2. Πώς προκαλείται ο καρκίνος του παχέος εντέρου

Πως προκαλείται;
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου στη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων αναπτύσσεται σε έδαφος προϋπαρχόντων πολυπόδων. Ο πολύποδας είναι ένας καλοήθης όγκος μεγέθους μερικών χιλιοστών ή εκατοστών που εμφανίζεται στο εσωτερικό του εντερικού σωλήνα.

Οι πολύποδες συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα. Όμως σε μεταγενέστερο στάδιο μπορεί να εμφανίσουν καρκίνο. Η αφαίρεση των πολυπόδων μέσω του ενδοσκοπίου (κολονοσκοπίου) μπορεί να προλάβει την ανάπτυξη του καρκίνου (Εικόνα 2).

Εικόνα 2.

Ενδοσκοπική εικόνα πολύποδος του παχέος εντέρου. Ο πολύποδας έχει περιβρογχισθεί με τον βρόγχο πολυποδεκτομής (εισάγεται μέσω του κολονοσκοπίου) και είναι έτοιμος για αποκοπή.

Επίδραση της διατροφής στην καρκινογένεση του παχέος εντέρου
Οι διατροφικές συνήθειες αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους περιβαλλοντικούς παράγοντες, που εμπλέκονται στην καρκινογένεση του παχέος εντέρου.

Τα διαθέσιμα στοιχεία των μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί σε πολλές χώρες του κόσμου δείχνουν ότι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου είναι χαμηλότερος σε πληθυσμούς με αυξημένη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, καθώς και ότι ο κίνδυνος αυτός μεταβάλλεται εφ όσον επέλθει αλλαγή των διατροφικών συνηθειών.

Ένας από τους διαιτητικούς παράγοντες που είχε συνδεθεί με την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου ήταν η χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών (φυτικού υπολείμματος). Εντούτοις, πρόσφατες μελέτες δεν διαπίστωσαν ότι οι φυτικές ίνες πράγματι ασκούν σημαντική προστατευτική δράση.

Φαίνεται πάντως ότι τόσο η ποσότητα, όσο και ο τύπος των φυτικών ινών έχουν σημασία στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος και ενδεχομένως ζωικού λίπους φαίνεται επίσης ότι σχετίζονται με την εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Αντίθετα, τα πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα έλαια (ιχθυέλαια), καθώς και το ελαιόλαδο ασκούν προστατευτική δράση.

Άλλα συμπληρώματα διατροφής, όπως οι βιταμίνες A, C, E, και β-καροτίνη δεν φαίνεται ότι ασκούν προστατευτική δράση. Όμως το ασβέστιο, το σελήνιο (ένα ιχνοστοιχείο που περιέχεται σε αρκετές τροφές), καθώς και η βιταμίνη D, φαίνεται ότι ασκούν προστατευτική δράση.

Ακόμη η λήψη φυλλικού οξέος (μιας βιταμίνης που περιέχεται σε πολλά τρόφιμα φυτικής προελεύσεως) μειώνει την εμφάνιση καρκίνου και πολυπόδων του παχέος εντέρου.

Φαρμακευτικές ουσίες και καρκίνος του παχέος εντέρου
Κλινικές μελέτες των τελευταίων ετών επιβεβαιώνουν τον προστατευτικό ρόλο της ασπιρίνης και των αντιρρευματικών φαρμάκων όσον αφορά στην πρόληψη εμφάνισης καρκίνου και πολυπόδων του παχέος εντέρου.

Τα φάρμακα αυτά όμως μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες και αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν συστήνεται η λήψη ασπιρίνης ως προφυλακτικής ουσίας για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.

Παχυσαρκία και σωματική άσκηση
Η παχυσαρκία ευνοεί την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου, καθώς και η απουσία σωματικής άσκησης. Επομένως ένα απλό προληπτικό μέτρο είναι η προσπάθεια μείωσης του σωματικού βάρους και η υιοθέτηση συστηματικής σωματικής άσκησης (π.χ.

βάδισμα μισής ώρας ημερησίως).

Κάπνισμα και κατανάλωση καφέ και οινοπνεύματος
Οι καπνιστές φαίνεται να έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Ο κίνδυνος αυτός εξαρτάται από τη διάρκεια και την ποσότητα του καπνίσματος, ενώ φαίνεται να ελαττώνεται με την διακοπή του καπνίσματος.

Την ίδια επιβάρυνση φαίνεται να έχει και το κάπνισμα καπνού με τη μορφή πούρου ή με πίπα. Δεδομένων δε και των άλλων βλαβερών συνεπειών του καπνίσματος, η διακοπή του θεωρείται ούτως ή άλλως ωφέλιμη. Αντίθετα η κατανάλωση καφέ που στο παρελθόν είχε θεωρηθεί ότι προστάτευε από την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου σήμερα θεωρείται ότι ούτε προστατεύει ούτε προδιαθέτει σε εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου.

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου με την κατανάλωση οινοπνεύματος.