Του Δημήτρη Καραγιώργου

Γνωρίζουν τον κίνδυνο, αλλά δεν κάνουν προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού οι Ελληνίδες.

Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει, μεταξύ άλλων, από πανελλαδική έρευνα για τον καρκίνο, με τίτλο ‘Hellas Health II’, η οποία πραγματοποιήθηκε από το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής σε συνεργασία με την Metron Analysis, σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.490 ατόμων ηλικίας 18 ετών και άνω.

Η έρευνα έγινε υπό την αιγίδα του υπουργείου Υγείας, στο πλαίσιο της Εθνικής Αντικαρκινικής Εκστρατείας και με τη χορηγία της Roche Hellas και της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος. Τα αποτελέσματά της παρουσιάστηκαν σήμερα από τον αναπληρωτή καθηγητή Κοινωνικής Ιατρικής Γιάννη Τούντα.

Σύμφωνα με τον καθηγητή, ο καρκίνος του μαστού είναι η ασθένεια για την οποία ανησυχούν περισσότερο οι γυναίκες. Το 28% των γυναικών ηλικίας 18 - 69 δήλωσε ότι ανησυχεί ‘αρκετά’ ή ‘υπερβολικά’ για την πιθανότητα να νοσήσει από καρκίνο του μαστού.

Ο κίνδυνος προσβολής από τη νόσο αυξάνεται με την ηλικία. Ωστόσο, η πλειονότητα των γυναικών θεωρεί ως πιο επικίνδυνη την ηλικία από 45-59 ετών (55,1%) και μόλις το 3,1% την ηλικία άνω των 60 ετών, που είναι και η σωστή απάντηση.

Η παρανόηση αυτή είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, διότι μπορεί να οδηγεί σε εφησυχασμό τις γυναίκες άνω των 60 ετών και σε παράλειψη των αναγκαίων προληπτικών εξετάσεων.

Γνώση συμπτωμάτων

Η γνώση της συμπτωματολογίας του καρκίνου του μαστού στις γυναίκες ηλικίας 18 -69 περιορίζεται κυρίως στην ύπαρξη ογκιδίου στο στήθος (77,7% των γυναικών) και λιγότερο στον πόνο στο στήθος (33%), την έκκριση υγρού από τη θηλή (16,5%) και τις αλλαγές στη θηλή ή στο δέρμα του στήθους (11,7%).

Τρεις στις 4 γυναίκες (73,4%) γνωρίζουν σωστά ότι η προσβολή από καρκίνο του μαστού μπορεί να μη συνοδεύεται από κανένα σύμπτωμα.

Γνώση για προληπτικές εξετάσεις

Η μαστογραφία είναι η ενδεικνυόμενη εξέταση για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού και πρέπει να γίνεται τακτικά μετά την ηλικία των 40 ετών. Το 83,2% των γυναικών γνωρίζει ότι η μαστογραφία χρησιμεύει στη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.

Επίσης, το 65,6% αναφέρει την αυτοεξέταση του μαστού και το 53,9% την ψηλάφηση από γιατρό ως τρόπους διάγνωσης. Να τονιστεί εδώ ότι η ψηλάφηση από εξειδικευμένο γιατρό είναι πολύ πιο έγκυρη εξέταση για τη διάγνωση καρκίνου του μαστού από ότι η αυτοψηλάφηση.

Στάσεις προς μαστογραφία

Οι στάσεις προς τη μαστογραφία μετρήθηκαν σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του γυναικείου πληθυσμού, 40 ετών και άνω. Όσον αφορά στα εμπόδια προς την τέλεση της μαστογραφίας, με τη δήλωση ‘Δε γνωρίζω ποιες διαδικασίες πρέπει να κάνω για να κάνω μαστογραφία’ συμφωνεί/συμφωνεί έντονα ένα ποσοστό 19,5%, ούτε συμφωνεί ούτε διαφωνεί ένα 14,4% και διαφωνεί/διαφωνεί έντονα 59,8% (6,3% δε γνωρίζει/δεν απαντά).

Συμφωνούν/συμφωνούν έντονα, το 8,7% των γυναικών που προέρχονται από την ανώτερη κοινωνική τάξη, το 9,9% των γυναικών της μεσαίας προς ανώτερη κοινωνικής τάξης, το 18,1% της μεσαίας προς κατώτερη κοινωνικής τάξης και το 24,2% της κατώτερης κοινωνικής τάξης.

