Ίλιγγος: Αίτια και αντιμετώπιση

Κλινική Εικόνα

Ο ίλιγγος συνίσταται σε αίσθημα κίνησης όταν στην πραγματικότητα κίνηση δεν επιτελείται ή σε υπερβολικό αίσθημα κίνησης σε απάντηση προς μία συγκεκριμένη κίνηση σώματος. Έτσι ο ίλιγγος δεν είναι απλώς ένα αίσθημα 'περιστροφής' αλλά μπορεί να εμφανίζεται για παράδειγμα ως αίσθημα πτώσης προς τα εμπρός ή προς τα πίσω ή μετατόπισης του εδάφους κάτω απ' τα πόδια του ασθενούς (σαν να πρόκειται για σεισμό).

Είναι ένδειξη νόσου του λαβύρινθου στο 80% των περιπτώσεων ή των κεντρικών συνδέσεών του. Πρέπει να διακρίνεται από την απώλεια του αισθήματος ισορροπίας, τη ζάλη, την λιποθυμική τάση, την απώλεια συνείδησης ή τις διαταραχές της οράσεως.

Αιτιολογία - Συμπτώματα - Θεραπεία

Το σύνδρομο του ιλίγγου οφείλεται σε βλάβες του Περιφερικού και του Κεντρικού νευρικού συστήματος και χρήζει αναλυτικής ΩΡΛ και νευρολογικής εξέτασης.

Σύνδρομα Ιλίγγου από Περιφερικές Βλάβες 

1. Σύνδρομο Meniere (ή Ενδολεμφικός ύδρωπας). Προκαλείται από την διάταση του ενδολεμφικού χώρου του έσω ωτός. Δύο από τα γνωστά αίτια είναι η σύφιλη και η κάκωση της κεφαλής. Το κλασσικό σύνδρομο, συνίσταται σε επεισοδιακό ίλιγγο που διαρκεί 1-8 ώρες, Βαρηκοΐα για τις χαμηλές ηχητικές συχνότητες, 'Εμβοές' συνήθως χαμηλού τόνου που μοιάζει με 'φύσημα' και αίσθημα πίεσης στα αυτιά (βουητά).
   Θεραπεία: Με χαμηλό σε χλωριούχο νάτριο διαιτολόγιο που σε μερικές περιπτώσεις ενισχύεται και με διουρητικά μπορεί να ελέγχονται τα συμπτώματα στις περισσότερες περιπτώσεις. Για τις περιπτώσεις που δεν ελέγχονται η χειρουργική αποσυμπίεσή του ασκού της έσω λέμφου είναι δυνατόν να επιφέρει ανακούφιση. 
2. Λαβύρινθος
   Το αίτιο παραμένει άγνωστο μολονότι συχνά ακολουθεί λοίμωξη της ανώτερης αναπνευστικής οδού και ασθενείς παρουσιάζουν συνεχή, συνήθως έντονο ίλιγγο που διαρκεί από λίγες μέρες έως μία βδομάδα και που συνοδεύεται από απώλεια της ακοής και εμβοές. Η ανάρρωση διαρκεί λίγες βδομάδες ενώ η ακοή από το αυτί με τη βλάβη είναι δυνατόν να αποκατασταθεί ή να παραμείνει μόνιμα ελαττωμένη.
   Θεραπεία: Συμπτωματική. Επί ενδείξεως λοιμώδους νόσου προτείνεται αγωγή με αντιβιοτικά. 
3. Αιθουσαία νευρωνίτιδα
   Το αίτιο δεν έχει διευκρινιστεί. Προτάθηκε δε ως αίτιο η Ιογενής μονονευρίτιδα. Παρουσιάζεται με τη μορφή μιας συνήθως παροξυσμικής μορφής ιλίγγου χωρίς συνοδό βαρηκοΐα που είναι δυνατόν να επιμένει για μερικές μέρες ή βδομάδες πριν να υποχωρήσει.
   Θεραπεία: Συμπτωματική.
4. Τραυματικός Ίλιγγος
   Το συνηθέστερο αίτιο ιλίγγου που ακολουθεί τραυματισμό της κεφαλής είναι η διάσειση λαβύρινθου. Τα συμπτώματα συνήθως αμβλύνονται μέσα σε λίγες μέρες. 
5. Ίλιγγος μεταβολής της θέσης της κεφαλής
   Αποτελεί εξαιρετικά σύνηθες ενόχλημα. Οφείλεται είτε σε ανεπάρκεια του σπονουλοβασικού συστήματος που οδηγεί σε ελλειμματική αιμάτωση είτε σε δυσλειτουργία της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Κατά τυπικό τρόπο σε περιφερικές βλάβες παρατηρείται ένας λανθάνων χρόνος λίγων δευτερολέπτων που μεσολαβεί από την κίνηση της κεφαλής έως την εμφάνιση των συμπτωμάτων του ιλίγγου.
6. Ακουστικά νευρινώματα
   Αυτοί οι όγκοι του αιθουσαίου νεύρου συνοδεύονται συνήθως με αστάθεια, απώλεια ισορροπίας, ίλιγγο, εμβοές και ετερόπλευση βαρηκοΐα.

