεις από ένα άτυπο ερωτηματολόγιο που έχουμε συντάξει, όπως ‘Θέλεις να το πάρεις αγκαλιά;’ ‘Τι χρώμα μάτια έχει;’, ‘Σου θυμίζει κάποιον;’, ‘Θέλεις να το ταϊσεις;’ ‘Τι θα ήθελες να το ταϊσεις;’ ‘Θέλεις να το κάνεις μπάνιο;’ Με τον τρόπο αυτό αφενός δουλεύουμε τη λεκτική επικοινωνία, αφετέρου παρατηρούμε και καταγράφουμε τις αντιδράσεις στο κομμάτι της αντίληψης, της φροντίδας και κυρίως το συναισθηματικό", σημειώνει.

Προσκόλληση μητέρας - μωρού

Οι παρατηρήσεις των επαγγελματιών από τη μέχρι τώρα εφαρμογή της παρέμβασης επικεντρώνονται κυρίως στην έντονη έκφραση συναισθημάτων από τους ασθενείς και στην αίσθηση ασφάλειας που αισθάνονται. Αυτό, σύμφωνα με την κοινωνική λειτουργό, έρχεται να επιβεβαιώσει το θεωρητικό υπόβαθρο του Doll Therapy, που συνδέεται και με τη θεωρία της προσκόλλησης του Bowlby, αναφορικά με τη σχέση του μωρού με τη μητέρα που το φροντίζει και την αίσθηση ασφάλειας που αυτή δημιουργεί.

"Σε αυτό βασίστηκε το Doll Therapy ως παρέμβαση: στη λογική ότι οι συμπεριφορές που έχουν πολλές φορές οι ασθενείς με άνοια, ειδικά οι ασθενείς τελικού σταδίου -κάποια διέγερση, συμπεριφορικά συμπτώματα, κατάθλιψη, φόβο, άγχος- μπορούν να ερμηνευτούν κάπως σαν αιτήματα προσκόλλησης. Η παρέμβαση στοχεύει να φέρει αυτή την αίσθηση ασφάλειας και ηρεμίας, με την κούκλα να βρίσκεται στη θέση του προσώπου αναφοράς", εξηγεί.

Γυρνούν τον χρόνο πίσω

Οι ασθενείς δίνουν ονόματα στις κούκλες που φροντίζουν, τα οποία τις περισσότερες φορές σχετίζονται με ονόματα δικών τους προσώπων. Ωστόσο, συχνά παρατηρείται την επόμενη φορά να πουν άλλο όνομα, καθώς πρόκειται για ασθενείς σε προχωρημένη άνοια.

"Έχω παρατηρήσει ότι όσο μιλάνε στην κούκλα πηγαίνουν τον χρόνο πίσω και θυμούνται όταν ήταν αυτοί μικροί. Πολλές φορές αναφέρονται στα αδέλφια τους, και περισσότερο στη μητέρα τους. Η ανάκληση μνήμης είναι σημαντική και περιλαμβάνεται στους στόχους της παρέμβασης", σημειώνει η κ. Μπούτικου, η οποία έχει εντοπίσει ακόμη και διενέξεις, που υποδηλώνουν εκδήλωση πρόσφατης μνήμης: "Ασθενής που κάποια στιγμή είχε δύο κούκλες, παρουσίασε έντονη αντίδραση όταν απομακρύναμε τη μία, έκλαιγε για μέρες ζητώντας να τη φέρουμε πίσω. Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι πως στην επόμενη συνεδρία, 4-5 μέρες μετά, θυμόταν και μου έλεγε πως πρέπει να φέρουμε πίσω τη δεύτερη για να είναι μαζί τα αδελφάκια".

Συναισθηματική αντίδραση

Η παρέμβαση περιλαμβάνει τη συμμετοχή του ασθενή, με συμπεριφορές όπως το κράτημα, η ομιλία, το τάισμα, η αγκαλιά, το ντύσιμο και το πλύσιμο της κούκλας. 

Εκτός από τα οφέλη που αφορούν την αίσθηση ηρεμίας, ασφάλειας, τη μειωμένη διέγερση και ευερεθιστότητα, έχει αναφερθεί βιβλιογραφικά πως βοηθά τους ασθενείς να νιώθουν πως έχουν έναν προορισμό και μια ευθύνη, φροντίζοντας ένα μωρό. Στην εξάμηνη ως τώρα εφαρμογή στο Κέντρο "Παναγία Γλυκοφιλούσσα" αυτό δεν έχει παρατηρηθεί σε έντονο βαθμό. "Πιο πολύ θα παίξουν, θα δω χαμόγελα, θα ταχταρίσουν το μωρό, ενώ όταν θα τους πω ‘θέλεις να το κάνουμε μπάνιο;’ θα απαντήσουν ‘το έχω κάνει, είναι καθαρό’, ή αν ρωτήσω 'θέλεις να το ταϊσεις;', θα πουν 'του έδωσα γαλατάκι', δεν θα θέλουν εκείνη την ώρα. Κυρίως αισθάνομαι ότι δουλεύει στο συναισθηματικό κομμάτι και στις επικοινωνιακές τους δεξιότητες", διευκρινίζει.

Τα αποτελέσματα της παρέμβασης θα παρουσιαστούν από την κοινωνική λειτουργό του Οικοτροφείου στο 14ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer και 6ο Μεσογειακό Συνέδριο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων, που θα διεξαχθεί τον Φεβρουάριο του 2025 στη Θεσσαλονίκη.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Αντιμετώπιση της διστακτικότητας έναντι των εμβολιασμών
ΙΣΑ: ‘’Ικανοποιήθηκε το αίτημα του ΙΣΑ για διεύρυνση του ορίου ημερών σε συνταγές που δεν έχουν λήξει’’
Βελονισμός και χρόνιος πόνος στην πλάτη