Αιτίες ανδρικής υπογονιμότητας

Η μη ικανότητα σύλληψης μετά από ένα ολόκληρο χρόνο ελεύθερων σεξουαλικών επαφών, ενός ζευγαριού χαρακτηρίζει την υπογονιμότητα. Αφορά το 15% περίπου των περιπτώσεων. Αιτιολογικά αποδίδεται ισομερώς στους 3 επί μέρους παράγοντες, δηλαδή τον άνδρα, τη γυναίκα ή και τους δύο μαζί.

Αυτό δείχνει ότι ο άνδρας και η γυναίκα πρέπει να εξετάζονται και να εκτιμώνται ταυτόχρονα.

Μία απλή εξέταση του σπέρματος μας δίνει γρήγορα πληροφορίες για την κατάσταση του άνδρα.

Ο Ουρολόγος ασχολείται με την υπογονιμότητα του άνδρα που χαρακτηρίζεται και ως ανδρική διαταραχή της αναπαραγωγής.

Τι μας ενδιαφέρει

Οι Σεξουαλικές συνήθειες, δηλαδή η συχνότητα επαφών, οι γόνιμες ημέρες, ορμονικές διαταραχές όπως η γυναικομαστία, ο τραυματισμός των όρχεων, η συστροφή, η ατροφία, η κιρσοκήλη, τα αντισπερματικά αντισώματα. Επίσης χειρουργικές επεμβάσεις στο παρελθόν, όπως π.χ.

βουβωνοκήλη, ορχεοπηξία
(απόφραξη), εκτομή του κυστικού αυχένα, προστατεκτομή (παλίνδρομη εκσ/ση) κ.λ.π. Επίσης λοιμώξεις των επιδιδυμίδων του προστάτη και της ουρήθρας.

Το σπερμοδιάγραμμα

Η εργαστηριακή διερεύνηση αρχίζει με την εξέταση του σπέρματος. Η συλλογή του σπέρματος γίνεται καλύτερα με αυνανισμό μετά από αποχή 3-5 ημερών, γιατί ο χρόνος συλλογής επηρεάζει τον αριθμό και την κινητικότητα του σπέρματος.

Το σπέρμα πρέπει να εξετάζεται το πολύ μέσα σε μισή ώρα από τη συλλογή του.

Φυσιολογικά, το σπέρμα έχει όγκο 1,5-5 ml και υγροποιείται σε 5-30 λεπτά, χωρίς συγκολλήσεις σπερματοζωαρίων, που είναι ενδεικτικές για την παρουσία φλεγμονής ή αντισπερμικών αντισωμάτων. Η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων εκφράζεται με το κλάσμα των κινητών, που φυσιολογικά το ποσοστό τους στο τέλος της 1ης ώρας είναι > 65%.

Εξετάζεται επίσης η μορφολογία των σπερματοζωαρίων που φυσιολογικά αντιπροσωπεύεται από ποσοστά μεγαλύτερα του 60%.

Τέλος στο σπέρμα ελέγχεται ο αριθμός των λευκοκυττάρων και των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Φυσιολογικά πρέπει να μην υπάρχουν πάνω από 0-2 πυοσφαίρια και ερυθρά κατά οπτικό πεδίο ή περισσότερα από 1Χ106 πυοσφαίρια/ml σπέρματος.

Η παρουσία πυοσπερμίας (πυοσφαιρίων στο σπέρμα) και αιμοσπερμίας (ερυθρών
αιμοσφαιρίων στο σπέρμα) είναι ενδεικτική συνήθως προστατίτιδας και μπορεί να επηρεάζει κύρια την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.

Τα συνηθέστερα αίτια υπογονιμότητας, τα οποία και θεραπεύονται είναι τα παρακάτω:
Κιρσοκήλη, προστατίτιδα, φίμωση, υποσπαδίας (κάποιες μορφές), υπερπρολακτιναιμία, υπογοναδοτροφικός υπογοναδισμός, αντισπερματικά αντισώματα.

Κιρσοκήλη

Η κιρσοκήλη χαρακτηρίζεται από τη διάταση του φλεβικού πλέγματος των όρχεων και οφείλεται σε παλινδρόμηση αίματος από τις νεφρικές φλέβες προς τους όρχεις Είναι η πιο συχνά χειρουργικά διορθώσιμη αιτία της ανδρικής υπογονιμότητας.

Στο 90% των περιπτώσεων εμφανίζεται στον αριστερό όρχι για ανατομικούς λόγους. Η συχνότητα της κιρσοκήλης μεταξύ των νεαρών ενηλίκων ανέρχεται στο 20%. Η κιρσοκήλη μπορεί να προκαλέσει μείωση του αριθμού, της κινητικότητας και του ποσοστού των φυσιολογικών μορφών των σπερματοζωαρίων.

Βέβαια, όπως συμβαίνει με όλες τις παθήσεις, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις ιδιοπαθείς περιπτώσεις, που αναφέρονται στο 25-50% των περιπτώσεων ανδρικής υπογονιμότητας, όπου δεν υπάρχει καμία αναγνωρίσιμη αιτία και τα αίτια αποδίδονται σε άγνωστους γενετικούς και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες.

Σε περίπτωση κιρσοκήλης, που ανευρίσκεται σε ποσοστά μέχρι 40% στους υπογόνιμους άνδρες, συνιστάται η χειρουργική αποκατάσταση που βελτιώνει το σπέρμα στο 70% περίπου των ασθενών, από τους οποίους τα δύο τρίτα, επιτυγχάνουν και εγκυμοσύνη.