Προεκλαμψία: Μια ύπουλη απειλή για την εγκυμοσύνη

Γράφει ο Ξενοφώντας Παπαθανάκος, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Επιστ. Συνεργάτης ΜΗΤΕΡΑ

Η προεκλαμψία είναι μια διαταραχή της εγκυμοσύνης που έχει ως βασικά χαρακτηριστικά την αυξημένη αρτηριακή πίεση (≥140/90 mm Hg) και την πρωτεϊνουρία. Εμφανίζεται συνήθως μετά την 20ή εβδομάδα της κύησης και μέχρι 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό, ενώ η συχνότητα εμφάνισής της είναι 3%-5% των κυήσεων, θέτοντας σε κίνδυνο τόσο την έγκυο όσο και το έμβρυο.

Παράγοντες κίνδυνου που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης της προεκλαμψίας είναι οι εξής:

• Ιστορικό προεκλαμψίας: Τόσο το ατομικό όσο και το οικογενειακό ιστορικό προεκλαμψίας αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης.
• Πρώτη εγκυμοσύνη: Οι πρωτότοκες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με τις πολύτοκες.
• Ηλικία: Ο κίνδυνος είναι σημαντικά αυξημένος σε εγκύους άνω των 40 ετών.
• Πολύδυμη κύηση.
• Παχυσαρκία: Ο κίνδυνος εμφάνισης αυξάνεται αναλογικά με το βάρος και το δείκτη μάζας σώματος (BMI) της εγκύου.
• Παθολογικό ιστορικό: Γυναίκες που πριν μείνουν έγκυες είχαν αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 η 2, θρομβοφιλία, νεφροπάθεια, ερυθηματώδη λύκο έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν προεκλαμψία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους.

Τα συμπτώματα

Είναι πολύ σημαντικό για την έγκαιρη διάγνωση να γνωρίζει η έγκυος τα πιθανά συμπτώματα της προεκλαμψίας, τα οποία είναι:

• Κανένα σύμπτωμα. Όπως προαναφέρθηκε, τα βασικά σημεία της προεκλαμψίας είναι η αυξημένη αρτηριακή πίεση και η πρωτεϊνουρία, τα οποία όμως μπορεί να μη γίνουν αντιληπτά από την έγκυο.
• Έντονες και επίμονες κεφαλαλγίες.
• Διαταραχές της όρασης (προσωρινή απώλεια όρασης, θολερότητα).
• Οιδήματα και απότομη αύξηση βάρους.
• Ναυτία και εμετοί.
• Κοιλιακά άλγη (συνήθως στο στομάχι και κάτω από τις δεξιές πλευρές).
• Μειωμένη διούρηση.
• Δυσκολία στην αναπνοή.

Δυστυχώς, πολλά από τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν και σε φυσιολογικές εγκυμοσύνες, που δεν σχετίζονται με προεκλαμψία. Αυτός είναι και ο λόγος που κάνει την προεκλαμψία μια ύπουλη ασθένεια της εγκυμοσύνης, καθώς μπορεί να μη γίνει αντιληπτή ή τα συμπτώματά της να υποεκτιμηθούν. Συνεπώς, η έγκυος θα πρέπει να έχει μια σωστή και τακτική παρακολούθηση από το γυναικολόγο της, ώστε με τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, τον έλεγχο του βάρους, τις βασικές εργαστηριακές εξετάσεις αίματος και ούρων και τον υπερηχογραφικό έλεγχο του εμβρύου να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος να διαφύγει η διάγνωση. Εξάλλου η έγκαιρη διάγνωση προλαβαίνει την εξέλιξη της νόσου, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο τις επιπλοκές τόσο για την έγκυο όσο και για το έμβρυο.

Οι πιθανές επιπλοκές

Στις επιπλοκές της προεκλαμψίας περιλαμβάνονται: 

• Πτώση της πλακουντιακής λειτουργίας και μειωμένη αιμάτωση του εμβρύου, με αποτέλεσμα την υπολειπόμενη ανάπτυξή του
• Αποκόλληση πλακούντα, με άμεσο κίνδυνο για το έμβρυο
• Προωρότητα νεογνού, αυξημένη συχνότητα πρόωρου τοκετού
• Εκλαμψία, δηλαδή εμφάνιση σπασμών
• Σύνδρομο HELLP, δηλαδή αιμόλυση, αύξηση ηπατικών ενζύμων, μείωση αριθμού αιμοπεταλίων
• Διαταραχές πηκτικότητας
• Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, λόγω του συνδυασμού αυξημένης αρτηριακής πίεσης και των διαταραχών πηκτικότητας

Για να αποφευχθούν όλες οι παραπάνω επιπλοκές απαιτείται αυστηρή παρακολούθηση και φαρμακευτική αγωγή. Πρωταρχικός στόχος είναι η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και συνοδών παθολογικών προβλημάτων, καθώς και στενή υπερηχογραφική παρακολούθηση του εμβρύου (ανάπτυξη και αιμάτωση). Σκοπός είναι να προλαμβάνονται και να αποφεύγονται οι δυνητικοί κίνδυνοι για έγκυο και έμβρυο.

Μόνο με τη στενή συνεργασία καρδιολόγου, παθολόγου και γυναικολόγου μπορεί να επιτευχθεί η καλύτερη φροντίδα για την έγκυο και το καλύτερο δυνατό περιγεννητικό αποτέλεσμα.