2. Οστεοπόρωση στους άνδρες, μία ετερογενής κατάσταση

Σαν οστεοπόρωση στους άνδρες ορίζεται μια ετερογενής κατάσταση, η οποία περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία αιτιών και κλινικών εμφανίσεων.

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι οστεοπόρωσης. Η πρωτοπαθής και η δευτεροπαθής οστεοπόρωση. Σαν πρωτοπαθής οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται η απώλεια οστικής μάζας που προκαλείται είτε από την ηλικία (γεροντική) είτε από άγνωστη αιτία (ιδιοπαθής).

Ο όρος ιδιοπαθής χρησιμοποιείται για άνδρες ηλικίας μικρότερης των 70 ετών, επειδή στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας η ύπαρξη της οστεοπόρωσης αποδίδεται στην απώλεια του οστού που προκαλείται από την ίδια την ηλικία.

Ιδιοπαθής οστεοπόρωση

Η οστεοπόρωση στον άνδρα χαρακτηρίζεται σαν ιδιοπαθής όταν δεν μπορεί να εντοπισθεί, κλινικά και εργαστηριακά, άλλη αιτία οστεοπόρωσης. Παραδοσιακά η οστεοπόρωση στον άνδρα θεωρούνταν «δευτεροπαθής» αλλά φαίνεται ότι αυτό δεν ισχύει.

Η συχνότητα της ιδιοπαθούς οστεοπόρωσης στον άνδρα δεν είναι ακριβώς γνωστή ενώ αδιευκρίνιστος είναι και ο χαρακτήρας της.

Φαίνεται ότι ο υποκείμενος, προέχων ιστοπαθολογικός χαρακτήρας της νόσου, ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία. Η αιτία αυτής της απώλειας είναι άγνωστη, ενώ έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες, όπως μεταβολές στα επίπεδα της τεστοστερόνης και οιστραδιόλης, των ορμονών που μετέχουν στη ρύθμιση του μεταβολισμού του ασβεστίου, της νεφρικής λειτουργίας και της εντερικής απορρόφησης του ασβεστίου (Ca) όπως η παραθορμόνη, καθώς και η αυξητική ορμόνη, αυξητικοί παράγοντες κλπ.

Δευτεροπαθής οστεοπόρωση

Η ακριβής συχνότητα της δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης στους άνδρες δεν είναι γνωστή. Υποστηρίζεται ότι περίπου στο 50% των περιπτώσεων ανδρών με οστεοπόρωση υπάρχει άλλη αιτία που προκάλεσε τη μείωση της οστικής μάζας. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός ο έλεγχος της διερεύνησης της οστεοπόρωσης στους άνδρες.

Συχνότερες αιτίες δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης στους άνδρες, θεωρούνται η λήψη κορτιζόνης, ο υπογοναδισμός (χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης), νοσήματα του γαστρεντερικού συστήματος, η ασβεστιουρία, το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ, η θυρεοτοξίκωση και η ακινητοποίηση.

Αίτια δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης στον άνδρα: 

• Υπογοναδισμός 
• Θυρεοτοξίκωση 
• Περίσσεια γλυκοκορτικοειδών 
• Νεοπλασματικά νοσήματα 
• Αλκοολισμός 
• Ρευματοειδής αρθρίτιδα 
• Ασβεστιουρία
• Ακινητοποίηση 
• Κάπνισμα
• Συστηματική μαστοκύτωση
• Γαστρεντερικές διαταραχές
• Ατελής οστεογένεση
• Αντιεπιληπτικά φάρμακα
• Ομοκυστινουρία

Παράγοντες κινδύνου 

• Μεγάλη ηλικία
• Μειωμένο σωματικό βάρος
• Μειωμένη σωματική άσκηση
• Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου με τη τροφή
• Κάπνισμα
• Αλκοολισμός
• Χρόνια αναπνευστική νόσος
• Γαστρεκτομή
• Ημιπληγία
• Νόσος Parkinson
• Άνοια
• Μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης
• Μειωμένα επίπεδα οιστραδιόλης
• Χρήση ηρεμιστικών
• Κάπνισμα

Οι άνδρες που καπνίζουν εμφανίζουν ταχύτερο ρυθμό οστικής απώλειας και μεγαλύτερη συχνότητα καταγμάτων στη σπονδυλική στήλη και στο ισχίο. Ο καπνός, η νικοτίνη και οι άλλες χημικές ουσίες που βρίσκονται στα τσιγάρα μπορεί να ασκούν απευθείας τοξική δράση στο κόκαλο ή να μειώνουν την απορρόφηση του ασβεστίου και άλλων στοιχείων που είναι απαραίτητα για την υγεία των οστών.

Κατάχρηση αλκοόλ
Υπάρχουν δεδομένα, σύμφωνα με τα οποία, η κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να μειώσει την οστική μάζα και να οδηγήσει σε αύξηση των καταγμάτων. Στο 25-50% των ανδρών που ζήτησαν ιατρική βοήθεια για τη διακοπή της λήψης αλκοόλ διαπιστώθηκε μειωμένη οστική μάζα.

Βρέθηκε ότι νεαροί αλκοολικοί άνδρες είχαν παρόμοια οστική μάζα με ηλικιωμένες γυναίκες.

Πηγές:
Της Φωτεινής Γ. Παπαδοπούλου, Ενδοκρινολόγου και του Κωνσταντίνου Σ. Γκαστάρη, Ιατρού, Β΄Νοσοκομείου ΙΚΑ ‘ΠΑΝΑΓΙΑ’