Με τη δήλωση ‘Έχω πιο σημαντικά προβλήματα από το να τρέχω για να κάνω μαστογραφία’ συμφωνεί/συμφωνεί έντονα ένα ποσοστό 14,38%, ούτε συμφωνεί ούτε διαφωνεί ένα 15,9% και διαφωνεί/διαφωνεί έντονα το 63,5% (5,8% δε γνωρίζει/δεν απαντά).

Συμφωνούν/συμφωνούν έντονα, το 4,3% των γυναικών στην ανώτερη κοινωνική τάξη, το 9,8% στη μεσαία προς ανώτερη κοινωνική τάξη, το 11,3% στη μεσαία προς κατώτερη κοινωνική τάξη και το 20,3% στην κατώτερη κοινωνική τάξη.

Με τη δήλωση ‘Φοβάμαι να κάνω μαστογραφία, γιατί δεν καταλαβαίνω τι ακριβώς είναι’ συμφωνεί/συμφωνεί έντονα ένα ποσοστό 9,1%, ούτε συμφωνεί ούτε διαφωνεί ένα 13,8% και διαφωνεί/διαφωνεί έντονα 41,5% (6,1% δε γνωρίζει/δεν απαντά).

Συμφωνούν/συμφωνούν έντονα, το 0% των γυναικών στην ανώτερη κοινωνική τάξη, το 3,2% στη μεσαία προς ανώτερη κοινωνική τάξη, το 8,6% στη μεσαία προς κατώτερη κοινωνική τάξη και το 12,3% στην κατώτερη κοινωνική τάξη.

Με τη δήλωση ‘Κάθε φορά που κανονίζω για μαστογραφία χάνω όλη τη μέρα μου’ συμφωνεί/συμφωνεί έντονα ένα ποσοστό 11%, ούτε συμφωνεί ούτε διαφωνεί ένα 25,1% και διαφωνεί/διαφωνεί έντονα το 46,4% (17,7% δεν γνωρίζει/δεν απαντά).

Συμφωνούν/συμφωνούν έντονα, το 0% των γυναικών στην ανώτερη κοινωνική τάξη, το 3,2% στη μεσαία προς ανώτερη κοινωνική τάξη, το 8,6% στη μεσαία προς κατώτερη κοινωνική τάξη και το 12,3% στην κατώτερη κοινωνική τάξη.

Πραγματοποίηση προληπτικών εξετάσεων

Μόνο ένα 53,8% γυναικών ηλικίας 50-69 ετών δήλωσαν ότι έχουν κάνει μαστογραφία μέσα στα τρία τελευταία χρόνια. Σημαντική διαφορά φαίνεται να έχει η πραγματοποίηση της μαστογραφίας σε σχέση με την ηλικία. Οι γυναίκες ηλικίας 50-54 έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν κάνει μαστογραφία σε σχέση με τις γυναίκες ηλικίας 55-69 (στις ηλικίες 50-54 ετών το 72,1% έχει κάνει τα τρία τελευταία χρόνια, στις ηλικίες 55-59 ετών το 54,9% έχει κάνει τα τρία τελευταία χρόνια και στις ηλικίες 60-69 ετών το 42,7% έχει κάνει τα τρία τελευταία χρόνια).

Η διεθνής βιβλιογραφία τονίζει ότι για να φανούν τα πλεονεκτήματα της μαστογραφίας σε επίπεδο πληθυσμού, θα πρέπει να γίνεται συστηματικά σε ποσοστό άνω του 70% του πληθυσμού των γυναικών ηλικίας 50-69 ετών.

Ψηλάφηση του μαστού από γιατρό έχει κάνει το 56,4% των γυναικών άνω των 40 ετών (46,3% την τελευταία 3ετία). Περισσότερες είναι οι γυναίκες που έχουν προβεί σε αυτό-ψηλάφηση του μαστού (71% των γυναικών άνω των 40 ετών).

Συχνότητα προληπτικών εξετάσεων

Από τις γυναίκες που έχουν κάνει μαστογραφία, περίπου μία στις 5 (20,1%) έχει κάνει μία μαστογραφία, ενώ το 22,7% έχουν πραγματοποιήσει περισσότερες από 5, κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Μεταξύ αυτής της ομάδας των γυναικών, το 34,5% επαναλαμβάνει τη μαστογραφία σε ετήσια βάση και το 40,6% κάθε 2-3 χρόνια, ενώ το 21,6% δεν την προγραμματίζει συστηματικά.

Από όσες γυναίκες έχουν κάνει ψηλάφηση μαστού από γιατρό, φαίνεται ότι αρκετές την επαναλαμβάνουν ετήσια (41,9%), αν και το ποσοστό που δεν την κάνει συστηματικά είναι αρκετά υψηλό (26,7%).

