Φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση μετά από μικροχειρουργική δισκεκτομή

Το χειρουργείο στη σπονδυλική στήλη πάντα υπήρξε απευκταίο γεγονός, για τον κάθε ασθενή πάσχοντα από βλάβες, κακώσεις και παθήσεις στη σπονδυλική στήλη και τα ανατομικά της, όπως οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, οι σπόνδυλοι και άλλες δομές της.

Παρ' όλα αυτά, είναι περιπτώσεις που καθίσταται απαραίτητο, αναπόφευκτο και επιβεβλημένο.

Αν δούμε λίγο σφαιρικά τη διαδρομή για να φτάσει να αποφασιστεί ένα τέτοιο χειρουργείο, θα μπορέσουμε να ξεκαθαρίσουμε τους λόγους που το επιβάλλουν, καθώς και πώς και από ποιους λαμβάνεται η απόφαση για να χειρουργηθεί κάποιος.Επίσης, υπό ποιες συνθήκες μια χειρουργική επέμβαση μπορεί να έχει υψηλό δείκτη επιτυχίας και φυσικά τι σημαίνει επιτυχημένη επέμβαση, τόσο για τον γιατρό όσο και για τον ασθενή και, φυσικά, τον ρόλο της φυσικοθεραπευτικής αποκατάστασης, χρονικά, ποσοτικά και ουσιαστικά.

Στο σημερινό άρθρο θα αναφερθούμε στη μικροδισκεκτομή, δηλαδή μια χειρουργική μέθοδο που με ελάχιστη επεμβατικότητα πρέπει να αφαιρέσει το κομμάτι του δίσκου που πιέζει το νεύρο και προκαλεί βλάβη στη λειτουργία του (όπως αφόρητος πόνος, ισχιαλγία, μούδιασμα στα άκρα, πάρεση ή παράλυση σε ακραίες περιπτώσεις, με πτώση του άκρου ποδός και άλλες πολλές λειτουργικές και αισθητικές διαταραχές).

Η τεχνική αυτή, εφόσον κριθεί αναγκαία από τον χειρουργό σπονδυλικής στήλης (ορθοπεδικό και νευροχειρουργό), έχει ως στόχο την αφαίρεση του δίσκου ή του τμήματος αυτού με ελάχιστη ‘ζημιά’ στους παρακείμενους ιστούς, μυς, συνδέσμους, χόνδρους, νεύρα και λοιπά ανατομικά στοιχεία.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τι είναι η χειρουργική επέμβαση;

Η Ιατρική Διεθνής Κοινότητα έχει δώσει τον εξής ορισμό: Το χειρουργείο είναι μια ‘βλάβη’ που έχει ως στόχο να διορθώσει μια άλλη βλάβη.Οφείλει να είναι μικρότερης έκτασης από την ήδη υπάρχουσα βλάβη.

Ποιος και πότε αποφασίζει τη χειρουργική επέμβαση;

Πρώτον, ο ασθενής, εφόσον έχει δοκιμάσει κάθε συντηρητική αγωγή χωρίς επιτυχία και δεν μπορεί να ζήσει πλέον από τους αφόρητους πόνους που του καταστρέφουν την ποιότητα ζωής του, προκαλώντας του ψυχολογικά - εργασιακά - κοινωνικά και οικογενειακά προβλήματα.

Η απόφαση, λοιπόν, είναι δική του και μόνο, ζητώντας από τον ειδικό γιατρό να τον λυτρώσει χειρουργώντας τον. Δεύτερον: Ο γιατρός αποφασίζει το χειρουργείο εφόσον διαπιστώνει ότι ο ασθενής κινδυνεύει από βλάβες ανεπανόρθωτες, όπως παράλυση του μέλους, επίσχεση ούρων και άλλες νευρολογικές βλάβες.

Τότε, η απόφαση ανήκει στον γιατρό, ο οποίος, με ψυχραιμία και εμπεριστατωμένο λόγο, οφείλει να αναγγείλει στον ασθενή την απόφασή του.Αυτές οι δύο παράμετροι είναι καθοριστικές για τον χρόνο και τον τρόπο του χειρουργείου και φυσικά για την εξέλιξη της πορείας του ασθενή.

Υπάρχει βέβαια και κάτι το οποίο πραγματικά είναι σημαντικό και άξιο παρατήρησης, τις περισσότερες φορές. Δηλαδή ότι όταν ένα χειρουργείο έχει απόλυτη ένδειξη, τότε όλα πάνε καλά, όταν όμως δεν έχει, τότε όλα ‘στραβώνουν’.

Αυτός είναι ένας κανόνας που αν δεν τηρηθεί, τότε το τίμημα θα είναι αντίστοιχο.Αφού λοιπόν ληφθεί η απόφαση για την επέμβαση, είναι επιβεβλημένο από τον γιατρό να δώσει απαντήσεις στα αγωνιώδη ερωτήματα του ασθενή, που συνήθως είναι: τα ποσοστά επιτυχίας, ο χρόνος αποκατάστασης και επιστροφής στη φυσιολογική ζωή, το κόστος, ο χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο, η νάρκωση και άλλα συναφή.

Στη διεθνή ιατρική πράξη, όλες οι εξηγήσεις πρέπει να δίνονται και κυρίως αυτή της μετεγχειρητικής αποκατάστασης, δηλαδή της φυσικοθεραπευτικής αγωγής.

Εδώ -μιλώντας μεταφορικά- θα πούμε ότι η πλήρης αποκατάσταση του ασθενή μοιάζει με ένα ταξίδι Αθήνα - Θεσσαλονίκη. Το χειρουργείο πάει τον ασθενή ‘αεροπορικώς’ στη Λάρισα, από εκεί μέχρι τη Θεσσαλονίκη η διαδρομή γίνεται με άλλα ‘μεταφορικά’ μέσα και χρειάζεται χρόνος και μεθοδευμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη φυσικοθεραπεία, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να συνιστάται από τους χειρουργούς.

