Διπολική διαταραχή: Πώς θα διατηρήσω τις σχέσεις μου

Η διπολική διαταραχή είναι μια σοβαρή και χρόνια ψυχική νόσος, με κύριο χαρακτηριστικό τα επεισόδια μανίας και κατάθλιψης. Αυτά τα επεισόδια μπορεί να εμφανιστούν σε διαφορετικά επίπεδα έντασης και οι απότομες εναλλαγές μπορεί να συμβαίνουν είτε πολύ συχνά είτε σπάνια. Παρά το γεγονός ότι η διαταραχή είναι διαφορετική για κάθε ασθενή, μερικά από τα συμπτώματα είναι κοινά. Συγκεκριμένα:

• Συμπτώματα κατάθλιψης: αίσθηση άγχους, ευερεθιστότητα, αισθήματα θλίψης ή απόγνωσης, υπερφαγία ή υπερβολικά λίγο φαγητό, υπερβολικά πολύς ή λίγος ύπνος, σκέψεις αυτοκτονίας.
• Συμπτώματα μανίας: πολύ χαρούμενη και εξωστρεφής διάθεση, γρήγορη ομιλία και απότομες αλλαγές θέματος, δυσκολία στη συγκέντρωση, ξεκίνημα πολλαπλών σχεδίων ταυτόχρονα, πολύ λίγος ύπνος, παρορμητική, επικίνδυνη ή σεξουαλικά προκλητική συμπεριφορά.
• Υπομανία: Τα συμπτώματα ενός υπομανιακού επεισοδίου είναι πάνω-κάτω τα ίδια με του μανιακού, με δύο διαφορές: αρχικά, οι αλλαγές στη διάθεση δεν είναι τόσο έντονες ώστε να εμποδίσουν τον ασθενή από το να λειτουργεί κανονικά στην καθημερινότητά του και έπειτα δεν υπάρχουν ψυχωσικά συμπτώματα—τα οποία μπορεί να εμφανιστούν με μορφή παραισθήσεων ή παράνοιας σε ένα μανιακό επεισόδιο.

Ένα πράγμα που γνωρίζουν καλά οι ασθενείς με διπολική διαταραχή είναι πως η νόσος κάνει ιδιαίτερα δύσκολη την διατήρηση υγιών ρομαντικών σχέσεων. Ας δούμε τα πράγματα με τη σειρά.

Στην αρχή, πρέπει να είστε ειλικρινείς από νωρίς με το άλλο άτομο σχετικά με τη διαταραχή σας. Σίγουρα, θα είναι μια άβολη συζήτηση, αλλά δεν πρέπει να περιμένετε, καθώς αργά ή γρήγορα κάτι μπορεί να σας πυροδοτήσει ένα επεισόδιο, και τότε θα είναι ακόμα πιο δύσκολο να μιλήσετε με ψυχραιμία για την κατάσταση. Προφανώς, δεν πρέπει να ξεχνάτε ποτέ ότι η διαταραχή σας δεν πρέπει να σας κάνει να αισθάνεστε ντροπή και πως η ειλικρίνεια και η εμπιστοσύνη είναι σημάδια δύναμης.

Περιγράψτε στο άλλο άτομο τι μπορεί να περιμένει κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου, αλλά και τι μέτρα λαμβάνετε στην καθημερινή σας ζωή ώστε να κρατάτε τα συμπτώματά σας υπό έλεγχο και να προφυλάσσεστε από πιθανούς εκλυτικούς παράγοντες. Με αυτόν τον τρόπο, ο/η σύντροφός σας θα μπορεί ακόμα και να σας βοηθήσει κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου, να σας προσφέρει την υποστήριξη που χρειάζεστε για να το διαχειριστείτε καλύτερα.

Βέβαια, καμία ενημέρωση δεν μπορεί να προετοιμάσει 100% ένα άτομο που δεν έχει βιώσει ποτέ από κοντά ένα επεισόδιο. Συνεπώς, ακόμα και αν η επικοινωνία σας είναι ανοιχτή και ειλικρινής, η διαταραχή μπορεί ακόμα να προκαλέσει παρεξηγήσεις, προβλήματα ή απλά άβολες στιγμές μέσα σε μια σχέση. Ο καλύτερος τρόπος για να το αντιμετωπίσετε αυτό είναι να μην ξεφεύγετε από τη θεραπεία σας—είτε επισκέπτεστε τακτικά έναν ψυχίατρο είτε λαμβάνετε κάποια φαρμακευτική αγωγή για να μειώσετε την συχνότητα των συμπτωμάτων σας και την ένταση των επεισοδίων. Είναι, επίσης, καλή ιδέα να μιλήσετε με τον/την σύντροφό σας για το πλάνο θεραπείας που ακολουθείτε, ώστε να μπορεί να σας βοηθήσει αν το έχετε ανάγκη.

