Γιατί φωνάζω στα παιδιά μου; Χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση του θυμού

Έχεις πιάσει ποτέ τον εαυτό σου να βγάζει καπνούς ενώ μπαίνεις στο σαλόνι και αντικρίζεις πλήθος παιχνιδιών διασκορπισμένα εδώ και εκεί; Έχεις νιώσει την πίεσή σου να χτυπάει κόκκινο όταν το μικρό σου αρνείται πεισματικά να συνεργαστεί και να εφαρμόσει τα όσα του λες; Έχεις βγει ποτέ εκτός εαυτού όταν το πρωί αρνείται να πιεί το γάλα του ή να βάλει παπούτσια και μπουφάν; Τότε, μάλλον, ξέρεις πολύ καλά τι σημαίνει θυμός! 

Δεν είναι λίγες οι φορές που ο γονιός χάνει τον έλεγχο των συναισθημάτων του και εμφανίζει εκρήξεις θυμού με αφορμή τη ζωηρή συμπεριφορά του παιδιού του. Η διαμάχη για ένα παιχνίδι, η διεκδίκηση επιπλέον ώρας για υπολογιστή ή τηλεόραση, η άρνηση για το βραδινό μπάνιο, η γκρίνια σχετικά με την ώρα που θα πρέπει να πάει για ύπνο είναι αρκετά για να ακουστούν οι πρώτες φωνές που γρήγορα θα καταλήξουν σε έντονα ξεσπάσματα!

Συνήθως, ο γονιός φωνάζει, γιατί είναι ήδη φορτισμένος από άλλες καταστάσεις:

• Η κούραση της καθημερινότητας. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, ο γονιός καλείται να αντεπεξέλθει σε μια πληθώρα υποχρεώσεων, οι οποίες δεν αφορούν μόνο το παιδί. Λόγω αυτού, απαιτείται καλή οργάνωση και διαχείριση του χρόνου, αν και συχνά ακόμα και αυτό δεν είναι αρκετό με αποτέλεσμα τις λίγες ώρες ύπνου και τη γενικότερη ανυπαρξία προσωπικού χρόνου για ξεκούραση. Άμεση απόρροια αυτού αποτελεί η ευερεθιστότητα και η οξυθυμία.
• Το στρες από την πολλαπλότητα των ρόλων. Ειδικά η γυναίκα, έρχεται αντιμέτωπη με μια πληθώρα ρόλων, ο καθένας εκ των οποίων είναι ιδιαίτερα απαιτητικός. Η σύγχρονη γυναίκα είναι ταυτόχρονα σύζυγος, μητέρα, κόρη, ερωμένη, εργαζόμενη...γεμάτη ευθύνες και αρμοδιότητες για τις οποίες χρειάζεται χρόνος, ικανότητες και ευελιξία. Η πίεση πολλές φορές είναι μεγάλη, καθώς η γυναίκα βιώνει όλο και πιο έντονα το βάρος των υποχρεώσεων, αλλά και των συνεπειών της κάθε της απόφασης. Επίσης, συχνά νιώθει ανεπαρκής και ιδιαίτερα στρεσαρισμένη, καθώς διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί εξίσου καλά στους πολλαπλούς της ρόλους. Έτσι, ο θυμός και τα νεύρα εκτονώνονται στο παιδί!
• Το κυνήγι της "τελειότητας". Ειδικά οι μητέρες που εργάζονται - ακόμα και αν αυτό γίνεται όχι τόσο από επιλογή, όσο από ανάγκη - συχνά βιώνουν έντονες ενοχές και φοβούνται μήπως οι πολλές ώρες μακριά από τα παιδιά τους βλάψουν τη μεταξύ τους σχέση, τους απομακρύνουν και τελικά οδηγήσουν στην ανάπτυξη αισθημάτων ανασφάλειας και εγκατάλειψης. Λόγω αυτού, προσπαθούν να είναι "τέλειες" νοικοκυρές, να αφιερώνουν όσο χρόνο έχουν στο παιδί, να ικανοποιούν στο μέγιστο τις ανάγκες του και γενικότερα να αφιερώνουν όλο τον χρόνο που διαθέτουν για το παιδί. Αυτό, όμως, μπορεί να οδηγήσει σε εσωτερική ανισορροπία και στην καταβολή υπέρμετρης προσπάθειας σε καθημερινή βάση, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή τα ψυχικά αποθέματα να εξαντλούνται, οδηγώντας τη μητέρα σε εκρήξεις θυμού!
• Η κοινωνικο-οικονομική αστάθεια. Τόσο το οξύ όσο και το χρόνιο στρες που βιώνει ο Έλληνας πολίτης λόγω της απότομης μείωσης του εισοδήματος, των περικοπών σε επιδόματα και συντάξεις, της ανεργίας και της επιβολής έκτακτων εισφορών, οδηγούν στην εμφάνιση διαταραχών του συναισθήματος και κυρίως δυσθυμίας, κατάθλιψης, αγχωδών διαταραχών και έντονων εκδηλώσεων θυμού. Τα οικονομικά προβλήματα μεταφέρονται στο σπίτι, με αποτέλεσμα ο γονιός συχνά να χάνει την ψυχραιμία του ακόμα και απέναντι στο παιδί του.

