Οι χρυσοί κανόνες για την πρόληψη της οστεοπόρωσης

Γράφουν οι Γεώργιος Κήτας, Ρευματολόγος, Διευθυντής Τμήματος Ρευματολογίας ΥΓΕΙΑ
και Αγγελική Κοτσαλίδου, Ρευματολόγος, Επιμελήτρια Τμήματος Ρευματολογίας ΥΓΕΙΑ

Τι είναι η οστεοπόρωση;

Το οστό είναι ζωντανός ιστός, αλλά καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, δεν μπορεί να ανανεωθεί και αποδυναμώνεται. Αυτό συμβαίνει σε όλους ως ένα βαθμό, αν και αποκαλείται οστεοπόρωση μόνο όταν τα οστά γίνονται αρκετά εύθραυστα. Συνήθως, δεν παρατηρούνται συμπτώματα, και οι ασθενείς αντιλαμβάνονται ότι πάσχουν από την ασθένεια μόλις υποστούν ένα κάταγμα λόγω ασήμαντου ατυχήματος.

Αναγκαία, λοιπόν, είναι η πρόληψη τόσο με φαρμακευτική αγωγή όσο και με μη φαρμακευτικούς τρόπους.

Η διατροφή αποτελεί σημαντικό παράγοντα πρόληψης βάσει αρκετών μελετών για διάφορα νοσήματα, αλλά και για την οστεοπόρωση.

Έχει αποδειχθεί ότι η διατροφή που είναι ισορροπημένη σε λευκώματα και φτωχή σε αλάτι, βελτιώνει την οστική πυκνότητα.

Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο και βιταμίνη D (Vit D) δρουν εξίσου ευεργετικά στο σκελετό. Σε περιπτώσεις δίαιτας, δυσανεξίας, ή αποστροφής στα γαλακτοκομικά, όταν δεν λαμβάνεται η απαραίτητη ποσότητα ασβεστίου και Vit D, καθώς και σε άτομα μεγάλης ηλικίας που μπορεί να έχουν ελαττωμένη απορρόφηση από το έντερο, χορηγείται η αναγκαία ποσότητα με τη μορφή συμπληρωμάτων διατροφής. Εξατομικεύεται βάσει πινάκων ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και τις καθημερινές ανάγκες του ατόμου. Γαλακτοκομικά με λιγότερα λιπαρά περιέχουν την ίδια ποσότητα ασβεστίου.

Το κάπνισμα διαταράσσει το φυσιολογικό ρυθμό οστικής παραγωγής και αυξάνει τον κίνδυνο καταγμάτων. Η διακοπή του είναι σημαντική.

Η καθημερινή λήψη πάνω από 3 φλιτζάνια καφέ αυξάνει την απώλεια ασβεστίου από τα οστά και επηρεάζει αρνητικά την οστική πυκνότητα.

Η καθημερινή κατανάλωση αλκοόλ πάνω από 2 ποτήρια κρασιού ή πάνω από μισό ποτήρι αλκοολούχου ποτού όπως βότκα ή ουίσκι, επιδεινώνει την οστεοπόρωση.

Η άσκηση αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην οστεοπόρωση.

Συνιστάται συνδυασμός ασκήσεων ενδυνάμωσης των μυών, διατάσεων και αερόβιας άσκησης υψηλής και μέτριας έντασης. Πρόκειται για ασκήσεις που ανάλογα με τις ανάγκες του ατόμου μπορεί να γίνουν στην παραλία (ρακέτες), στην ύπαιθρο (τζόκινγκ), στο σπίτι (διάδρομος, χορός, ανέβασμα σκάλας) ή στο γυμναστήριο.

Ακόμα και το γρήγορο καθημερινό βάδισμα για 30 λεπτά αποτελεί άσκηση. Επίσης, τα ομαδικά αθλήματα και οι ασκήσεις με αντιστάσεις (λάστιχα, βαράκια) επηρεάζουν ευεργετικά τα οστά, φορτίζοντας το σκελετό και προάγοντας την παραγωγή οστού με έμμεσο τρόπο. Οι ασκήσεις απαιτούν σωστά παπούτσια, σωστό ρουχισμό και προσοχή για να αποφευχθούν πτώσεις και τραυματισμοί, πάντα με καθοδήγηση γιατρού, φυσικοθεραπευτή ή εργοφυσιολόγου. Το κολύμπι δεν ενδείκνυται για την πρόληψη της οστεοπόρωσης.

Γενικά, η συστηματική άσκηση βελτιώνει τον μυϊκό τόνο, ενισχύει τη μυϊκή δύναμη και αυξάνει την ευλυγισία του ατόμου και την ισορροπία του. Συμμετέχει άμεσα και έμμεσα στη μείωση των πτώσεων και των καταγμάτων, ενώ διεγείρεται η οστική παραγωγή με αύξηση της οστικής πυκνότητας.

Εκτός, λοιπόν, των φαρμάκων για την πρόληψη της οστεοπόρωσης, δε θα πρέπει να υποτιμούμε τους μη φαρμακευτικούς τρόπους, που είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικοί.