Κατανάλωση γενοσήμων σε Ελλάδα, Ευρώπη, ΗΠΑ

Τα γενόσημα φάρμακα δεν έχουν την υψηλή διείσδυση στην ελληνική αγορά που παρατηρείται σε άλλες χώρες.

Είναι κάτι που σχετίζεται με την τιμή τους; Κορυφαίος επιστήμονας στον τομέα του φαρμάκου σχολίαζε πριν από μερικά χρόνια πως δεν αγοράζεις αντίγραφο, όταν με ελάχιστα παραπάνω χρήματα μπορείς να πάρεις το πρωτότυπο.

Η έρευνα του Iatronet για τις τιμές των γενοσήμων στην Ελλάδα, επιχειρεί να απαντήσει στα ερωτήματα που προκύπτουν. Αποκαλύπτει, δε, μία σειρά ζητημάτων, τα οποία χαρακτηρίζουν τη γενικότερη εικόνα της φαρμακευτικής αγοράς.

Η σχέση τιμής – κατανάλωσης θα μπορούσε να εξηγήσει τη χαμηλή διείσδυση των γενοσήμων στην ελληνική αγορά. Στη μελέτη των επιστημόνων του LSE Wouters, McKee και Καναβού, επισημαίνεται, ωστόσο, πως η ζήτηση γενοσήμων φαρμάκων δεν επηρεάζεται από τις αλλαγές στην τιμή τους.

Πού αποδίδεται, τότε, η χαμηλή κατανάλωση γενοσήμων στην Ελλάδα; Ας δούμε τα στοιχεία: Το 25% των φαρμάκων που χορηγούνται σε ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ είναι γενόσημα, τα οποία καλύπτουν το 21% της συνολικής δαπάνης του Οργανισμού για φάρμακα.

Στην πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τέταρτη από το τέλος θέση μεταξύ 27 χωρών στη διείσδυση γενοσήμων.

Τα αντίγραφα φάρμακα στη χώρα μας καλύπτουν το 23% της αξίας του συνόλου των φαρμάκων που καταναλώνονται και το 24% των συσκευασιών. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα του ΟΟΣΑ, στην οποία το ποσοστό της δαπάνης για γενόσημα είναι περίπου ίσο με τις χορηγούμενες ποσότητες. Οι παρακάτω αριθμοί είναι εύγλωττοι:

Στις ΗΠΑ, το 86% του όγκου των φαρμάκων που καταναλώνονται είναι γενόσημα. Για τον τεράστιο αυτό όγκο συσκευασιών, διατίθεται μόλις το 28% της συνολικής δαπάνης για φάρμακα!

Παρόμοια είναι η είναι η κατάσταση στη Γερμανία, όπου το 81% των συσκευασιών που χορηγούνται είναι γενόσημα. Για τα φάρμακα αυτά, διατίθεται μόλις το 36% της συνολικής δαπάνης...

Οι δύο αυτές χώρες δεν παρατίθενται τυχαία. Οι μεν ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη φαρμακευτική αγορά στον κόσμο, με την υψηλότερη διεθνώς διείσδυση γενοσήμων και η Γερμανία η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή αγορά, με τη μεγαλύτερη διείσδυση γενοσήμων στη “Γηραιά Ήπειρο”.

Ποσοστό

Ο επιστημονικός διευθυντής της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) Μάρκος Ολλανδέζος συνδέει την τιμή των γενοσήμων με τη διείσδυση των γενοσήμων στην Ελλάδα, αλλά από άλλη προοπτική.

Οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης – σημειώνει – τοποθετούνται σε μία περιοχή που οριοθετείται μεταξύ τιμών από 0,10 €/SU (μονάδα στοιχειώδους συσκευασίες) έως 0,17 €/SU και επίπεδα διείσδυσης από 40% έως 65%.

Το τρέχον – πραγματικό - επίπεδο τιμών των γενοσήμων στην Ελλάδα αντιστοιχεί σε τουλάχιστον διπλάσιο ποσοστό διείσδυσης, τέτοιο που θα επέτρεπε τη βιώσιμη κυκλοφορία τους.

Σύμφωνα με τον κ. Ολλανδέζο, δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει, καθώς παρά το πολύ χαμηλό πραγματικό επίπεδο τιμών τους, η διείσδυση των γενοσήμων στην Ελλάδα παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα (στην πράξη χαμηλότερα από το 30% σε όγκο, λόγω διαφορετικής μεθοδολογίας καθορισμού της έννοιας των γενοσήμων).

Ο επιστημονικός διευθυντής της ΠΕΦ εκτιμά πως, υπό το πρίσμα αυτό, η αύξηση της διείσδυσης των γενοσήμων στην Ελλάδα δεν μπορεί να συνδέεται με την περαιτέρω μείωση της τιμής τους αλλά με διαρθρωτικά μέτρα για τον εξορθολογισμό της συνταγογράφησης και της αποζημίωσης καθώς και με κίνητρα για την προτίμηση οικονομικότερων θεραπειών.

Η εμμονή στην τιμολόγηση - αναφέρει - χωρίς άλλα μέτρα για τον εξορθολογισμό της κατανάλωσης και της αποζημίωσης, εκτός από απειλητική πλέον για τη βιωσιμότητα των γενοσήμων είναι και ατελέσφορη ως προς το στόχο της παραγωγής εξοικονομήσεων, καθώς εντείνει την υποκατάσταση των τιμολογιακά απαξιωμένων γενοσήμων από ακριβότερα νεότερα φάρμακα.

Θέση της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας είναι πως η προστασία του 10% στα γενόσημα τέθηκε για να διασφαλιστεί η κυκλοφορία μίας σειράς απαραίτητων καταξιωμένων θεραπειών, που σε αντίθετη περίπτωση θα εξαφανίζονταν άμεσα από την κυκλοφορία.

Αγκυλώσεις

Για να αυξήσει τη διείσδυση γενοσήμων, η Ελλάδα πρέπει να ξεπεράσει πολλά εμπόδια: τις αγκυλώσεις του συστήματος, τη νοοτροπία γιατρών και ασθενών, αλλά και μία σειρά από γραφειοκρατικές αγκυλώσεις.

Πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει πως τα γενόσημα καθυστερούν να μπουν στην αγορά και – όταν αυτό συμβεί – η τιμή τους μειώνεται με βραδείς ρυθμούς.

Οι Wouters, McKee και Καναβός αναφέρονται στην περίπτωση ενός φαρμάκου για την υπέρταση, με τη δραστική ουσία ραμιπρίλη. Όταν έληξε η πατέντα του πρωτοτύπου, χρειάστηκε ένας χρόνος μέχρι να εμφανιστεί γενόσημό του στην αγορά του Ηνωμένο Βασιλείου και της Ισπανίας, δύο χρόνια στη Σουηδία και τρία στη Γαλλία.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η τιμή του γενοσήμου ήταν στο ένα πέμπτο της τιμής του πρωτοτύπου που έχασε την πατέντα (off – patent) και μέσα σε τρεις μήνες πήρε το 90% της αγοράς, καθώς η τιμή του “off – patent” δεν μειώθηκε.

Στην Ισπανία, αντίθετα, το γενόσημο έλαβε το 60% της τιμής του “off – patent”, με αποτέλεσμα να πάρει αργά μερίδιο στην αγορά (10% έπειτα από έναν χρόνο και 25% έπειτα από τρία χρόνια).

Στη Σουηδία, το γενόσημο έλαβε το 10% της τιμής του πρωτοτύπου και το μερίδιό του στην αγορά αυξήθηκε κατά 100%.