Είναι πάρα πολύ σημαντικό η επικοινωνία σας να παραμένει ανοιχτή, ώστε η σχέση σας να μην αποδυναμώνεται. Ο ασθενής πρέπει να έχει κάποια υπομονή αν το άλλο άτομο έχει απορίες, αν δεν έχει προηγούμενες εμπειρίες με τη διαταραχή, και είναι καλό να μιλάτε στον/στην σύντροφό σας όταν αισθάνεστε πως βρίσκεστε στα πρόθυρα ενός επεισοδίου, ώστε να μην βρεθεί προ εκπλήξεως. Αν κάποιο επεισόδιο είναι ιδιαίτερα έντονο και χρειάζεστε βοήθεια, μην ντραπείτε να ζητήσετε. Τέλος, η ειλικρίνεια σε ό,τι αφορά τη διαταραχή είναι η καλύτερη δυνατή στρατηγική. Για παράδειγμα, αν κατά τη διάρκεια ενός καταθλιπτικού επεισοδίου δεν έχετε καν όρεξη να βγείτε από το σπίτι, μην προσπαθήσετε να βρείτε μια άλλη δικαιολογία. Η διαταραχή σας είναι αυτό που είναι, και μερικές φορές θέτει κάποιους περιορισμούς.

Τι να κάνω αν είμαι σύντροφος ενός ανθρώπου με διπολική διαταραχή;

Θα υπάρξουν αρκετές προκλήσεις που θα πρέπει να ξεπεράσετε, ειδικά στις αρχές της σχέσης. Δεν έχετε κανέναν έλεγχο πάνω στις αλλαγές στις διάθεσης του/της συντρόφου σας και μερικές φορές μπορεί να εμφανιστούν εκεί που δεν το περιμένετε.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να ενημερωθείτε σχετικά με τη διπολική διαταραχή. Αυτό σημαίνει πως μπορείτε και να διαβάσετε επιστημονικά άρθρα, βιβλία ή να ρωτήσετε έναν ειδικό, αλλά είναι εξίσου σημαντικό να μάθετε από τον/την σύντροφό σας ποια είναι τα δικά του, συγκεκριμένα συμπτώματα που εμφανίζονται πιο συχνά, πώς τα διαχειρίζεται και τι μπορείτε να κάνετε εσείς για να βοηθήσετε κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου.

Μερικές φορές, η κατάσταση μπορεί να σας προκαλέσει συναισθήματα οργής ή απογοήτευσης· πάρτε μια βαθιά ανάσα και θυμηθείτε ότι όλη αυτή η συμπεριφορά οφείλεται στην διαταραχή—και ότι, την ίδια στιγμή, η διαταραχή αυτή “πάει πακέτο” με το άτομο που αγαπάτε. Μην κατηγορήσετε ποτέ τον/την σύντροφό σας για τα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής.

Είναι πολύ φυσιολογικό, επίσης, να χρειάζεστε λίγο χρόνο για τον εαυτό σας, για να χαλαρώσετε—είτε κάνετε μια μισάωρη βόλτα για να πάρετε μια ανάσα είτε αποφασίσετε να περάσετε ένα Σαββατοκύριακο χωριστά. Όλα αυτά μπορούν να βοηθήσουν, αρκεί να υπάρχει επικοινωνία και ειλικρίνεια και αρκεί να θυμόσαστε πάντα να μιλάτε και για τα δικά σας αισθήματα. Μπορείτε να δείξετε την συμπαράστασή σας με το να βεβαιώνεστε ότι ο/η σύντροφός σας δεν ξεφεύγει από τη θεραπεία του. Ταυτόχρονα, μπορεί να χρειαστείτε ένα δικό σας σύστημα συμπαράστασης, όπως τους φίλους σας ή και έναν ειδικό, αν κάποια στιγμή νιώσετε ότι φτάνετε στα όριά σας.

Οι ασθενείς με διπολική διαταραχή αξίζουν – και μπορούν! – να έχουν υγιείς ρομαντικές σχέσεις. Και, όπως και σε κάθε σχέση, για να είμαστε ειλικρινείς, το κλειδί είναι η επικοινωνία…