Η Παγκόσμια Ημέρα Νεανικών Ρευματικών Νοσημάτων θεσμοθετήθηκε το 2019 και τιμάται κάθε χρόνο στις 18 Μαρτίου με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τα μυοσκελετικά συμπτώματα και νοσήματα σε παιδιά.

Πρόκειται για χρόνια νοσήματα, που πρωτοεκδηλώνονται σε παιδιά κάτω των 18 ετών με άσηπτη (χωρίς μικροβιακή ή ιογενή λοίμωξη) φλεγμονή του μυοσκελετικού συστήματος, δηλαδή των αρθρώσεων, των μυών και των ιστών που τους περιβάλλουν. Χωρίς θεραπεία υποτροπιάζουν και σπανιότερα προσβάλλουν και άλλους ιστούς που έχουν παρόμοια δομή. Το συχνότερο Νεανικό Ρευματικό Νόσημα είναι η Νεανική Αρθρίτιδα, με επιπολασμό 1 στα 1.000 παιδιά και με τη σύγχρονη θεραπεία να εξασφαλίζει μια πολύ καλή ποιότητα ζωής στους ασθενείς.

Συχνοί πόνοι άλλης αιτιολογίας

Ο Σύλλογος  Γονέων και Κηδεμόνων παιδιών με Χρόνιες Ρευματοπάθειες και ο Σύλλογος  Φίλων των παιδιών με Χρόνιες Ρευματοπάθειες, που απαρτίζουν τον Παιδικό Αντιρευματικό Αγώνα, αφιέρωσε το φετινό εορτασμό στην ενημέρωση του κοινού για τους συχνούς πόνους του μυοσκελετικού που δεν οφείλονται σε νεανικά Ρευματικά νοσήματα ή δεν έχουν οργανική αιτιολογία.

Η Πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων των Παιδιών με Χρόνιες Ρευματοπάθειες δρ Τζένη Πρατσίδου - Γκέρτση (φωτογραφία) παιδίατρος και πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας ΡΕΥΜΑΖΗΝ με μακροχρόνια εκπαίδευση και διαχείριση παιδιών με μυοσκελετικούς πόνους, σημειώνει πως οι συνήθεις πόνοι στο μυοσκελετικό σύστημα των παιδιών, αποδίδονται σε μικροτραυματισμούς κατά το παιχνίδι ή τις αθλοπαιδιές. "Οι μικροτραυματισμοί σπάνια απαιτούν ιατρικές παρεμβάσεις και υποχωρούν με τον περιορισμό της δραστηριότητας και την ανάπαυση", διευκρινίζει, προσθέτοντας: "Πρόσφατες μελέτες έδειξαν πως 25% των παιδιών αναφέρουν στον παιδίατρό τους πόνους του μυοσκελετικού που διαρκούν πάνω από 3 μήνες, κυρίως στη μέση. Ωστόσο, με την παιδιατρική εξέταση και διερεύνηση σε λιγότερο από 10% εντοπίζεται κάποια οργανική αιτία ή ρευματικό νόσημα".

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, όπως εξηγεί η κ. Πρατσίδου, ο πόνος οφείλεται σε ανωριμότητα των δομών του μυοσκελετικού (μυών, τενόντων, περιαρθρικών μορίων) και σε μηχανικά αίτια (καταπονήσεις).

