Oι περικαρδίτιδες και η φυματίωση

Το περικάρδιο είναι ένας σάκος από ινώδη ιστό ο οποίος περιβάλλει την καρδιά. Την προφυλάσσει από κάθε κάκωση συμπεριλαμβανομένων και των λοιμώξεων που μπορούν από τον πνεύμονα να επεκταθούν προς την καρδιά. Εν τούτοις ο σάκος αυτός μπορεί να ερεθιστεί από διάφορα μικρόβια ή ιούς και να αντιδράσει παράγοντας περισσότερο υγρό απ’ όσο φυσιολογικά παράγει και να δημιουργήσει τη λεγόμενη υγρή περικαρδίτιδα.

Συνήθως εάν το υγρό παράγεται σιγά - σιγά δεν δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα στη λειτουργία της καρδιάς.

Αντίθετα, αν παραχθεί γρήγορα ακόμα και σε μικρή ποσότητα μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα, παρεμποδίζοντας την καρδιά να διασταλεί και να χωρέσει το αίμα που επιστρέφει από όλα τα όργανα του σώματος. Αυτό συνήθως παρατηρείται σε μεταστάσεις καρκίνου, οπότε χρειάζεται επείγουσα παρακέντηση για να αφαιρεθεί το υγρό.

Στις χρόνιες περιπτώσεις, όπου η παρουσία του υγρού σε συνδυασμό με τη χρόνια φλεγμονή σκληραίνουν το περικάρδιο και του στερούν την ελαστικότητά του, και πάλι το περικάρδιο δεν επιτρέπει στην καρδιά να διασταλεί. Πρόκειται για τη λεγόμενη συμπιεστική περικαρδίτιδα.

Στις περιπτώσεις αυτές γίνεται συνήθως αφαίρεση του περικάρδιου με χειρουργική επέμβαση.

Τα συνηθέστερα αίτια που προκαλούν οξεία περικαρδίτιδα είναι οι ιοί. Η κλινική εικόνα του αρρώστου είναι δυνατός πόνος στο κέντρο του στήθους που χειροτερεύει με την εισπνοή του ή την εκπνοή, με ή χωρίς πυρετό και δυσφορία κατά την αναπνοή.

Όμως, γενικότερα η περικαρδίτιδα δεν είναι επικίνδυνη πάθηση. Η τεκμηρίωσή της γίνεται με υπερήχους και ανακουφίζει όχι μόνο τον άρρωστο αλλά και τον γιατρό, γιατί η κλινική εικόνα της και ιδιαίτερα ο πόνος στο κέντρο του στήθους μοιάζει με τον πόνο του εμφράγματος.

Στις χρόνιες μορφές περικαρδίτιδας στην οποία συγκαταλέγεται και η φυματίωση, ο άρρωστος πολλές φορές δεν έχει ενοχλήματα, έτσι που η διάγνωση μπορεί να γίνει και τυχαία με μια απλή ακτινογραφία που απεικονίζει μια μεγάλη καρδιά.

Οι υπέρηχοι και πάλι (το ηχοκαρδιογράφημα) αποδεικνύουν ότι η μεγάλη καρδιά οφείλεται σε υπερβολική συγκέντρωση υγρού μέσα στον περικαρδικό σάκο. Στις περιπτώσεις αυτές η παρακέντηση γίνεται για διαγνωστικούς λόγους, για να αποκαλύψει την αιτία της χρόνιας περικαρδίτιδας.

Η ποσότητα του περικαρδιακού υγρού στις περιπτώσεις φυματιώδους περικαρδίτιδας είναι μεγάλη. Το υγρό είναι αιμορραγικό και δημιουργεί συμφύσεις που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη συμπιεστικής περικαρδίτιδας.

Τις τελευταίες δεκαετίες η φυματίωση και η φυματιώδης περικαρδίτιδα είχαν ξεχασθεί. Η φυματιολογία έπαψε από πολλά χρόνια να είναι έδρα και μάθημα στις ιατρικές σχολές. Όμως, τα τελευταία χρόνια το κύμα των μεταναστών κυρίως από την Ασία άρχισε να φέρνει και πάλι την φυματίωση στο προσκήνιο και όχι μόνο.

Μια νέα μορφή φυματίωσης εμφανίζεται της οποίας το αίτιο, ο βάκιλος του Koch, είναι ανθεκτικός στα συνήθη αντιφυματικά φάρμακα.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, στην Αγγλία παρατηρούνται 9.000 περιπτώσεις κάθε χρόνο, σε μεγάλες πόλεις της. Η απλή ακτινογραφία θώρακα δεν είναι αρκετή για να θέσει τη διάγνωση της φυματίωσης. Ο βήχας, ο πυρετός, η ανορεξία εκδηλώνονται μόνο στις κλασικές περιπτώσεις.

Πολλές φορές ο αναίτιος νυκτερινός ιδρώτας μπορεί να υποκρύπτει λανθάνουσες μορφές που στην καθημερινή πράξη εμφανίζονται χωρίς σοβαρά συμπτώματα. Και για αυτόν τον λόγο νέα tests αίματος προτείνονται για τη διάγνωση των άτυπων μορφών.

Ο προβληματισμός του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας μέρα με τη μέρα μεγαλώνει, καθώς διαπιστώνει ότι τα κύματα των μεταναστών από τις Ασιατικές χώρες αυξάνονται συνεχώς χωρίς να διασφαλίζονται συνθήκες διαβίωσης τέτοιες που να μπορούν να προασπίσουν την Δημόσια Υγεία.

Η χώρα μας σωστά βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο των εξελίξεων αφού δέχεται καθημερινά εκατοντάδες λαθρομεταναστών και κατά συνέπεια το ερώτημα περί του τι μέλλει γενέσθαι πρέπει άμεσα να απαντηθεί έμπρακτα από τους φορείς της Δημόσιας Υγείας και του Υπουργείου Υγείας προτού να είναι αργά.