Αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς

Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι μια λεπτή, ημιδιαφανής μεμβράνη που καλύπτει την εσωτερική επιφάνεια του ματιού. Βρίσκεται προσκολλημένος στον χοριοειδή και τον σκληρό χιτώνα.
Ο αμφιβληστροειδής είναι ο νευρικός ιστός στον οποίο σχηματίζεται η εικόνα αφού περάσει απ΄ το οπτικό σύστημα του οφθαλμού. Μπορούμε να τον παρομοιάσουμε με το φιλμ της φωτογραφικής μηχανής. Εδώ γίνονται οι απαραίτητες χημικές διεργασίες, ώστε τα νευρικά ερεθίσματα να μεταφέρονται στον εγκέφαλο, μέσω των οπτικών οδών, προς ανάλυση και επεξεργασία. Κατά την αποκόλληση ο αμφιβληστροειδής "ξεκολλά" απ' τους υποκείμενους χιτώνες όπως η ταπετσαρία απ΄ τον τοίχο.

Η πιο συχνή μορφή αποκόλλησης είναι η ρηγματογενής με συχνότητα 1 στα 10.000 άτομα κάθε χρόνο. Η δημιουργία οπής ή σχίσματος στον αμφιβληστροειδή, οδηγεί στην άθροιση υγρού πίσω από τον αμφιβληστροειδή και στην αποκόλληση του.
Οφείλεται σε οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς σώματος συνήθως επί παρουσίας προδιαθεσικής εκφύλισης του αμφιβληστροειδούς στην περιφέρεια του όπως στα σύνδρομα Μarfan , Ehlers-Danlos, Sticler, σπανιότερα σε υπερμετρωπία και συχνά σε μύωπες. 40% των αποκολλήσεων συμβαίνουν σε ασθενείς με μυωπία. Όσο υψηλότερη η μυωπία, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να παρουσιαστεί αποκόλληση. Άλλες μορφές αποκόλλησης είναι η ελκτική σε περιπτώσεις διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, αμφιβληστροειδοπάθειας της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας και σε διατιτραίνων τραύμα του οπίσθιου θαλάμου του οφθαλμού.
Η εξιδρωματική αποκόλληση -πιο σπάνια- οφείλεται συνήθως σε όγκους του χοριοειδούς, υψηλή υπέρταση ή ενδοφθάλμια φλεγμονή.

1. Φωτοψία: δηλ. σπινθηρισμοί, παρουσιάζονται συνήθως στο κροταφικό τμήμα του οπτικού πεδίου.
2. "Μυγάκια": είναι κινούμενες θολότητες του υαλοειδούς που μπορεί ωστόσο να έχουν την μορφή ιστού αράχνης ή δαχτυλιδιού.
3. Διαταραχή του οπτικού πεδίου: με τη μορφή μαύρης κουρτίνας που ξεκινά απ' το κατώτερο ή ανώτερο ημιμόριο του οπτικού πεδίου και μπορεί να συμπεριλάβει την κεντρική όραση.
Τα δύο πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται κυρίως στη ρηγματογενή αποκόλληση.

Με την σχισμοειδή λυχνία - το μικροσκόπιο του οφθαλμίατρου - εξετάζεται ο πρόσθιος θάλαμος. Εξέταση του οπισθίου τμήματος του ματιού, συμπεριλαμβανομένου και του αμφιβληστροειδούς γίνεται μετά από φαρμακευτική μυδρίαση, δηλ. φαρμακευτική διαστολή της κόρης. Χρησιμοποιείται η έμμεση οφθαλμοσκόπηση, καθώς και ειδικοί φακοί επαφής που δίνουν πολύ καλή άποψη της περιφέρειας του αμφιβληστροειδούς.

Τα συμπτώματα της φωτοψίας και τα "φωτάκια" μπορεί να παρουσιασθούν σε πολλές περιπτώσεις, συνήθως καλοηθέστερες της αποκολλήσεως του αμφιβληστροειδούς. Ενδέχεται όμως να είναι συμπτώματα πάθησης που αν δεν αντιμετωπισθεί εγκαίρως θα οδηγήσει σε αποκόλληση οπής ή σχίσματος του αμφιβληστροειδούς. Είναι, επομένως, πολύ σημαντικό ο ασθενής να ζητά ιατρική συμβουλή όσο το δυνατό συντομότερο μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Η πρόληψη αφορά την προφυλακτική θεραπεία ρηγμάτων και προδιαθεσικών εκφυλίσεων της περιφέρειας του αμφιβληστροειδούς, με L.A.S.E.R. η κρυοθεραπεία, σε περιπτώσεις που δεν έχει γίνει ήδη αποκόλληση.

Η θεραπεία της αποκολλήσεως του αμφιβληστροειδούς είναι εγχειρητική και αποσκοπεί στην ανατομική αποκατάσταση του οφθαλμού. Γίνεται από οφθαλμίατρους εξειδικευμένους στις επεμβάσεις οπισθίου θαλάμου του ματιού, συνήθως σε μεγάλα νοσοκομειακά κέντρα. Η ανατομική αποκατάσταση του αμφιβληστροειδούς, (όπως όταν ξανακολλάται η ταπετσαρία στον τοίχο) δεν ισοδυναμεί πάντα και με αποκατάσταση της οπτικής λειτουργίας. Η τελική οπτική οξύτητα εξαρτάται από το αν η αποκόλληση συμπεριλαμβάνει και την ωχρή κηλίδα, που είναι το υπεύθυνο τμήμα του αμφιβληστροειδούς για την οξεία όραση καθώς και απ΄ το πόσο χρονικό διάστημα έχει μεσολαβήσει μέχρι την θεραπεία. Αμέσως μετά την εγχείρηση το μάτι μπορεί να είναι κόκκινο, ευαίσθητο και να υπάρχει ήπιο άλγος. Ορισμένες φορές υπάρχει προσωρινή διπλωπία. Ο ασθενής παρακολουθείται στενά για ορισμένο χρονικό διάστημα ώστε τυχόν επιπλοκές και προβλήματα ν' αναγνωρισθούν και ν΄ αντιμετωπισθούν εγκαίρως.