Επιστρέψατε από τις διακοπές, αλλά τώρα είστε σπίτι και αντί να είστε ξεκούραστη-ος και έτοιμη-ος για δουλειά, νοιώθετε κόπωση. Δεν είστε ωστόσο μόνος-η.

Συνήθη αίτια

1. Το stress της προσαρμογής

Η απότομη εγκατάλειψη της χαλαρωτικής διάθεσης των διακοπών και η ένταξη στην πιεστική εργασιακή  ρουτίνα, οι αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις (π.χ. έναρξη σχολείων, διεκπεραίωση συσσωρευμένων εκκρεμοτήτων, καθαρισμός σπιτιού που έχει μείνει επί εβδομάδες κλειστό) προκαλούν stress στον οργανισμό και πολλές φορές εξαντλούν την ενεργειακή του εφεδρεία. Ως αποτέλεσμα η συναισθηματική κόπωση και η κατάθλιψη είναι συχνότατα συμπτώματα έως και ένα μήνα μετά την επιστροφή από τις διακοπές.    

2.  Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί

Συνηθέστατα οι διακοπές και τα ταξίδια ισοδυναμούν με δραστηριότητες σε χώρους με συνωστισμό είτε αυτοί είναι πλοία, είτε αεροδρόμια, είτε πούλμαν είτε ξενοδοχεία είτε εστιατόρια είτε καφετέριες είτε μπαρ είτε χώροι πολιτιστικών εκδηλώσεων, με αποτέλεσμα την αύξηση της συχνότητας έκθεσης σε κοινές αναπνευστικές ιώσεις.

Οι αλλαγές στο κλίμα, οι κακές υγειονομικές συνήθειες, η κατανάλωση ασυνήθιστων τροφίμων για τα συνήθη δεδομένα του οργανισμού, η συχνή κατανάλωση φαγητού σε εστιατόρια μαζικής εστίασης, είναι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν πτώση στην ανοσοποιητική ετοιμότητα του οργανισμού ενώ επιπροσθέτως εκθέτουν το άτομο σε μία σειρά από παθογόνα που μεταδίδονται με την τροφή, το νερό, τη σεξουαλική δραστηριότητα.

Σημαντικό ρόλο έχουν η λοιμογόνος δύναμη του παθογόνου μικροοργανισμού και η ποιότητα του αμυντικού συστήματος του οργανισμού. Άτομα με πρωτοπαθείς ανοσοανεπάρκειες, νόσο aids, ηλικιωμένοι, μωρά, ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα τα οποία προκαλούν καταστολή ανοσοποιητικού συστήματος, παρουσιάζουν πολλές φορές διαρροϊκά σύνδρομα ή αναπνευστικές λοιμώξεις από ασυνήθιστα παθογόνα.

Ακόμη και στην περίπτωση κοινών λοιμώξεων, κατά το στάδιο της επώασης, κατά την διαδρομή της λοίμωξης και ημέρες μετά την αποδρομή της, η κόπωση είναι συχνή. Η απώλεια νερού και ηλεκτρολυτών, η έντονη διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος, που περιλαμβάνει παραγωγή αντισωμάτων παραγωγή ιντερφερονών κινητοποίηση του σπλήνα κινητοποίηση κυτταροτοξικών λεμφοκυττάρων, είναι παράγοντες που ενοχοποιούνται για την πυροδότηση της κόπωσης σε συνήθεις αναπνευστικές ή γαστρεντερικές λοιμώξεις.

3. Η αυπνία

 H αυπνία είναι ιδιαίτερα συχνή μετά την επάνοδο και συχνά χαρακτηρίζεται από μείωση της συνήθους διάρκειας του ύπνου που εκδηλώνεται ως δυσχέρεια επέλευσης του ύπνου, ως διακοπτόμενος ύπνος λόγω αφυπνίσεων ή ως πρωινή αφύπνιση. Σε άλλες περιπτώσεις υπάρχει ποιοτικώς ανεπαρκής ύπνος παρά την φυσιολογική  διάρκειά του. Το αποτέλεσμα είναι μειωμένη ανάκτηση ενεργειακών αποθηκών και κόπωση.

Τα νευροβιολογικά συστήματα που ρυθμίζουν την ομαλή λειτουργία του κύκλου ύπνου εγρήγορσης και την καλή ποιότητα του ύπνου είναι σύνθετα και εξαιρετικά ευαίσθητα σε μία ποικιλία από παράγοντες που είναι συχνοί κατά τις διακοπές. Στις διακοπές, εκτός από την αλλαγή του περιβάλλοντος που συχνά απορυθμίζει την ομαλή λειτουργία των νευροβιολογικών συστημάτων του ύπνου, μία σειρά από τροποποιήσιμους παράγοντες επιτείνουν το φαινόμενο. Τέτοιοι παράγοντες είναι η κατάχρηση αλκοόλ, η χρήση διεγερτικών χαπιών, η καφεΐνη, τα μεγάλα γεύματα ιδιαιτέρως κατά την νύχτα, τα ακατάστατα ωράρια κατά τις ώρες αφύπνισης έγερσης, η συναισθηματική ένταση.

Στο σύνδρομο jet lag, εμφανίζεται αϋπνία κατά τα αεροπορικά ταξίδια μεταξύ διαφορετικών ζωνών και οφείλεται στην μεταβολή του περιβαλλοντικού κύκλου ημέρας νύχτας κατά το ταξίδι.