Εκτός από τα παραπάνω δεν είναι λίγες οι φορές που άθελά του ο γονιός νιώθει ότι το παιδί του ανήκει και έτσι "δεν πειράζει" να του φωνάξει και λίγο παραπάνω, όποτε ενοχλείται από αυτό. Άραγε, πόσο εύκολα θα φώναζες στον συνάδελφο ή στον προϊστάμενό σου κάθε φορά που η συμπεριφορά του θα ήταν ανεπιθύμητη ή ενοχλητική;

Επίσης, κάποιες φορές σχηματίζεται η πεποίθηση πως το παιδί "δεν θα ακούσει και δεν θα καταλάβει" διαφορετικά αυτό που του λες. Ωστόσο, εάν ο γονιός δεν μπορεί να επιβληθεί στο παιδί, παρά μόνο με τις φωνές και τον εκφοβισμό, τότε κάτι γίνεται λάθος. Κάπου έχει χαθεί η επικοινωνία και καλό θα είναι να αναζητηθούν νέοι τρόποι διαχείρισης της συμπεριφοράς του παιδιού.
Ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα και χρειάζεται να τον εκφράζουμε. Ωστόσο, έχει μεγάλη σημασία τόσο για την ψυχική μας υγεία, όσο και για τις σχέσεις μας με τους γύρω μας, να τον διαχειριζόμαστε σωστά.

Μερικές χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση του θυμού:

• Χρησιμοποίησε την τεχνική του timeout. Αν δεις πως ερχόμενη σε επαφή με το παιδί σου αρχίσεις να νιώθεις θυμό και ένταση, δώσε στον εαυτό σου χρόνο για ένα διάλειμμα. Απομακρύνσου από τον χώρο λέγοντας, π.χ. «Χρειάζομαι λίγη ώρα για να σκεφτώ αυτά που είπαμε. Θα ήθελα να συνεχίσω τη συζήτηση σε λίγο» ή «Νιώθω πολύ θυμωμένη αυτή τη στιγμή. Θα λύσουμε το θέμα λίγο αργότερα». Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει πως θα αποφύγεις την κατάσταση που σε δυσκολεύει. Είναι σημαντικό να μην ξεχάσεις να επανέλθεις στο θέμα όταν θα είσαι πιο ήρεμη και με καθαρό μυαλό.
• Μέτρα μέχρι το 10. Συχνά, πάνω στο θυμό μας λέμε πράγματα που πληγώνουν, δίχως στην πραγματικότητα να είναι αυτός ο στόχος μας. Πάρε λίγο χρόνο μετρώντας μέχρι το 10, ανασυγκρότησε τις σκέψεις σου και μετά δώσε την απάντησή σου.
• Εντόπισε τα προειδοποιητικά σημάδια. Ο θυμός είναι σαν ένα ηφαίστειο που βράζει, έτοιμο να εκραγεί. Πριν φτάσεις σε μια έκρηξη θυμού, εντόπισε τις αρνητικές σκέψεις που βρίσκονται στη βάση του ηφαιστείου αυτού - π.χ. «Πάλι δεν με καταλαβαίνει», «Το κεφάλι μου αρχίζει να μυρμηγκιάζει», «Αρχίζω να ενοχλούμαι από την κατάσταση», «Θέλω να βάλω τις φωνές» - και βάλε ένα STOP πριν ξεφύγουν από τον έλεγχό σου!
• Αναζήτησε τις πηγές του θυμού σου. Είναι σημαντικό να κατανοήσεις όχι μόνο τι συμβαίνει όταν θυμώνεις, αλλά και για ποιο λόγο συμβαίνει. Συχνά, είμαστε θυμωμένοι για μέρες, εβδομάδες, ακόμα και για χρόνια - δίχως να το εκδηλώνουμε – ξεχνώντας, έτσι, την αιτία του θυμού μας. Αναρωτήσου, λοιπόν, «Ποια είναι η πραγματική πηγή του θυμού μου;», «Μήπως προσπαθώ υπερβολικά να έχω τον έλεγχο των καταστάσεων;», «Νιώθω αποδεκτή από τους γύρω μου;»
• Μείωσε το στρες της καθημερινότητας. Εάν ήδη βιώνεις μια καθημερινότητα γεμάτη στρες, οι πιθανότητες να έχεις εκρήξεις θυμού πολλαπλασιάζονται. Οι τεχνικές χαλάρωσης δεν θα σε βοηθήσουν μόνο στο να αποκτήσεις καλύτερο έλεγχο του εαυτού σου, αλλά θα συμβάλλουν στην αυτοπεποίθησή σου και στη βελτίωση των διαπροσωπικών σου σχέσεων.
• Αναζήτησε λύσεις. Αντί να επικεντρώνεσαι μόνο στο ότι οι καταστάσεις σε κάνουν να θυμώνεις, βρες λύσεις. «Σε τρελαίνει που ο γιος σου έχει το δωμάτιό του άνω – κάτω; Κλείσε την πόρτα». "Δεν κάθεται να διαβάσει γυρίζοντας από το σχολείο; Δοκιμάστε μια νέα ώρα, αφότου θα έχει κάνει ένα ικανοποιητικό διάλειμμα". Θυμήσου: Ο θυμός δεν είναι η λύση. Ίσα ίσα, μπορεί να κάνει τα πράγματα χειρότερα!
• Χρησιμοποίησε το «Εγώ» μήνυμα. Όταν κριτικάρεις ή κατηγορείς τους άλλους, μόνο επιθετικοί μπορεί να γίνουν μαζί σου και να σε εξαγριώσουν ακόμα περισσότερο. Παραδείγματος χάριν, πες, «Νιώθω εκνευρισμό επειδή πάλι άφησες τα βρώμικα ρούχα στο πάτωμα», αντί για, «Ποτέ δεν βοηθάς με τις δουλειές του σπιτιού»
• Ζήτα την βοήθεια ενός ειδικού. Η διαχείριση του θυμού, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αναζήτησε τη βοήθεια ενός ειδικού στην περίπτωση που ο θυμός σου βγαίνει συχνά εκτός ελέγχου, πληγώνοντας τους γύρω σου και προκαλώντας σε σένα ενοχές.

«Ο καθένας μπορεί εύκολα να θυμώσει. Μα να θυμώσει κανείς τότε που πρέπει, στο βαθμό που είναι σωστό, στον κατάλληλο χρόνο, για ένα δίκαιο ζήτημα, και με το σωστό τρόπο, δεν είναι στο χέρι του καθενός και ούτε είναι εύκολο πράγμα.» - Αριστοτέλης