Ωταταλγία και μέση ωτίτις

Η πιο συχνή αιτία που τα παιδιά επισκέπτονται τον ιατρό είναι η μέση ωτίτις και περίπου το 1/3 των παιδιών ηλικίας από 1-3 ετών, παρουσιάζουν παραπάνω από τρεις (3) προσβολές μέσης ωτίτιδας το χρόνο. Η μέση ωτίτις επίσης αποτελεί την πιο συχνή αιτία απώλειας της ακοής στην παιδική ηλικία.

Μέση ωτίτις είναι η φλεγμονή του μέσου ωτός, λόγω κάποιας μόλυνσης και προσβάλλει τα παιδιά κυρίως αλλά και τους ενήλικες εμφανίζεται δε κατά τους χειμερινούς κυρίως μήνες

Είναι αρκετά σοβαρή πάθηση διότι, με την απώλεια ακοής που προκαλεί, είναι δυνατόν να επηρεάσει την ικανότητα μάθησης αλλά και την ανάπτυξη του λόγου στα παιδιά.
Εξ άλλου η φλεγμονή προκαλεί αρκετά έντονο πόνο στο αυτί και είναι δυνατόν να επεκταθεί προς τα παρακείμενα ευγενή όργανα όπως π. χ ο εγκέφαλος
Πάντως η μέση ωτίτιδα δεν αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα εάν αντιμετωπισθεί σωστά και αποτελεσματικά κάτι όχι ιδιαίτερα δύσκολο στην εποχή μας, και η όποια απώλεια ακοής αποκαθίσταται εξ ολοκλήρου στο φυσιολογικό.
Για τους λόγους αυτούς, έχει μεγάλη σημασία η αναγνώριση των συμπτωμάτων της μέσης ωτίτιδας και η έγκαιρη έναρξη της θεραπείας.

Το μέσο ους είναι μία αεροφόρος κοιλότητα, σε μέγεθος μπιζελιού που χωρίζεται από το έξω ους από μία λεπτή μεμβράνη, το τύμπανο, επάνω στο οποίο ακουμπάνε τρία μικρά οστάρια. Το σύστημα του τυμπάνου με τα οστάρια αποτελεί τον τρόπο μετάδοσης των ήχων από έξω προς το ακουστικό νεύρο.
Υπό κανονικές συνθήκες ο αέρας που ευρίσκεται μέσα στο μέσο ους, έχει την ίδια πίεση με την ατμοσφαιρική και αυτό επιτυγχάνεται με τη σωστή και ανεμπόδιστη λειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας, ενός λεπτού σωλήνα που ευρίσκεται στο πίσω μέρος της μύτης προς το αυτί.
Κάθε φορά που χασμουριόμαστε η καταπίνουμε ακούμε ένα "κλικ" στο αυτί μας και αυτό σημαίνει ότι η ευσταχιανή σάλπιγγα άνοιξε και έστειλε μια μικρή ποσότητα αέρα στο μέσο αυτί για να εξισορροπηθεί η πίεση και αυτό συμβαίνει αυτόματα περισσότερες από 1000 φορές την ημέρα.

Η οξεία μέση ωτίτις προκαλείται από μικρόβια η ιούς που φθάνουν στο μέσο ους από την μύτη η τον λαιμό όταν η ευσταχιανή σάλπιγγα δεν λειτουργεί κανονικά εξ αιτίας κάποιου προηγηθέντος κοινού κρυολογήματος, γρίππης, φλεγμονής των παραρρινίων κόλπων, η λόγω αλλεργικής ρινίτιδας. Η φλεγμονή του μέσου ωτός προκαλεί έντονο πόνο, ερυθρότητα του τυμπάνου και δημιουργία πύου πίσω από το τύμπανο. Μερικές φορές επέρχεται ρήξη του τύμπανου και έξοδος του πύου, αλλά συνήθως το πύο και η βλέννη παραμένουν παγιδευμένα στην κοιλότητα του μέσου ωτός, λόγω οιδήματος της ευσταχιανής σάλπιγγας ,που δεν μπορεί να ανοίξει και να επιτρέψει την φυσιολογική παροχέτευση από το μέσο ους. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται "εκκριτική μέση ωτίτις" η "μέση ωτίτις με υγρό" και συνήθως χρονίζει και υφίσταται για εβδομάδες, μήνες η και χρόνια μετά την αποδρομή του επώδυνου σταδίου και προδιαθέτει τον ασθενή σε συχνές υποτροπές της οξείας φλεγμονής.

