Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του μαθητικού πληθυσμού, που κυμαίνεται από 20% ως και 30% του συνόλου, έχει ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και τα παιδιά που αντιμετωπίζουν νευροαναπτυξιακές διαταραχές που αφορούν ένα ποσοστό 3% ως 8%. Η ενασχόληση με παιχνίδια σοβαρού σκοπού, που έχουν κάποια "συγκεκαλυμμένη" εκπαιδευτική διάσταση, μπορεί να ενδυναμώσει γνωστικές τους λειτουργίες, να ενισχύσει τη μνήμη, την προσοχή, τον λόγο, αλλά και να αναδείξει μη φανερές δεξιότητες. Παράλληλα, μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τους φροντιστές και τους εκπαιδευτικούς αυτών των παιδιών.

Αυτοί ήταν ορισμένοι από τους στόχους του QooL City, του διαδραστικού εκπαιδευτικού παιχνιδιού σοβαρού σκοπού που δημιουργήθηκε από το Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής και Ψηφιακής Καινοτομίας του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, σε συνεργασία με τα ίδια τα παιδιά με νευροαναπτυξιακές διαταραχές, στο πλαίσιο του διετούς ευρωπαϊκού ερευνητικού έργου ID Gaming που αναπτύχθηκε εν μέσω πανδημίας. Όπως ανακοινώθηκε από τον διευθυντή του Εργαστηρίου, καθηγητή Παναγιώτη Μπαμίδη (φωτογραφία πάνω), στην εκδήλωση παρουσίασής του στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕΔΕΑ) του ΑΠΘ, παρά την ολοκλήρωση του έργου, συνεχίζεται η προσπάθεια για την πλήρη αξιοποίησή του προς όφελος της κοινωνίας.

Μια διαφορετική "Μονόπολη"

Το παιχνίδι, που διατίθεται από την πλατφόρμα του ερευνητικού έργου, τόσο σε ψηφιακή μορφή όσο και σε επιτραπέζιο που μπορεί να εκτυπώσει κανείς και να έχει σπίτι του, μοιάζει με τη γνωστή «Μονόπολη», προσαρμοσμένη στους ειδικούς σκοπούς για τους οποίους δημιουργήθηκε.

Ο παίκτης εισέρχεται σε μια νέα πόλη, όπου αποκτά ένα άδειο κατ΄ αρχήν σπίτι. Εκτελώντας κάποιες δοκιμασίες, όπως μια επίσκεψη στον γιατρό, μια καταγγελία για κλοπή στο Αστυνομικό Τμήμα, η αγορά ψωμιού ή άλλων ειδών, κερδίζει ως δώρα ένα τραπέζι, μια τηλεόραση, έναν καναπέ και άλλα είδη που τον βοηθούν να επιπλώσει σταδιακά το νέο του σπίτι. Στα διάφορα επίπεδα του παιχνιδιού υπάρχουν στάδια ενθάρρυνσης και επιβράβευσης που δίνουν κίνητρο στον παίκτη να συνεχίσει.

Σχεδιάστηκε μαζί με τα παιδιά

Όπως είπε η μεταδιδακτορική ερευνήτρια του Εργαστήριου, Νίκη Πανδριά, το παιχνίδι σοβαρού σκοπού, που έχει στόχο να ενισχύσει την ποιότητα ζωής και τις γνωστικές λειτουργίες των παιδιών με νευροαναπτυξιακές διαταραχές, σχεδιάστηκε όχι μόνο από την ερευνητική ομάδα, αλλά σε συνεργασία με τα παιδιά. Στόχος ήταν να γίνουν κατανοητές οι διαστάσεις που δίνουν νόημα σε αυτά, να απορριφθούν αυτές που δεν τους αφορούν, να σχεδιαστεί κάθε επιμέρους υλικό και να οριστούν οι κανόνες του παιχνιδιού.

Οι πρώτες συναντήσεις συνδημιουργίας έγιναν μέσω Zoom, λόγω πανδημίας και στη συνέχεια, όταν τα περιοριστικά μέτρα χαλάρωσαν, υπήρξαν διά ζώσης συναντήσεις στο Ειδικό Σχολείο Αλεξάνδρειας Ημαθίας. Εκτός από το παιχνίδι, δημιουργήθηκε εκπαιδευτικός οδηγός και ψηφιακή πλατφόρμα.

Από την συνεργασία με τα παιδιά φάνηκε πως τους ενδιαφέρει μεταξύ άλλων το κομμάτι των διαπροσωπικών σχέσεων, ενώ αντίθετα δεν ήταν ιδιαίτερα κατανοητοί οι άξονες που αφορούσαν τα δικαιώματα ή τα χρήματα. Φάνηκαν πως ήταν χρήσιμα στοιχεία αυτά που εξασκούσαν τη μνήμη ή αυτά που είχαν να κάνουν με την αναγνώριση συναισθήματος, ενώ αντίθετα δυσκολεύτηκαν με αυτά που σχετίζονταν με τον χωρικό προσανατολισμό ή αυτά που εμπλέκουν πράξεις και υπολογισμούς.

