Προβληματισμός για την ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβιακών στελεχών σε χημειοφάρμακα

Ο προβληματισμός για την ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβιακών στελεχών σε χημειοφάρμακα γίνεται ολοένα και πιο έντονος.

Δυστυχώς, το οπλοστάσιο έναντι των μικροβίων συρρικνώνεται, η αλόγιστη χρήση θα πρέπει πολύ γρήγορα να περιοριστεί και ο ειδικός του χώρου λοιμωξιολόγος θα πρέπει να είναι σύμβουλος κάθε γιατρού στην επιλογή του χημειοφαρμάκου, όταν υπάρχει κατάσταση λοίμωξης-φλεγμονής.

Τα παραπάνω είναι συμπεράσματα, που εξάγονται από επιστημονικές επιτροπές της παγκόσμιας οργάνωσης υγείας (WHO) και της παγκόσμιας εταιρείας λοιμώξεων (ISID) και έχουν μετατραπεί παγκοσμίως σε κατευθυντήριες οδηγίες (guidelines).

Πρόσφατη δημοσίευση στο περιοδικό ‘Microbiology’ (2010; 156: 30-38), επιβεβαιώνει τον παραπάνω προβληματισμό.

Το γνωστό και ευρέως χρησιμοποιούμενο αντισηπτικό-απολυμαντικό Benzalconiumchloride, το οποίο συναντάται σε όλα σχεδόν τα απολυμαντικά οικιακής, αλλά και νοσοκομειακής χρήσης, μπορεί να προκαλέσει σε ένα νοσοκομειακό μικρόβιο, όπως η Pseudomonas aeruginosa, ανθεκτικά στελέχη έναντι του αντιβιοτικού Ciprofloxacine.

O τρόπος που αυτό επιτυγχάνεται έχει επίσης μελετηθεί. Τα ανθεκτικά στελέχη της Pseudomonas aeruginosa (PA-29)αναπτύσσουν μια αντλία (Efflux-Pump), η οποία και αποβάλλει το αντισηπτικό-απολυμαντικό αλλά και το αντιβιοτικό Ciprofloxacine από το κυτταρικό τοίχωμα.

Είναι δηλαδή μια διασταυρούμενη αντίδραση τόσο έναντι του Banzalconiumchloride, όσο και έναντι του Ciprofloxacine.

Εάν αναλογιστεί κανείς το φάσμα αντιμικροβιακής δράσης του ciprofloxacine, το οποίο έχει ιδιαίτερη δραστική ικανότητα στο χώρο των επικίνδυνων νοσοκομειακών μικροβίων, που επιπλέκουν λοιμώξεις στη ΜΕΘ, αλλά και σε ογκολογικά και αιματολογικά τμήματα και κέντρα μεταμοσχεύσεων, τότε γίνεται αντιληπτός ο μεγάλος κίνδυνος που εγκυμονεί.

Επίσης δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε, ότι το ciprofloxacine, αποτελεί ένα αποτελεσματικό αντιβιοτικό και έναντι της φυματίωσης, ιδιαίτερα έναντι πολυανθεκτικών στελεχών του Mykobacterium tuberculosis, αλλά και της ομάδας ΜΟΤΤ (Mycobacterien other than tuberculosis).

Ιδιαίτερη ανησυχία προκάλεσε μια παρατήρηση, ότι ένα Mycobacterium από την ομάδας ΜΟΤΤ, του Mycobacterium massiliense, εμφάνισε ανθεκτικότητα σε περιστατικά, που είχαν προσβληθεί από αυτό στη Βραζιλία, έναντι του αντιβιοτικού ciprofloxacine.

Και σε αυτή την περίπτωση, υπάρχει η υποψία για τη χρήση του απολυμαντικού Benzalconiumchloride, το οποίο όπως αναφέραμε παραπάνω προκαλεί σε μικρόβια μηχανισμούς αντοχής.

Η λύση, που προτείνουμε, εκεί όπου κρίνεται αναγκαία η χρήση απολυμαντικών, είναι να επιλέγονται πολλά και διαφορετικά απολυμαντικά, ώστε να ανακόπτεται η ανάπτυξη μηχανισμών αντοχής.

Τέλος θα πρέπει να ζητείται πλέον και στη χώρα μας, η συνδρομή του ειδικού λοιμωξιολόγου, όπως άλλωστε συμβαίνει και σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής, όταν στη ΜΕΘ, στα χειρουργεία αλλά και σε ογκολογικές και αιματολογικές κλινικές υπάρχουν περιστατικά λοιμώξεων.

Η εποχή του πολυπράγμονα ιατρού έχει παρέλθει.