Συνήθειες που επιβραδύνουν την αποκατάσταση της κόπωσης μετά την επάνοδο:

1. Η συνήθεια του καπνίσματος

Το ενεργητικό και παθητικό κάπνισμα συνδέονται με την απελευθέρωση ποικίλων τοξινών στο αίμα και μειωμένη ανοσολογική ικανότητα.

2. Η έλλειψη μέριμνας για σωστό περιβάλλον ύπνου

Ο σωστός ύπνος είναι απαραίτητος. Υιοθετήστε σταθερό ωράριο ύπνου και προσπαθήστε το υπνοδωμάτιό σας να είναι ευάερο χωρίς θορύβους. Η υπερβολική έκθεση στο μπλε φως (π.χ. τηλεόραση, ηλεκτρονικές συσκευές) αποσυντονίζει το σώμα και δυσχεραίνει την ομαλή αναπλήρωση των ενεργειακών αποθηκών.  Να αποφεύγετε τα πλούσια γεύματα πριν τον ύπνο, που προκαλούν διαταραχές πέψης και δυσκολία στην επέλευση του ύπνου. Υιοθετήστε σταθερό ωράριο ύπνου που να ακολουθεί κατά το δυνατόν τις ώρες της φυσικής συσκότισης και ηλιοφάνειας

3. Η συνήθεια της κακής διατροφής

Το σώμα χρειάζεται βιταμίνες ιχνοστοιχεία και υψηλή ποιότητα διατροφής ώστε να επιτελεί απρόσκοπτα τις βιοχημικές αντιδράσεις του.  Εάν είστε υγιής, η διατροφή σας πρέπει να  περιλαμβάνει καθημερινώς φρούτα, λαχανικά, σύνθετους υδατάνθρακες (π.χ. όσπρια, μαύρο ψωμί, δημητριακά ολικής άλεσης), φρέσκο extra παρθένο ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Η μεσογειακή διατροφή είναι το συνιστώμενο διατροφικό μοντέλο. Εάν πάσχετε από χρόνιο νόσημα πρέπει να ακολουθείτε τις γενικές διατροφικές οδηγίες που συνάδουν με την πάθησή σας.  Επιλέξτε γεύματα πλούσια σε πρωτεΐνη (κρέας, ψάρι) κατά το μεσημέρι και προτιμήστε το βράδυ τα γεύματά σας να βασίζονται σε πλήρη δημητριακά και γαλακτοκομικά προϊόντα. Η πρόσληψη πρωτεΐνης κατά την διάρκεια της ημέρας θα προμηθεύσει τον οργανισμό σας με τυροσίνη που χρησιμοποιείται για τη σύνθεση των κατεχολαμινών και αυξάνει την εγρήγορση. Οι υδατάνθρακες και τα γαλακτοκομικά προϊόντα στο δείπνο θα σας προμηθεύσουν με  L-τρυπτοφάνη που χρησιμοποιείται για τη σύνθεση της σεροτονίνης που θα σας δώσει φυσική ευεξία και ηρεμία.

4.  Η συνήθεια της καθιστικής ζωής

Κατά την διάρκεια των διακοπών οι περισσότεροι από εσάς, κολυμπήσατε και περπατήσατε. Τώρα που επιστρέφετε στην καθημερινότητά σας εγκαταλείψτε τις καθιστικές σας συνήθεις. Η άσκηση οδηγεί σε καλύτερη μεταβολική κατάσταση και κινητοποιεί αμυντικές εφεδρείες σε ολόκληρο το σώμα. Η κίνηση μπορεί να είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα της καθημερινότητας όπως είναι η χρήση σκάλας αντί του ανελκυστήρα, το καθημερινό γρήγορο βάδισμα, η εγκατάλειψη του αυτοκινήτου. Η βάδιση υπό το φως του ήλιου το πρωί ομαλοποιεί την έκκριση της μελατονίνης και της σεροτονίνης με αποτέλεσμα λιγότερη κατάθλιψη, καλύτερο ύπνο και λιγότερη κόπωση.

5. Η απότομη επανένταξη στην εργασιακή καθημερινότητα

Δώστε στο σώμα σας τον χρόνο να προσαρμοστεί με επάρκεια στην εργασιακή του καθημερινότητα. Αφήστε ένα περιθώριο προσαρμογής μίας δύο ημερών πριν πάτε εκ νέου στην δουλειά σας. Αποφύγετε δραστηριότητες με "σφιχτές" προθεσμίες επί δέκα ημέρες μετά την επιστροφή.

Επί εντόνων ή παρατεταμένων συμπτωμάτων, η παθολογική ιατρική εξέταση είναι απαραίτητη προς αποκλεισμό υποκείμενου νοσήματος.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Διοικητές νοσοκομείων: Παράδοξα και αντιφάσεις ενός διαγωνισμού
ΕΔΟΕΑΠ - ΤΥΠΕΤ στις ρυθμίσεις ΕΟΠΥΥ για τη φαρμακευτική δαπάνη - Γεωργιάδης: Θα βγουν κερδισμένοι
Μιχ. Γιαννάκος: Γιατί είναι χαμηλή η συμμετοχή στις απεργίες των υγειονομικών