Το πλέον συνηθισμένο σύμπτωμα της οξείας μέσης ωτίτιδας είναι η ωταλγία (πόνος στο αυτί) και που συνοδεύεται από ένα αίσθημα πίεσης η /και απόφραξης του αυτιού. Τα παιδιά βεβαίως , που δεν μπορούν να περιγράψουν τον πόνο, μπορεί να τρίβουν η να τραβούν το αυτί τους. Η παρουσία πυρετού εξ άλλου είναι πολύ συνηθισμένη ιδίως στα παιδιά. Η ακοή επίσης επηρεάζεται λόγω της παρουσίας του υγρού πίσω από το τύμπανο, αν και αυτό είναι προσωρινό και παρέρχεται με την εφαρμογή της σωστής θεραπείας.

Κατά την κλινική εξέταση ο ωτορινολαρυγγολόγος θα εξετάσει με το ωτοσκόπιο το παιδί για να διαπιστώσει την παρουσία ερυθρότητας του τυμπάνου και την ύπαρξη η όχι υγρού πίσω από το τύμπανο. Θα ακολουθήσει η παρακλινική εξέταση με τη διενέργεια του ακοογράμματος για να διαπιστωθεί ο βαθμός απώλειας της ακοής καθώς και του τυμπανογράμματος , με το οποίο ελέγχουμε την πίεση του αέρα στο μέσο ους και κατ΄ επέκταση την σωστή η όχι λειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας. Και τα δύο αυτά τεστ είναι απαραίτητα για να αποφασίσει ο ιατρός για τη σοβαρότητα της κατάστασης και τι είδους θεραπεία θα συστήσει.

Η θεραπεία της οξείας μέσης ωτίτιδας περιλαμβάνει τη χορήγηση αντιβίωσης, για να καταπολεμηθεί το υπεύθυνο μικρόβιο, καθώς και αποσυμφόρησης σε περιπτώσεις που συνυπάρχει έντονη ρινική αναπνευστική δυσχέρεια Εδώ θα πρέπει να τονισθεί ιδιαίτερα ότι ενώ ο πόνος εξαφανίζεται πολύ γρήγορα, η φλεγμονή στο αυτί παραμένει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και για το λόγο αυτό, η χορήγηση της αντιβίωσης δεν θα πρέπει να διακόπτεται ενωρίτερα από 10-15 ημέρες.

Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις η μέση ωτίτιδα θεραπεύεται με την κατάλληλη συντηρητική αγωγή, είναι δυνατόν σε κάποιες δυσίατες καταστάσεις ,να απαιτηθεί η διενέργεια μυριγγοτομής με η χωρίς την τοποθέτηση των σωληνίσκων αερισμού.
Η μυριγγοτομή είναι μία μικρή τομή που γίνεται στο τύμπανο προκειμένου να διευκολυνθεί η παροχέτευση του υγρού που ευρίσκεται πίσω από αυτό αλλά και για την ανακούφιση από τον πόνο. Η μικρή αυτή τομή επουλώνεται μέσα στις επόμενες 2-3 ημέρες χωρίς να αφήσει κάποιο σημάδι η να παρουσιάσει κάποια παρενέργεια.
Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις είναι δυνατόν να απαιτηθεί η τοποθέ-τηση σωληνίσκων αερισμού προκειμένου να επιτευχθεί αερισμός του μέσου ωτός και εξισορρόπηση της πίεσης για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που μπορεί να κυμανθεί από μερικές εβδομάδες έως μερικούς μήνες.
Το μόνο που πρέπει να προσέξουν οι γονείς είναι να μην μπει νερό στο αυτί του παιδιού γιατί μπορεί να προκληθεί μόλυνση. Κατά τα άλλα, κανένα άλλο πρόβλημα δεν δημιουργεί η τοποθέτηση των σωληνίσκων αλλά παρατηρείται αφ΄ ενός μεν μεγάλη βελτίωση στην ακοή του παιδιού και αφ΄ ετέρου ελάττωση των υποτροπών της ωτίτιδας.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι πολλές φορές υπεύθυνη για τις υποτροπές της μέσης ωτίτιδας μπορεί να είναι μία χρόνια φλεγμονή η υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) η και των αμυγδαλών.
Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται αφαίρεση αυτών πράγμα το οποίο μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με τη μυριγγοτομή και την τοποθέτηση των σωληνίσκων αερισμού.
Θα πρέπει επίσης να ελεγχθεί το ενδεχόμενο συνύπαρξης αλλεργικής ρινίτιδας η αντιμετώπιση της οποίας είναι εκ των ων ουκ άνευ.