9 μύθοι για την κατάθλιψη

Παρά το γεγονός ότι η κατάθλιψη επηρεάζει περισσότερο από το 10% του πληθυσμού, υπάρχουν ακόμα πολλές ανακρίβειες και μύθοι στο πώς την αντιμετωπίζουμε. Όπως και με άλλες ψυχικές νόσους, το κοινωνικό στίγμα είναι υπαρκτό και οι ασθενείς δυσκολεύονται σε πολλές πλευρές της ζωής τους. Αν θέλουμε πραγματικά να καταπολεμήσουμε την κατάθλιψη, πρέπει αρχικά να την κατανοήσουμε, να ενημερωθούμε και να καταρρίψουμε τους μύθους που την τριγυρίζουν. 

Μύθος: Η κατάθλιψη δεν είναι αληθινή ασθένεια

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν λανθασμένα πως η κατάθλιψη έχει να κάνει με έλλειψη δύναμης του χαρακτήρα, ή πως πρόκειται για απλή (και παροδική) θλίψη. Η κατάθλιψη, όμως, είναι μια πολύπλοκη διαταραχή, με αίτια ψυχολογικά, κοινωνικά αλλά και βιολογικά. Πρόκειται για μια ψυχική νόσο, που αντιμετωπίζεται με διάφορους τρόπους – φαρμακευτική αγωγή και ψυχοθεραπεία – και δεν πρέπει να αγνοείται ή να μειώνεται.

Μύθος: Τα αντικαταθλιπτικά γιατρεύουν πάντα την κατάθλιψη

Ευτυχώς, η κατάθλιψη αντιμετωπίζεται και μπορεί να γιατρευτεί. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως τα φάρμακα από μόνα τους είναι αρκετά. Τα αντικαταθλιπτικά μπορούν να επέμβουν στους χημικούς λόγους που προκαλούν την ασθένεια και να βελτιώσουν τα βιολογικά αίτια, αλλά η ψυχοθεραπεία είναι αναγκαία, τις περισσότερες φορές.

Μύθος: Μπορείς να μην το σκέφτεσαι

Μία από τις πιο κλισέ “συμβουλές” που θα ακούσει ένας καταθλιπτικός είναι να μην το σκέφτεται ή – ακόμα χειρότερα – να το ξεπεράσει. Κανένας δεν επιλέγει να πάσχει από κατάθλιψη. Και η κατάθλιψη δεν γιατρεύεται με το να κάνουμε λίγο περισσότερες θετικές σκέψεις. Δεν είναι δείγμα αδυναμίας ή τεμπελιάς.

Μύθος: Η κατάθλιψη προκύπτει λόγω ενός κακού γεγονότος

Είναι, βέβαια, μια πιθανότητα, αλλά σίγουρα όχι η πλειοψηφία των περιπτώσεων. Ένα κακό ή τραυματικό γεγονός μπορεί να λειτουργήσει σαν καταλύτης για ένα καταθλιπτικό ξέσπασμα, το γενικότερο πρόβλημα, όμως, είναι πιο βαθύ. Η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από περιόδους ανεξήγητης απελπισίας, θλίψης, αδράνειας και αυτοκτονικών σκέψεων. Αυτές οι περίοδοι μπορεί να έρθουν φαινομενικά από το πουθενά, ακόμα και όταν η ζωή μας φαίνεται να κυλάει θαυμάσια.

Μύθος: Αν το είχαν οι γονείς σου, θα το πάθεις και εσύ

Ενώ έχουν γίνει μελέτες που προτείνουν ότι η κατάθλιψη είναι κληρονομική, πιο πρόσφατες μελέτες έχουν αρχίσει να αμφισβητούν τον ρόλο που παίζουν τα γονίδιά μας στην ανάπτυξη της ασθένειας. Σίγουρα, αν κάποιος από τους γονείς (ή και τους παππούδες) μας έπασχε από κατάθλιψη, ο κίνδυνος αυξάνεται, αλλά αυτή η αύξηση δεν είναι σημαντική.

Μύθος: Τα αντικαταθλιπτικά θα σου αλλάξουν την προσωπικότητα

Τα αντικαταθλιπτικά χάπια λειτουργούν αλλάζοντας τη χημική σύσταση του εγκεφάλου, και ρυθμίζοντας τη διάθεση. Ίσως, στη θεωρία, αυτό να ακούγεται τρομακτικό και επικίνδυνο, αλλά αυτά τα φάρμακα είναι κατασκευασμένα ώστε να στοχεύουν σε πολύ συγκεκριμένα χημικά συστατικά του εγκεφάλου. Αυτό που επηρεάζεται είναι τα συμπτώματα της κατάθλιψης, όχι ολόκληρη η προσωπικότητα. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι καταθλιπτικοί περιγράφουν την ασθένεια ως αλλαγή από τη συνηθισμένη τους διάθεση. Συνεπώς, θα ήταν πιο σωστό να πούμε πως τα αντικαταθλιπτικά έχουν σκοπό να μας κάνουν να αισθανθούμε ξανά ο εαυτός μας.

Μύθος: Θα παίρνεις αντικαταθλιπτικά για ολόκληρη τη ζωή σου

Τα αντικαταθλιπτικά λειτουργούν σαν μακροπρόθεσμη λύση για τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη και ο χρόνος που θα χρειαστεί να παίρνουν την αγωγή ποικίλλει, ανάλογα με τη σοβαρότητα της κάθε περίπτωσης και το είδος της αγωγής. Πολλοί ασθενείς δεν χρειάζονται τα φάρμακα για το υπόλοιπο της ζωής τους. Ακριβώς για αυτό τον λόγο προτείνεται και η ψυχοθεραπεία, ώστε ο ασθενής να μάθει τρόπους να διαχειρίζεται την κατάθλιψη. Ο σκοπός είναι το άτομο να λειτουργεί χωρίς την ανάγκη για φαρμακευτική υποστήριξη.

Μύθος: Η κατάθλιψη είναι γυναικεία ασθένεια

Παρ’ όλο που (αναφέρεται πως) οι γυναίκες που πάσχουν από κατάθλιψη είναι διπλάσιες από τους άντρες, αυτή η δήλωση είναι πέρα για πέρα ψευδής και ενισχύεται από την πεποίθηση διάφορων κοινωνιών ότι οι άντρες δεν πρέπει να συζητούν για τα συναισθήματά τους ή να φανερώνουν τις αδυναμίες τους. Για την ακρίβεια, οι άντρες που πάσχουν από κατάθλιψη έχουν πολύ πιο υψηλά ποσοστά αυτοκτονιών.

Μύθος: Όσο περισσότερο το συζητάς, τόσο χειρότερο γίνεται

Είναι πολύ επικίνδυνη η αντίληψη πως οι συζητήσεις περί κατάθλιψης ενισχύουν τα αισθήματα αυτοκαταστροφής και κάνουν το άτομο να εστιάζει στην αρνητική πλευρά. Φυσικά, το να μένουμε μόνοι με τις σκέψεις μας μπορεί να είναι εξίσου καταστροφικό. Το να έχουμε έναν ασφαλή κύκλο υποστήριξης είναι εξαιρετικά σημαντικό για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης.

Επιμέλεια: Θοδωρής Διάκος