Νυχτερινή ενούρηση: Γιατί και πώς πρέπει να παρεμβαίνουμε

Νυχτερινή Ενούρηση (N.E.), σύμφωνα με το International Children’s Continence Society (ICCS), είναι η ακούσια απώλεια ούρων που συμβαίνει μόνο κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η διάγνωση της Ν.Ε. γίνεται σε παιδιά 5 - 6 ετών όταν αυτά έχουν δύο ή περισσότερα επεισόδια κατά τη διάρκεια ενός μήνα, ενώ για παιδιά άνω των 6 ετών όταν παρατηρηθούν ένα ή περισσότερα επεισόδια ανά μήνα.

Δεν μπορούν να χαρακτηριστούν πάσχοντα παιδιά κάτω των 5 ετών, αλλά και αυτά με νοητική υστέρηση οποιασδήποτε ηλικίας και με νοητική ηλικία κάτω των 4 ετών.

Η Ν.Ε. είναι τρεις φορές πιο συχνή στα αγόρια απ’ ό,τι στα κορίτσια. Στην ηλικία των 5 ετών το ποσοστό των παιδιών που εμφανίζουν αυτή τη διαταραχή είναι 15% - 25%. Στην ηλικία των 12 ετών το 8% των αγοριών εξακολουθεί να...βρέχει το κρεβάτι.

Μελέτες έδειξαν ότι παιδιά σε ποσοστό 99% που έπασχαν από Ν.Ε. απέκτησαν απόλυτο έλεγχο της κύστης τους κατά τη διάρκεια του ύπνου τους μέχρι την ηλικία των 15 ετών. Παρ’ όλα αυτά, μόνο το 1/3 σχεδόν αυτών των οικογενειών θα απευθυνθεί σε ειδικό.

 Η N.E. συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο συχνές διαταραχές του ουροποιητικού των παιδιών. Η επίπτωση που έχει στους γονείς και στα παιδιά είναι σημαντική όχι μόνο στην ψυχολογία και των δύο αλλά και στην κοινωνικοποίηση του ίδιου του παιδιού.

Αυτό σε πολλά παιδιά μπορεί να αποτελεί παράγοντα για την εξέλιξη μιας προβληματικής συμπεριφοράς.

Οι αιτίες

Στα αίτια της Ν.Ε. συγκαταλέγονται πολυάριθμοι παράγοντες:

• Ο γενετικός παράγοντας: Σύμφωνα με μια μελέτη ανασκόπησης, εάν ο ένας γονέας παρουσίαζε Ν.Ε. σε παιδική ηλικία, η πιθανότητα εμφάνισής της στα τέκνα του είναι 43%, ενώ αυτό αυξάνεται στο 77% όταν και οι δυο γονείς εμφάνιζαν Ν.Ε. Σε δεύτερη μελέτη διερευνήθηκε το οικογενειακό ιστορικό παιδιών που έπασχαν από Ν.Ε. και βρέθηκε ότι το 65% - 85% των γονέων τους είχε σε παιδική ηλικία αυτήν τη διαταραχή.
• Η μειωμένη παραγωγή της αντιδιουρητικής ορμόνης με αποτέλεσμα νυχτερινή πολυουρία: Έχει προταθεί ότι η παραγωγή αυτής της ορμόνης αυξάνεται με την ανάπτυξη του παιδιού και είναι αποτέλεσμα της εγκατάστασης του φυσιολογικού νυχθημερούς (κιρκάδιου) ρυθμού.
• Ανωμαλίες της ουροδόχου κύστεως, της ουρήθρας, των ουρητήρων, λοιμώξεις του ουροποιητικού και νευρολογικές παθήσεις μπορεί να αποτελούν αιτίες της Ν.Ε., όμως σε τέτοιες περιπτώσεις συνήθως η Ν.Ε. είναι ένα από τα συμπτώματα που οφείλονται σε κάποια συγγενή ή ανατομική ανωμαλία.
• Η αρνητική ψυχοκινητική εξέλιξη του παιδιού παλαιότερα θεωρούνταν αιτία για Ν.Ε., ενώ σήμερα τέτοιες συμπεριφορές αποδίδονται στη Ν.Ε. Οι απόψεις για το αν η Ν.Ε. αποτελεί διαταραχή ύπνου είναι αντικρουόμενες.

Η νυχτερινή ενούρηση είναι μια διαταραχή που μπορεί να αντιμετωπιστεί, θα πρέπει μάλιστα να δοθεί η απαραίτητη προσοχή από τους γονείς, γιατί η αποτελεσματική θεραπεία είναι προς όφελος τόσο του παιδιού όσο και των ίδιων.

Η θεραπεία

Η θεραπεία της Ν.Ε. μπορεί να είναι φαρμακευτική (αντενδείκνυται σε παιδιά κάτω των 6 ετών) και μη φαρμακευτική.

Η Δεσμοπρεσσίνη είναι ανάλογο της αντιδιουρητικής ορμόνης, χορηγείται σε μορφή υπογλώσσιου χαπιού και μειώνει σημαντικά την παραγωγή ούρων κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει έως και 6 μήνες.

Μη φαρμακευτική θεραπεία είναι η σωστή διαπαιδαγώγηση (επιβράβευση, ανάληψη ευθυνών), η ψυχολογική υποστήριξη (ενίσχυση αυτοπεποίθησης), καθώς και η χρήση συσκευών (ξυπνητήρι), πολύ πιο θετικά μάλιστα είναι τα αποτελέσματα όταν αυτές οι μέθοδοι συνδυαστούν απ’ ό,τι αν εφαρμοστούν ξεχωριστά.

Το ξυπνητήρι με το υπόστρωμα χρησιμοποιείται για περίπου 40 χρόνια και έχει πάνω από 75% ποσοστό επιτυχίας.

Η επιβράβευση του παιδιού για κάθε νύχτα χωρίς Ν.Ε. είναι επίσης τόσο σημαντική όσο και η συνεργασία του στο στρώσιμο εκ νέου του κρεβατιού του κατά τη διάρκεια της νύχτας. Δεν θα πρέπει να τιμωρούνται, μιας και συμβαίνει χωρίς να το θέλουν.

Το να ξυπνάτε ήρεμα και ευγενικά το παιδί για να ουρήσει κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι επίσης αποδεκτό και προτεινόμενο από το Royal College of Psychiatrists της Βρετανίας.

Η προσπάθεια 'εκπαίδευσης' των παιδιών στην ούρηση πρέπει να είναι στόχος των γονέων και φέρει επίσης σημαντικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της Ν.Ε. Η εκπαίδευση αυτή σκόπιμο είναι να περιλαμβάνει ούρηση σε περιοδικά διαστήματα αλλά και φυσιολογική ενυδάτωση καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.

Αναποτελεσματικές αποδείχθηκαν μεθοδολογίες εναλλακτικής ιατρικής όπως ύπνωση, ψυχοθεραπεία, βελονισμός και χειροπρακτική. Συμπερασματικά, λοιπόν, η Ν.Ε. είναι μία διαταραχή που μπορεί να αντιμετωπιστεί, θα πρέπει μάλιστα να δοθεί η απαραίτητη προσοχή από τους γονείς, γιατί η αποτελεσματική θεραπεία είναι προς όφελος τόσο του παιδιού όσο και των ίδιων.

Πηγές:
Δρ Σωτήριος Μπόγρης, Χειρουργός Ουρολόγος Παίδων - Εφήβων - Προγεννητική Συμβουλευτική, Επιστημονικός Συνεργάτης Παίδων ΜΗΤΕΡΑ.