Πού κάνουν τις προληπτικές εξετάσεις

Τα συνήθη σημεία πραγματοποίησης μαστογραφίας είναι οι συμβεβλημένοι με ασφαλιστικό ταμείο ιδιώτες γιατροί (36,7%), τα εξωτερικά ιατρεία δημοσίων νοσοκομείων ή κλινικών (26,6%) και τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα μαστού (14,7%).

Το ίδιο ισχύει και για την ψηλάφηση του μαστού από γιατρό, με τα αντίστοιχα ποσοστά να είναι 44,4%, 21,9% και 10,4%. Η ψηλάφηση γίνεται κατά κύριο λόγο από γυναικολόγο (72,6%) και δευτερευόντως από παθολόγο (9,6%).

Λόγοι μη πραγματοποίησης προληπτικών εξετάσεων

Μεταξύ των γυναικών ηλικίας 40 και πάνω που δεν έχουν κάνει μαστογραφία τα τελευταία 2 χρόνια, το 60,8% ανέφερε ως κύρια αιτία το γεγονός ότι δεν το θεωρούσε απαραίτητο.

Στην ιεράρχηση των λόγων μη πραγματοποίησης μαστογραφίας, ακολουθούν οι προσωπικές ή οικογενειακές υποχρεώσεις (11,2%) και η αμέλεια (11,2%), ενώ περίπου μία στις δέκα γυναίκες (10,8%) δήλωσε ότι ο γιατρός της δεν το θεωρούσε αναγκαίο.

Για την ψηλάφηση μαστού από γιατρό, οι σημαντικοί λόγοι μη υλοποίησης της εξέτασης κατά την τελευταία διετία είναι το γεγονός ότι οι γυναίκες δεν το θεωρούσαν απαραίτητο (62%), οι προσωπικές ή οικογενειακές υποχρεώσεις (8,6%) και η αμέλεια (7,3%).

Λόγοι πραγματοποίησης προληπτικών εξετάσεων

Αντίστοιχα, από τις γυναίκες που έχουν κάνει μαστογραφία, η μεγάλη πλειονότητα πραγματοποίησε την εξέταση στο πλαίσιο τακτικού ελέγχου (τσεκ-απ) (77,3%), ενώ ο δεύτερος συχνότερος λόγος είναι η ηλικία (21,6%).

Χρηματοδότηση

Μία στις 4 γυναίκες (26,6%) ηλικίας 40 και πάνω πραγματοποίησε τη μαστογραφία και περίπου μία στις 3 (31,5%) την ψηλάφηση του μαστού από γιατρό αναγκαζόμενη να πληρώσει χρήματα που δεν καλύπτονται από την ασφάλισή της.

Υπενθύμιση για μαστογραφία

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι μόνο το 14,7% των γυναικών που έχουν κάνει μαστογραφία, λαμβάνει τηλεφωνική ή ταχυδρομική υπενθύμιση για την επανάληψη της εξέτασης. Να σημειωθεί εδώ ότι στις χώρες που οι γυναίκες λαμβάνουν υπενθύμιση από την υπηρεσία υγείας τους για το πότε πρέπει να επαναλάβουν τη μαστογραφία τους έχουμε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά συμμόρφωσης.

Πού θα απευθύνονταν στην υποψία προσβολής

Στην ερώτηση σχετικά με το πού θα απευθύνονταν, σε περίπτωση που υποψιάζονταν ότι πάσχουν από καρκίνο του μαστού ή απλώς ήθελαν να πραγματοποιήσουν μια προληπτική εξέταση, το 36,3% απάντησαν ότι θα απευθύνονταν σε εξωτερικά ιατρεία δημοσίων νοσοκομείων ή κλινικών, το 31,9% σε ιδιώτη γιατρό συμβεβλημένο με το ταμείο τους και το 30,3% σε ιδιώτη γιατρό.

Γνώση για χρηματοδότηση θεραπείας

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι μόλις το 22,4% των γυναικών γνωρίζει ότι το ασφαλιστικό τους ταμείο καλύπτει το 100% των δαπανών για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
ΕΔΟΕΑΠ - ΤΥΠΕΤ στις ρυθμίσεις ΕΟΠΥΥ για τη φαρμακευτική δαπάνη - Γεωργιάδης: Θα βγουν κερδισμένοι
Μιχ. Γιαννάκος: Γιατί είναι χαμηλή η συμμετοχή στις απεργίες των υγειονομικών
Οι συμπεριφορές που επιδεινώνουν την κατάθλιψη