Σεξουαλικός εθισμός: Ποιους κινδύνους κρύβει

Ο όρος «νυμφομανία» τα προηγούμενα χρόνια αφορούσε μόνο τον γυναικείο πληθυσμό και αναφερόταν στην κατάσταση της υπερσεξουαλικής δραστηριότητας η οποία προκαλεί μεγάλη έκπτωση στις κοινωνικές και οικογενειακές σχέσεις, διαπροσωπικές δυσκολίες, προβλήματα στο χώρο της εργασίας κτλ. Σήμερα η επιστημονική κοινότητα δεν χρησιμοποιεί αυτό τον όρο, αφού εντάσσει την εν λόγω σεξουαλική παθολογία στη διαταραχή του σεξουαλικού εθισμού.

Ο σεξουαλικός εθισμός διχάζει τους επιστήμονες σχετικά με το εάν πρόκειται για άλλη μια μορφή εθισμού, αν εντάσσεται σε γενικότερη ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ως σεξουαλική καταναγκαστική συμπεριφορά) ή αν ανήκει στις σεξουαλικές διαταραχές μη προσδιορισμένες αλλιώς. Είναι επίσης πολύ σημαντικό να αναφερθεί πως μπορεί να βρίσκεται στην ομπρέλα μιας άλλης ψυχικής διαταραχής, όπως μανιοκατάθλιψη - διπολική διαταραχή, ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας ή να αποτελεί μια άμυνα στο υπερβολικό άγχος και η ηδονή να λειτουργεί ως υποκατάστατο αγχολυτικού ή αντικαταθλιπτικού.

Ως σεξουαλικός εθισμός (sexual addiction) ορίζεται η καταναγκαστική συμπεριφορά του ατόμου να αναζητεί συνεχώς σεξουαλικές εμπειρίες, ενώ εμφανίζει έντονη δυσφορία και ενόχληση, όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα ικανοποίησης των παρορμήσεων του. Το άτομο ψάχνει συνέχεια να ικανοποιεί τις σεξουαλικές του ανάγκες και κάθε φορά ψάχνει για μια πιο έντονη, μεγαλύτερης διάρκειας ή πιο «πικάντικη» εμπειρία που θα του δώσει ακόμα μεγαλύτερη ηδονή. Είναι μια καταναγκαστική συμπεριφορά που κυριαρχεί πλήρως στην ζωή του εξαρτημένου ατόμου και το σεξ γίνεται η κυρίαρχη δραστηριότητα της ζωής του.

Η γυναίκα αλλά και ο άντρας που πάσχουν από σεξουαλικό εθισμό οργανώνουν τη ζωή τους από το πρωί που θα σηκωθούν σε σχέση με την ικανοποίηση των σεξουαλικών τους ορμών για το υπόλοιπο της ημέρας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει π.χ για τις γυναίκες, μια γκάμα σεξουαλικών συμπεριφορών, όπως αναζήτηση σεξ μέσω ίντερνετ, σεξ με άγνωστο άντρα, καταναγκαστικό αυνανισμό, εμπλοκή σε σεξουαλική δραστηριότητα με πάνω από ένα άτομα ανεξαρτήτου φύλου, σαδομαζοχιστική συμπεριφορά κτλ.

Το αποτέλεσμα είναι η δυστυχία του ατόμου, μιας και το σεξ παύει να γίνεται επιλογή, αφού είναι πλέον αναγκαίο προκειμένου να μπορέσει να αισθανθεί λίγη ευχαρίστηση. Άμεση συνέπεια είναι το σεξ να μετουσιώνεται σε σεξουαλική εμμονή με το πέρασμα του χρόνου.

Ο σεξουαλικός εθισμός ενέχει αρκετούς κινδύνους, κάποιοι από τους οποίους ιδιαιτέρως σοβαροί. Έτσι μια γυναίκα που είναι εθισμένη στο σεξ μπορεί να

• απειλείται η επαγγελματική της σταδιοδρομία καθώς και η κοινωνική εικόνα της λόγω της μη αποδεκτής υπερσεξουαλικής συμπεριφοράς
• απειλείται η σωματική της υγεία με αφροδίσια και σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα εξαιτίας των πολλών και ευκαιριακών εραστών αλλά και γενικότερα η σωματική ακεραιότητα της, αφού η επιλογή της σεξουαλικής δραστηριότητας με άγνωστα άτομα σε μη ασφαλή μέρη, για μια γυναίκα μπορεί να ενέχει σοβαρούς κινδύνους ακόμα και για την ζωή της
• η συντροφική σχέση αποκτά προβλήματα εμπιστοσύνης με το σύντροφο εφόσον υπάρχει ή μπλοκάρει με αποτέλεσμα την μοναξιά
• αποκλεισμός από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον, πάλι λόγω της μη αποδεκτής συμπεριφοράς
• η πορνεία είναι συνήθης στις σεξουαλικά εθισμένες γυναίκες (όπως συμβαίνει και στις γυναίκες – χρήστες ναρκωτικών αλλά για άλλους λόγους)
• το εθισμένο άτομο συνήθως ζει μυστική ζωή, γεγονός που επίσης συχνά οδηγεί στην κοινωνική απομόνωση

Όπως και στις άλλες εξαρτήσεις (αλκοόλ, ναρκωτικά, κάπνισμα, τζόγος κλπ), το άτομο δυσκολεύεται να ελέγξει την παρόρμησή του, αφού για αυτόν είναι ο μόνος τρόπος απόκτησης θετικών συναισθημάτων μέσω της ηδονής και της ευχαρίστησης. Η εμμονή με το σεξ γίνεται ένα είδος διαφυγής από τα προβλήματα της καθημερινότητας, από αρνητικά συναισθήματα, όπως στενοχώρια, άγχος ή συναίσθημα αναξιότητας, και βέβαια αποτελεί ένα τρόπο αποφυγής του πόνου της μοναξιάς και του συναισθηματικού κενού που νοιώθει και βιώνει η γυναίκα ή ο άντρας που είναι κάτω από την επήρεια του σεξουαλικού εθισμού. Επίσης, ένα μεγάλο ποσοστό σεξουαλικά εθισμένων ατόμων έχει κακοποιηθεί στην παιδική του ηλικία.

Θεραπεία σεξουαλικού εθισμού

Υπάρχει θεραπεία του σεξουαλικού εθισμού. Χρειάζεται βέβαια ιδιαίτερη ψυχολογική αντιμετώπιση μέσα από την οποία ψάχνουμε τι νοηματοδοτεί ή τροφοδοτεί την εμμονή στο σεξ αλλά και τρόπους διαχείρισης της. Έτσι, μπορεί να σταματήσει να «χρησιμοποιείται» το σεξ σαν «φάρμακο» άλλων ψυχικών τραυμάτων. Αυτό επιτυγχάνεται με μία συστηματική ψυχολογική υποστήριξη όπου μεταβάλλεται η σχέση του ατόμου με την σεξουαλική πράξη και αρχίζει να αποκτά τον έλεγχο στη ζωή του αλλά και στη σχέση του με το σεξ. Με αυτό τον τρόπο έρχεται πιο κοντά στον εαυτό του, στις αξίες του αλλά και στις προτεραιότητες που έχει για την ζωή του.