Στόχος της φυσικοθεραπείας είναι να τελειοποιηθεί και η λειτουργικότητα του ασθενή, να χωρίσει σε φάσεις την αποκατάσταση και να αναδείξει την πετυχημένη επέμβαση του χειρουργού.

Φυσικά, άλλος ένας λόγος είναι η διατήρηση του αποτελέσματος μακροπρόθεσμα, καθώς και η αποφυγή υποτροπής. Η διεθνής βιβλιογραφία και πρακτική δίνει ένα χρονικό διάστημα 3 μηνών, τουλάχιστον, μετά από μια τέτοια χειρουργική επέμβαση για την πλήρη λειτουργική αποκατάσταση του ασθενή.Από την πρώτη ημέρα λοιπόν μετά τη μικροδισκεκτομή, που ο ασθενής σηκώνεται και κάνει τα πρώτα του βήματα, είναι απαραίτητη η συνεργασία γιατρού-φυσικοθεραπευτή-ασθενή.

Ο φυσικοθεραπευτής θα υποδείξει πώς θα σηκώνεται από το κρεβάτι, πώς θα κινείται και πώς θα εκτελεί τις καθημερινές του δραστηριότητες.

Η κάμψη και η υπερέκταση απαγορεύονται για 2-4 εβδομάδες.Στο πρώτο διάστημα λοιπόν, επιτρέπονται και επιβάλλονται το περπάτημα, η κολύμβηση, η χρήση ηλεκτροθεραπευτικών μεθόδων, όπως υπέρηχοι, tens, lazer κ.ά. Απαγορεύονται οι στροφικές κινήσεις καθώς και το κάθισμα για πολλή ώρα.Από την 4η έως την 8η εβδομάδα προστίθενται στατικό ποδήλατο, διάδρομος, διατάσεις, ελεγχόμενες ασκήσεις κινητικότητας και ήπιες ενδυναμώσεις των μυών της σπονδυλικής στήλης, καθώς και ασκήσεις σταθεροποιητών.

Η τελευταία φάση και εφόσον όλα πάνε καλά, δηλαδή έχουμε καλή κινητικότητα σε όλους τους άξονες, καλή δύναμη στους γύρω μυς της σπονδυλικής στήλης, είναι η φάση της δυναμικής - ενεργητικής σταθεροποίησης.Αυτή η φάση είναι από την 8η έως τη 12η εβδομάδα.

Εδώ είναι η κυριότερη φάση, που είναι καλό να γίνεται με ειδικά μηχανήματα εργομετρικά, όπως για παράδειγμα MedX, και τα οποία αφορούν τους βαθείς σταθεροποιητές μυς της σπονδυλικής στήλης.

Αυτό για να επιτευχθεί χρειάζεται ειδικός εξοπλισμός που απομονώνει τους μυς που θέλουμε να γυμνάσουμε και μετρά τη δύναμη και την αντοχή τους, χωρίς να υποκλέπτεται η κίνησή τους από άλλους μυς. Επειδή δεν είναι όμως εύκολο να είναι όλα τα φυσικοθεραπευτήρια εξοπλισμένα, υπάρχουν εναλλακτικές μέθοδοι, που μπορούν να δώσουν δύναμη στους μυς αυτούς που θα στηρίξουν και θα δώσουν μακροχρόνιο αποτέλεσμα στη μικροχειρουργική επέμβαση, όπως ασκήσεις με μπάλες, λάστιχα κ.ά., με το μειονέκτημα της μη μετρήσιμης, άρα και συγκρίσιμης άσκησης και προόδου.

Τελειώνοντας πρέπει να επισημανθεί ότι για να γίνει σωστή αποκατάσταση από το φυσικοθεραπευτή, είναι απαραίτητη η εξειδίκευση, η επίγνωση και πληροφόρηση για τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε.Είναι μεγάλης αξίας η φυσικοθεραπευτική μετεγχειρητική αγωγή και γι' αυτό οφείλουν τόσο οι γιατροί να την προτείνουν όσο και οι ασθενείς να τη ζητούν.Δεν είναι δυνατόν μετά από μια επιτυχημένη επέμβαση η αποκατάσταση να αφήνεται μόνο στα χέρια του ασθενή, διότι, με απλές συμβουλές και αυτοσχέδιες ασκήσεις, θεραπεία δεν γίνεται.

Ο ειδικός φυσικοθεραπευτής σίγουρα θα επιτελέσει με σχολαστικότητα και υπευθυνότητα όσα πρέπει οδηγώντας τελικά τον ασθενή στη... Θεσσαλονίκη.

Υψηλός δείκτης επιτυχίας είναι ο συνδυασμός του ειδικού γιατρού, του κατάλληλου ασθενή και του εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή.

ΥΓ.: Στο επάγγελμα του φυσικοθεραπευτή προστρέχουν πολλοί ασθενείς αναζητώντας μια τελευταία ελπίδα για το πρόβλημά τους.

Ο ενημερωμένος και ευσυνείδητος φυσικοθεραπευτής, εφόσον διακρίνει ότι ο ασθενής έχει όλα τα στοιχεία που προαναφέραμε για να χειρουργηθεί, οφείλει να του υποδείξει το δρόμο του χειρουργείου, προετοιμάζοντάς τον ψυχολογικά και ουσιαστικά, δείχνοντας έτσι το σωστό επαγγελματισμό του, ιδιαίτερα σ' αυτές τις περιπτώσεις όπου το χειρουργείο είναι αυτονόητα...

μονόδρομος.