Ανωριμότητα δομών μυοσκελετικού

"Σε ανωριμότητα των δομών (πιθανώς αυξημένη ευαισθησία στον πόνο με τις καταπονήσεις μυών) αποδίδονται οι καλοήθεις νυχτερινοί παροξυσμικοί πόνοι των κάτω άκρων που παλαιότερα ονομαζόταν πόνοι αύξησης, επειδή θεωρούσαν ότι τα οστά πονούν όταν επιμηκύνονται!", αναφέρει και συμπληρώνει πως εκδηλώνονται σε 2 ηλικιακές περιόδους: 3 - 5 ετών και  8 - 12 ετών. Οι πόνοι αυτοί έχουν ποικίλη ένταση, συχνά μετά από μία μέρα γεμάτη σωματική δραστηριότητα, σαν κράμπες στις δύο κνήμες και ποτέ δεν εντοπίζονται στις αρθρώσεις. "Τα επεισόδια εμφανίζονται  πριν τον ύπνο ή ξυπνούν το παιδί στο βαθύ ύπνο, αλλά το πρωί ξυπνά ευδιάθετο, έχοντας ξεχάσει τη βραδινή του εμπειρία και με πλήρη δραστηριότητα, χωρίς δυσκαμψία αρθρώσεων. Μπορεί να περάσουν μήνες ή και χρόνια χωρίς συμπτώματα μέχρι να ξαναεμφανιστούν τα επεισόδια". 

Αυτά αντιμετωπίζονται με τοπικές μαλάξεις στις γάμπες, ίσως με κάποιο παυσίπονο σε μορφή σιροπιού, και υποχωρούν με την πρόοδο της ηλικίας. Είναι πιθανό να προϋπάρχει ανάλογο ιστορικό σε κάποιον γονέα ή αδελφό.

Πόνοι μηχανικής αιτιολογίας 

Το παρατεταμένο κάθισμα με έλλειψη άσκησης μπορεί να οδηγήσει και σε σοβαρή παχυσαρκία, η οποία με τη σειρά της προκαλεί με ποικίλους μηχανισμούς πόνους των κάτω άκρων. "Θεωρείται σήμερα πως προκαλεί άσηπτη φλεγμονή και απαιτεί άμεση σωματική κινητοποίηση και διατροφή. Παράλληλα μπορεί να προκαλεί αστάθεια αρθρώσεων κάτω άκρων με επακόλουθη χαμηλή επίδοση σε παιχνίδια και αθλήματα, κατάσταση που οδηγεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και συναισθηματική πυροδότηση του πόνου", επισημαίνει η παιδίατρος, προσθέτοντας: "Επίσης, η θέση του σώματος κατά το διάβασμα, μπροστά στη οθόνη του κινητού ή του υπολογιστή επιφέρει καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης στον αυχένα, στη μέση (οσφύ) ή στα ισχία (λεκάνη), καθώς και στα δάκτυλα που πληκτρολογούν (κυρίως αντίχειρα)".

Αθλητές και "παιδιά λάστιχα"

Άλλα παιδιά συνήθως κορίτσια, πονούν μετά την σωματική δραστηριότητα επειδή έχουν υπερεκτατικά άκρα (πχ ο αντίχειρας ακουμπά τον πήχυ, οι αγκώνες εκτείνονται περισσότερο από 10 μοίρες, σκύβοντας ακουμπούν με τις παλάμες το πάτωμα). "Τα παιδιά αυτά που ο λαός τα αποκαλεί παιδιά - λάστιχα καταπονούν χωρίς να το αντιλαμβάνονται το μυοσκελετικό τους κατά το παιχνίδι ή τις αθλοπαιδιές (πχ βόλεϊ, ενόργανη γυμναστική). Ευτυχώς  και οι πόνοι αυτοί περιορίζονται με την πρόοδο της ηλικίας», παρατηρεί η κ. Πρατσίδου.

Τέλος οι αθλητές που συστηματικά αθλούνται σε επίπεδο καθημερινών προπονήσεων και αποσκοπούν σε πρωταθλητισμό, οφείλουν για αποφυγή καταπονήσεων εκτός από την προθέρμανση (προετοιμασία του μυοσκελετικού πριν την άθληση) να εφαρμόζουν μετά την προπόνηση εξατομικευμένο πρόγραμμα αποθεραπείας (διατάσεων κ.α) σύμφωνα με τις οδηγίες των ειδικών και  πριν βυθιστούν στο διάβασμα ή στον υπολογιστή για τα σχολικά τους καθήκοντα ή για ψυχαγωγία.