"Συνολικά, όλοι όσοι ήρθαν σε επαφή με το παιχνίδι ήταν κινητοποιημένοι, έμειναν εκεί, δεν αποσπάστηκαν, προτίμησαν το επιτραπέζιο παιχνίδι σε σχέση με το ψηφιακό γιατί είχε το βιωματικό να το πιάσουν και να το αισθανθούν", είπε η κ. Πανδριά.

Νευροαναπτυξιακές διαταραχές

Όπως εξήγησε η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ και Ειδική Παιδαγωγός, Ελένη Μπόντη, οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές είναι ελλείμματα, ανεπάρκειες ή διαταραχές στη λειτουργία του εγκεφάλου, που επηρεάζουν τη συμπεριφορά, τη μνημονική ικανότητα και τη μάθηση του ατόμου. Έχουν νευροβιολογικό υπόβαθρο και συνδέονται με την βιολογική ωρίμανση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.

Χωρίζονται σε έξι βασικές κατηγορίες, με προσαρμοσμένη ορολογία: 1) Νοητική αδυναμία ή αλλιώς νοητική υστέρηση, 2) διαταραχές επικοινωνίας (διαταραχές του λόγου), 3) διαταραχή του αυτιστικού φάσματος, 4) ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής, με ή χωρίς Υπερκινητικότητα), 5) η ειδική μαθησιακή διαταραχή, γνωστή και ως δυσλεξία και 6) οι κινητικές διαταραχές (συμπεριλαμβάνονται και τα Τικς).

Κρυμμένες αναδυόμενες δεξιότητες

Ο διευθυντής της Παιδοψυχιατρικής Κλινικής στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Βάιος Νταφούλης, μοιράστηκε την εμπειρία ενός θετικού συναισθήματος που εισέπραξε από ένα κορίτσι 17 ετών με βαριά νοητική υστέρηση, προκειμένου να τονίσει την ακράδαντη πίστη του στις κρυμμένες αναδυόμενες δεξιότητες που έχουν τα παιδιά με βαριές νευροαναπτυξιακές διαταραχές.

Όπως είπε, το κορίτσι αυτό δεν μιλούσε, ούτε εκφραζόταν συναισθηματικά, παρά μόνο όταν επρόκειτο να ζητήσει φαγητό ή να το καθαρίσουν. Όταν νοσηλεύτηκε στην εντατική νοσοκομείου της Θεσσαλονίκης ο ίδιος θέλησε να την επισκεφθεί. «Όση ώρα ήμουν εκεί και της κρατούσα το χέρι, το παιδί έκλαιγε και τα δάκρυά του έτρεχαν ασταμάτητα, χωρίς να μιλάει. Τα μάτια του έλεγαν ότι από κάπου με ξέρει, κάτι είμαι εγώ για αυτόν τον άνθρωπο, κάτι συμβολίζω», είπε.

Τόνισε πως έχει γνωρίσει παιδιά στο φάσμα του αυτισμού που θυμούνται τις 100 τελευταίες ταινίες που έχουν δει στον κινηματογράφο ή να κάνουν πράξεις με τριψήφιος και τετραψήφιους αριθμούς γρηγορότερα από τον υπολογιστή, ενώ εξέφρασε την ελπίδα μέσα από το παιχνίδι σοβαρού σκοπού να αναδειχθούν αυτές οι κρυμμένες δεξιότητες.

Μπαμίδης: Εκπαίδευση ανέργων για περίθαλψη ευπαθών ομάδων

Το Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής και Ψηφιακής Καινοτομίας ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια την ανάπτυξη παιχνιδιών με στόχο την εξάσκηση σώματος και νου, αρχικά σε ηλικιωμένα άτομα και στη συνέχεια σε παιδιά με νευροαναπτυξιακές διαταραχές. Μέσω του ERASMUS΄+ δημιουργηθηκαν διάφορα εργαλεία που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής στην καθημερινότητα ατόμων με νοητική αδυναμία.

"Όραμα του Εργαστηρίου είναι να αναπτύσσει την τεχνολογία και την επιστήμη προς όφελος της κοινωνίας", είπε ο επικεφαλής του Εργαστηρίου, Π. Μπαμίδης, για να προσθέσει πως παρά την ολοκλήρωση του προγράμματος ID GAMING, ουσιαστικά σηματοδοτεί ένα μεταβατικό στάδιο για την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του την επόμενη μέρα.

Ο ίδιος ανακοίνωσε πως ήδη από τη Δευτέρα, όλο το ψηφιακό υλικό του έργου θα ενταχθεί στο πρόγραμμα της δια βίου εκπαίδευσης για να εκπαιδεύσει από 75 ως 100 άνεργους που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν στον χώρο της περίθαλψης ευπαθών ομάδων και ένα κομμάτι αυτού είναι και η νοητική αδυναμία.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
4 υγιεινά πιάτα για το γιορτινό τραπέζι
Νόστιμα και υγιεινά συνοδευτικά για το γιορτινό τραπέζι
Πώς θα κάνουμε υγιεινά Χριστούγεννα