Διπολική διαταραχή: Πώς την αντιμετωπίζουμε

Η διπολική διαταραχή, ή αλλιώς μανιοκατάθλιψη, είναι μία ψυχική νόσος που χαρακτηρίζεται από δραματικές αλλαγές στη διάθεση του ατόμου. Μπορεί να επηρεάσει άτομα κάθε ηλικίας, φύλου και εθνικότητας, και τα πρώτα συμπτώματά της εμφανίζονται συνήθως στην εφηβεία. Μέσα από έρευνες, έχει αποδειχθεί πως η κληρονομικότητα παίζει ρόλο στην προδιάθεση του ατόμου να εμφανίσει τη διαταραχή. 

Ενώ δεν υπάρχει τρόπος να προλάβουμε την εμφάνιση της διπολικής διαταραχής, είναι σημαντικό να είμαστε ενήμεροι για τα σημάδια που οδηγούν σε ένα μανιακό ή καταθλιπτικό επεισόδιο. Συνεπώς, με τακτικές επισκέψεις στον γιατρό και με φαρμακευτική αγωγή, ο ασθενής μπορεί να παρακολουθεί τις αλλαγές στη διάθεσή του, και να προλάβει περαιτέρω κλιμάκωση της ασθένειας και των επεισοδίων – πράγμα που είναι και ο πρωταρχικός στόχος. Ας ρίξουμε μια ματιά στα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής.

Υπάρχουν δύο άκρα μεταξύ των οποίων ταλαντεύεται ο ασθενής. Η κατάθλιψη, με αισθήματα θλίψης και απόγνωσης, και η μανία, με περιόδους έντασης, υψηλής ενέργειας και μειωμένης ανάγκης για ύπνο. Τέλος, υπάρχει η πιθανότητα ο ασθενής να βιώνει μανιακά και καταθλιπτικά συμπτώματα ταυτόχρονα, που ονομάζονται μεικτά επεισόδια. Τα μεικτά επεισόδια είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα, καθώς η κρίση του ασθενή μπορεί να βιώσει μεγάλο πλήγμα όσο διαρκούν – για παράδειγμα, έντονο κλάμα κατά τη διάρκεια ενός μανιακού επεισοδίου, ή αστραπιαίες σκέψεις κατά τη διάρκεια ενός καταθλιπτικού επεισοδίου.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι:

• Καταθλιπτική διάθεση και χαμηλή αυτοπεποίθηση
• Υπερβολικό κλάμα
• Χαμηλά επίπεδα ενέργειας και απάθεια
• Θλίψη, αισθήματα ενοχών και μοναχικότητα
• Αργή ομιλία, κούραση και δυσκολία στην συγκέντρωση
• Αϋπνία ή υπερβολικός ύπνος
• Σκέψεις αυτοκτονίας
• Αλλαγές στην όρεξη
• Ανεξήγητοι σωματικοί πόνοι
• Έλλειψη ενδιαφέροντος για καθημερινές δραστηριότητες

Τα συμπτώματα της μανίας είναι:

• Ευφορία ή ευερεθιστότητα
• Γρήγορη ομιλία και σκέψεις
• Παραφουσκωμένη” αυτοπεποίθηση
• Ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα ενέργειας και μειωμένη ανάγκη για ύπνο
• Παρορμητικότητα
• Αυξημένη σεξουαλική ορμή
• Ψευδαισθήσεις και ψυχωσικά χαρακτηριστικά

Πώς αντιμετωπίζεται η διπολική διαταραχή;

Η διπολική διαταραχή αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή, με σκοπό να εξισορροπήσει τη διάθεση. Αν αυτά τα φάρμακα δεν επιτύχουν πλήρως να ελέγξουν τα συμπτώματα, μπορεί να χορηγηθούν επιπλέον φάρμακα, για να ηρεμήσουν τη μανία ή την κατάθλιψη. Παράλληλα, η ψυχοθεραπεία προτείνεται σαν ένα μέσο που θα βοηθήσει τον ασθενή να προσαρμοστεί και να αναπτύξει μηχανισμούς αντιμετώπισης στους καθημερινούς παράγοντες που μπορούν να επιδεινώσουν την κατάστασή του.

Υπάρχουν διάφορες επιλογές θεραπείας για να βοηθήσουν τον ασθενή να προλάβει ή να διαχειριστεί ένα επεισόδιο:

Ατομική συμβουλευτική, όπου ένας ειδικός βοηθάει τον ασθενή να αποδεχτεί την κατάστασή του, τον ενημερώνει για την ασθένεια και του μαθαίνει τρόπους να αναγνωρίζει τα προειδοποιητικά σημάδια – όπως και στρατηγικές αντιμετώπισής τους.
Οικογενειακή συμβουλευτική, όπου η οικογένεια του ασθενή ενημερώνονται για το πώς λειτουργεί η ασθένεια, μαθαίνουν και αυτοί να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα, όπως και το πώς να είναι όσο πιο υποστηρικτικοί γίνεται.
Ομαδική θεραπεία, όπου πολλοί ασθενείς μοιράζονται τα αισθήματά τους και την πρόοδο που κάνουν. Αυτό το είδος θεραπείας μπορεί να είναι ιδιαίτερα παραγωγικό και βοηθητικό για τον ασθενή.

Δυστυχώς, δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για τη μανιοκατάθλιψη, αλλά μέσω της ψυχοθεραπείας και της σωστής φαρμακευτικής αγωγής, οι περισσότεροι μανιοκαταθλιπτικοί μπορούν να ζήσουν φυσιολογικές, παραγωγικές ζωές. Πάντως, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως πρόκειται για μία χρόνια ψυχική νόσο, με υψηλό κίνδυνο επαναλαμβανόμενων επεισοδίων. Ο ασθενής πρέπει να μην αμελεί τη φαρμακευτική του αγωγή, όπως και τις τακτικές επισκέψεις στον γιατρό, ώστε να προλάβει μελλοντικά επεισόδια. Ο ρόλος της οικογένειας και του κοινωνικού του κύκλου είναι να παρέχουν συνεχώς συμπαράσταση, καθώς ένα καλό σύστημα υποστήριξης έχει αποδειχθεί πως μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά στη ζωή ενός ατόμου που υποφέρει από διπολική διαταραχή.