Σύνδρομα Ιλίγγου που οφείλονται σε Κεντρικές Βλάβες

Συνήθη αίτια ιλίγγου είναι: 

• η αγγειακή νόσος του εγκεφαλικού στελέχους
• η πολλαπλή σκλήρυνση 
•  όγκοι του εγκεφαλικού στελέχους και της παρεγκεφαλίδας και άλλα

Άλλα αίτια
α. Υπογλυκαιμία
β. Διάφορα συστηματικά νοσήματα.
γ. Παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων όπως αντιβιοτικά, παυσίπονα, ηρεμιστικά ή οινόπνευμα κ.α.

Αντιμετώπιση του ασθενούς με Ίλιγγο - Οδηγίες
Η συμπτωματική θεραπεία του ασθενούς με ίλιγγο είναι χρήσιμη για την μείωση του παθολογικού αυτού αισθήματος και την απάλειψη συμπτωμάτων απ' το φυτικό νευρικό σύστημα όπως ναυτία και έμετος.

• Φαρμακευτική Αγωγή
  Τα συνηθέστερα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι τα αντισταμινικά, τα αντιχολινεργικά και τα καταπραϋντικά - υπνωτικά. Πρέπει δε να χορηγούνται μόνο για σύντομη χρονική περίοδο.
  Σε οξύ βαρύ ίλιγγο, η διαζεπάμη. Ενδομυϊκώς είναι δυνατόν να προκαλέσει υποχώρηση της προσβολής. Για την ανακούφιση από τη ναυτία και τον έμετο συνήθως απαιτείται ένα αντιεμετικό που χορηγείται Ενδομυϊκώς ή με υπόθετο από το ορθό.
• Γενικές Οδηγίες
  Η παραμονή στο κρεβάτι είναι δυνατόν να περιορίσει τη βαρύτητα του οξέος ιλίγγου. Στο χρόνιο ή τον υποτροπιάζοντα ίλιγγο μία από τις καλύτερες θεραπείες είναι η φυσική άσκηση.
  Η μυϊκή δραστηριότητα ενισχύει σε σημαντικό βαθμό την ικανότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος για αντιστάθμιση της λειτουργίας του λαβύρινθου και πρέπει να ενθαρρύνεται μόλις η ναυτία και ο έμετος υποχωρήσουν.
• Χειρουργική Θεραπεία
  Επιφυλάσσεται για τους ασθενείς που παραμένουν σε σημαντική αναπηρία παρά την εφαρμογή μακροχρόνιας φαρμακευτικής θεραπείας και σωματικής άσκησης.

Πηγές:
Βιβλιογραφία
- Current Medical Diagnosis and Treatment (M. A. Krupp, Stern A. Schroeder)
- Εγχειρίδιο κλινικής ιατρικής της Οξφόρδης R.A. Hope, J.M Longmore, P.A.H. Moss and A.N. Warrens.
- Παθολογία CECIL
- Επίτομη Διαφορική Διαγνωστική Ν. Κατσιλάμπρος.