Ισχαιμική καρδιοπάθεια: Πού οφείλεται και πώς εμφανίζεται

H στεφανιαία νόσος είναι επίσης γνωστή ως ισχαιμική καρδιοπάθεια, η οποία αποτελείται από μια ομάδα παθήσεων που συμπεριλαμβάνουν σταθερή στηθάγχη, ασταθή στηθάγχη, εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα, αιφνίδιο θάνατο με ισχαιμικό χαρακτήρα κ.λπ. Το 2013 αυτή η νόσος ήταν η πιο συχνή αιτία θανάτου στον κόσμο και κατά τη διάρκεια της τελευταίας 20ετίας, εκτός από την αύξηση του συνολικού ποσοστού θνησιμότητας, παρατηρήθηκε σημαντική αύξησή της και σε πιο νεαρές ηλικίες. Επίσης, είναι αυξημένη η παρουσία της σε άνδρες συγκριτικά με τις γυναίκες της ίδιας ηλικίας. Περίπου το 30% των ενηλίκων που επισκέπτονται νοσοκομείο λόγω πόνου στο στήθος έχουν διαγνωστεί με μία από τις μορφές της ισχαιμικής καρδιοπάθειας.

Οι παράγοντες κινδύνου που ευνοούν την εμφάνιση της ισχαιμικής καρδιακής νόσου ορίζονται ως τροποποιούμενοι και μη τροποποιούμενοι. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει παράγοντες όπως η αρτηριακή υπέρταση, το κάπνισμα (παρόν περίπου στο 36% των περιπτώσεων), o διαβήτης, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας (στο 10% των περιπτώσεων), η παχυσαρκία (περίπου στο 20% των περιπτώσεων), η δυσλιπιδαιμία, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ κ.ά. Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο και το οικογενειακό ιστορικό.

Οι αιτίες

Ο κύριος μηχανισμός της νόσου, που δεν είναι ο μόνος, είναι η αθηροσκλήρωση των στεφανιαίων αρτηριών, η οποία είναι κοινή στα άτομα που παρουσιάζουν τους περισσότερους παράγοντες που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Σε σπάνιες περιπτώσεις η στεφανιαία νόσος μπορεί να εμφανιστεί χωρίς να υπάρχει στεφανιαία αθηροσκλήρωση. Μια τέτοια περίπτωση είναι το Σύνδρομο X, που εκδηλώνεται με τυπικό ισχαιμικό πόνο στο στήθος, χωρίς παρουσία αθηρωματικής στένωσης στις μεγαλύτερες στεφανιαίες αρτηρίες (όπως φαίνεται μετά τη διενέργεια στεφανιογραφίας). Το Σύνδρομο Χ πλήττει συχνότερα γυναίκες και η ακριβής του αιτιολογία είναι άγνωστη. Μια πιθανή επεξήγηση, αν και δεν έχει επιβεβαιωθεί, έχει να κάνει με τα προβλήματα της μικροκυκλοφορίας και της μικροαγγείωσης.

Παράγοντες πρόληψης της ισχαιμικής καρδιοπάθειας είναι η υγιεινή διατροφή, η τακτική σωματική δραστηριότητα, η διακοπή του καπνίσματος και η αποτελεσματική θεραπεία παραγόντων κινδύνου όπως η αρτηριακή υπέρταση, ο διαβήτης ή η δυσλιπιδαιμία. Μια σειρά εξετάσεις, όπως το ηλεκτροκαρδιογράφημα, ο υπέρηχος καρδιάς, το τεστ κοπώσεως και η στεφανιογραφία, βοηθούν στον ορισμό της ιατρικής διάγνωσης και παρακολούθησης της νόσου.

Τα συμπτώματα

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι ο πόνος στο στήθος, ο οποίος εντοπίζεται κυρίως οπισθοστερνικά και εξαπλώνεται στα χέρια, τους ώμους, την πλάτη, το σαγόνι κ.λπ. Ο πόνος παίρνει διάφορες μορφές, όπως καυστικός, συσφιγκτικός, βάρους, διαρκεί λίγα λεπτά και εμφανίζεται ή εντείνεται κυρίως κατά τη διάρκεια συναισθηματικής και σωματικής κόπωσης.

Ο πόνος μπορεί επίσης να ξεκινήσει στην επιγαστρική περιοχή και ως εκ τούτου συγχέεται με προβλήματα στο στομάχι - για το λόγο αυτό να λαμβάνεται υπόψη η διαφορική διάγνωσή του. Επίσης, η δυσκολία στην αναπνοή είναι ένα σημάδι που εμφανίζεται συχνά, καθώς δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που απουσιάζουν πλήρως τα κλασικά συμπτώματα, όπως συμβαίνει με το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, που είναι περίπλοκο στις αρχές του, με αποτέλεσμα θανατηφόρα αρρυθμία ή αιφνίδιο θάνατο.

Ο πόνος στο στήθος, ο οποίος αρχίζει κατά τη διάρκεια των προβλέψιμων δραστηριοτήτων όπως η ήπια φυσική δραστηριότητα, το φαγητό κ.λπ., ονομάζεται σταθερή στηθάγχη και έχει ως αποτέλεσμα την καρδιακή επιβάρυνση: λόγω της στένωσης των στεφανιαίων αρτηριών, η καρδιά κατά τη διάρκεια της αυξημένης «ζήτησης» δεν τροφοδοτείται με την ποσότητα αίματος που απαιτεί η συγκεκριμένη δραστηριότητα.

Η στηθάγχη κατά την οποία μεταβάλλεται η ένταση, η συχνότητα και η φύση του πόνου, ονομάζεται ασταθής στηθάγχη και είναι από τις κύριες προδρόμους του εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Σε κάθε περίπτωση τα συμπτώματα θα πρέπει να εξετάζονται πάντοτε με τη μέγιστη προσοχή για να διαγνωστεί η νόσος, μέχρι και τη διενέργεια στεφανιογραφίας, η οποία ως επεμβατική διαγνωστική τεχνική προσφέρει 100% ακρίβεια στη διάγνωση της νόσου. Η συνέχεια της διάγνωσης είναι η θεραπεία των στενώσεων που εντοπίζονται στις στεφανιαίες αρτηρίες μέσω διαδερμικής επαναγγείωσης ή αγγειοπλαστικής.

Φυσικά, όπως συμβαίνει σε κάθε ασθένεια, εκτός από την καταγραφή και την τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου για την αθηροσκληρωτική νόσο ή τη διάγνωση ανάλογα με την παρουσία των προαναφερθέντων συμπτωμάτων, σημαντικό ρόλο και αναντικατάστατο έχει το λεπτομερές προληπτικό check-up ανάλογα με την ηλικία και την παρουσία διαφόρων παραγόντων κινδύνου.

Πηγές:
Gerti Knuti, Επεμβατικός Καρδιολόγος, ΥΓΕΙΑ Τιράνων