Ο γονέας απέναντι στον παιδικό ρευματικό πόνο

Η πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων των Παιδιών με Χρόνιες Ρευματοπάθειες, και Ταμίας Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ρευμαζήν, Ελένη Ρέπα (φωτογραφία), περιγράφει την προσέγγιση του γονέα απέναντι στον παιδικό πόνο. "Πόνος…μια λέξη από μόνη της δύσκολη, δύσφορη, λέξη που αποπνέει άγχος, φόβο, πανικό, αρνητικά συναισθήματα και φυσικά ερωτηματικά για τον λόγο που τον προκαλεί", αναφέρει, προσθέτοντας: "Όλα αυτά παίρνουν πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις όταν αφορούν τα παιδιά μας. Έκδηλη η ανησυχία των γονέων όταν το παιδί πονάει και φυσικά το amber alert ότι κάτι συμβαίνει. Είναι ο οδηγός μας για την άμεση επίσκεψη στον παιδίατρο ώστε να εντοπιστεί το αίτιο που τον προκαλεί".

Ο ρόλος των γονέων στοχεύει στην πολύπλευρη στήριξη των παιδιών τα οποία αντιμετωπίζουν μια δυσάρεστη κατάσταση που συχνά τα περιορίζει στην καθημερινή τους ζωή.

"Πρέπει από τη μια να αντιληφθούν αυτό που τους περιγράφει το παιδί, να διαβάσουν τις αντιδράσεις του κατά τη διάρκεια του ντυσίματος, του διαβάσματος, την ώρα του παιχνιδιού, την άρνηση στην βόλτα στο πάρκο και από την άλλη με την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του αιτίου να το βοηθήσουν να κατανοήσει τι συμβαίνει και να τον ξεπεράσει", σημειώνει, διευκρινίζοντας πως η όλη προσέγγιση θα πρέπει να συμβαδίζει με την ηλικία του παιδιού, να χρησιμοποιείται απλός και κατανοητός λόγος για να απαντηθούν τα ερωτήματα των παιδιών. "Να είναι δίπλα στα παιδιά όταν κάνουν το ειδικό πρόγραμμα των ασκήσεων, όταν χρειάζεται, που θα τα βοηθήσει, παράλληλα με όποια άλλη θεραπευτική αγωγή υπάρχει, στην μείωση και εξάλειψη του πόνου", παρατηρεί, προσθέτοντας την αξία και της ψυχολογικής στήριξης, τόσο των ίδιων των παιδιών όσο και των γονέων και της οικογένειας γενικότερα.

"Όπως προανέφερε η κ. Πρατσίδου, πολλές φορές το αίτιο του πόνου δεν συμπίπτει με την διάγνωση μιας χρόνιας νόσου όπως τα Νεανικά Ρευματικά Νοσήματα, αλλά κάτι πιο απλό παροδικό και αντιμετωπίσιμο", αναφέρει, καταλήγοντας: "Ακόμη όμως και στην περίπτωση της διάγνωσης κάποιου Νεανικού Ρευματικού Νοσήματος, δεν θα πρέπει να υπάρχει φόβος καθώς η διάγνωση στις μέρες μας είναι πολύ γρήγορη, υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές, υπάρχει η εξειδικευμένη φυσικοθεραπεία που είναι επίσης κομμάτι της θεραπευτικής αντιμετώπισης εφόδια με τα οποία μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αντιμετωπίσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμπτώματα του νοσήματος".

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Κατανάλωση φρούτων, διαιτητικών ινών και γαλακτοκομικών πιθανόν συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο εμβοών [μελέτη]
Συνήθειες που έχουν οι αιωνόβιοι
Πρόωρη εμμηνόπαυση και φτωχή υγεία των συνάψεων είναι πιθανό να αυξάνoυν τον κίνδυνο νόσου Alzheimer [μελέτη]