Αγγλικός όρος

osteoporosis

Ορισμός

Απώλεια οστικής μάζας, σε όλο το εύρος του σκελετού, προδιαθέτοντας σε κατάγματα. Το υγιές οστό συνεχώς αναδιαμορφώνεται λαμβάνοντας δομικά υλικά από μια περιοχή και επισκευάζοντας άλλες. Στην οστεοπόρωση, επαναρροφάται περισσότερο οστό από αυτό που αποτίθεται, και ο σκελετός χάνει ένα μέρος της ισχΰς που προέρχεται από τις άθικτες δοκίδες του. Η γήρανση προκαλεί οστική απώλεια τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες, προδιαθέτοντάς τους σε σπονδυλικά και πυελικά κατάγματα. Αυτός είναι ο τύπος ΙΙ οστεοπόρωσης (αρχικά γνωστή ως «γεροντική» οστεοπόρωση). Ο τύπος Ι οστεοπόρωσης (γνωστός επίσης και ως «εκφυλιστική» απώλεια οστού) εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της απώλειας της προστατευτικής επίδρασης των οιστρογόνων στα οστά, μετά την εμμηνόπαυση.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ: Πολλαπλοί τροποποιήσιμοι παράγοντες συμβάλλουν στην οστική μάζα και ισχύ: το αυξημένο σωματικό βάρος, τα υψηλότερα επίπεδα των φυλετικών ορμονών, τα υψηλότερα επίπεδα ασβεστίου και βιταμίνης D στη δίαιτα, και η συχνή άσκηση με βάρη, ενδυναμώνουν τα οστά και αποτρέπουν τα κατάγματα. Η οστική απώλεια και ο κίνδυνος καταγμάτων αυξάνεται με την ηλικία, την ακινητοποίηση, την περίσσεια της θυρεοειδούς ορμόνης, τη χρήση κορτικοστεροειδών και κάποιων αντισπασμωδικών φαρμάκων, την κατανάλωση αλκοόλ, καπνού και καφεΐνης, καθώς και μετά την εμμηνόπαυση. Η γενετική (ένας μη-τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου) συμβάλλει επίσης στην οστεοπόρωση.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Η οστική απώλεια εξελίσσεται για πολλά χρόνια χωρίς να προκαλεί συμπτώματα. Όταν προκαλεί κατάγματα, το οστικό άλγος και η απώλεια της κινητικότητας μπορούν να προκαλέσουν αναπηρία. Τα σημεία της οστεοπόρωσης περιλαμβάνουν παραμορφώσεις του σκελετού, όπως κύφωση και μείωση του ύψους, ιδιαιτέρως εάν συμβούν συμπιεστικά κατάγματα των σπονδύλων.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Τα συμπληρώματα ασβεστίου και η τακτική άσκηση βοηθούν στην καθυστέρηση ή στην αποτροπή του ρυθμού οστικής απώλειας και συστήνονται για τους περισσότερους άντρες και γυναίκες. Τα διφωσφονικά φάρμακα (όπως η αλενδρονάτη), η καλσιτονίνη, το φθοριούχο νάτριο και άλλοι παράγοντες είναι χρήσιμοι για ασθενείς και των δύο φύλων. Στις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, η υποκατάσταση οιστρογόνων ή οι επιλεκτικοί ρυθμιστές του υποδοχέα των οιστρογόνων βοηθούν στην αποτροπή της οστικής απώλειας και των καταγμάτων.

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: Η προστασία έναντι της οστεοπόρωσης θα πρέπει να ξεκινά κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία, εστιάζοντας στην ενδυνάμωση της οστικής μάζας. Ενθάρρυνση των παιδιών να καταναλώνουν τροφές πλούσιες σε ασβέστιο και εκπαίδευση των γονέων να ενθαρρύνουν την τακτική άσκηση, περιλαμβανομένων των σχολικών μαθημάτων γυμναστικής και των αθλητικών προγραμμάτων, ώστε να χτιστούν ισχυρά οστά και να καθιερωθούν υγιεινές συνήθειες στον τρόπο διαβίωσης. Oι γονείς θα πρέπει επίσης να ενημερωθούν για τις επιδράσεις των διατροφικών διαταραχών, της υπέρμετρης δίαιτας, της κατανάλωσης αλκοόλ και του καπνίσματος στην πυκνότητα των οστών. Από τα μέσα της τρίτης δεκαετίας μέχρι την ηλικία των 35 ετών, θα πρέπει να συνεχίζεται η εστίαση στο χτίσιμο και στη διατήρηση της οστικής μάζας, μέσω μιας δίαιτας πλούσιας σε ασβέστιο. Μετά την ηλικία των 35, η επαναρρόφηση οστού υπερβαίνει το σχηματισμό. Έμφαση θα πρέπει να δίνεται στην αποτροπή της οστικής απώλειας, μέσω μιας υγιεινής δίαιτας, της χρήσης συμπληρωμάτων ασβεστίου (μαζί με βιταμίνη D) - διασφαλίζοντας πρόσληψη τουλάχιστον 1000 mg ασβεστίου ανά ημέρα - και της άσκησης με βάρη, βάδισμα, ελαφρό τρέξιμο, χορό και ανέβασμα σκαλιών. Η αεροβική υψηλής έντασης μπορεί να προκαλέσει υψηλό στρες στα οστά των μεγαλύτερων ενηλίκων και θα πρέπει να αποφεύγεται. Μετά τη διάγνωση των ασθενών με οστεοπόρωση, θα πρέπει να αναλίσκεται χρόνος στην εκτίμηση της δίαιτας τους και των επιπέδων δραστηριότητάς τους. Αν και οι ασθενείς θα πρέπει να βαδίζουν ή να εμπλέκονται σε δραστηριότητας μεταφοράς βάρους για 30 με 60 λεπτά τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα, ο στόχος αυτός θα πρέπει να προσεγγίζεται σταδιακά. Oι τροφές που είναι πλούσιες σε ασβέστιο περιλαμβάνουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το σπανάκι, τις σαρδέλες και τους ξηρούς καρπούς. Θα πρέπει να καταναλώνονται συμπληρώματα ασβεστίου συνολικής ποσότητας 1000 έως 1500 mg ανά ημέρα. Τα συμπληρώματα μπορούν να αποτρέψουν την περαιτέρω οστική απώλεια. Με βάση την εξέταση της οστικής πυκνότητας, μπορεί να χορηγηθεί αλενδρονάτη ή κάποιο άλλο φάρμακο που αναστέλλει την επαναρρόφηση οστού, σε ημερήσια ή εβδομαδιαία δοσολογία. Εκπαίδευση του ασθενούς να λαμβάνει το φάρμακο αυτό νωρίς το πρωί, με άδειο στομάχι και μόνο με ένα ποτήρι νερό, παραμένοντας όρθιος για 30 λεπτά χωρίς να φάει ή να πιει.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ: O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει την απορροφησιομετρία ακτίνων Χ διπλής δέσμης (σάρωση DEXA) για την πρώιμη διάγνωση της οστικής απώλειας. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί η απορροφησιομετρία διπλού φωτονίου και η ποσοτική αξονική τομογραφία.

Ετυμολογία

[" + poros, πόρος + -osis, κατάσταση]

Υπώνυμος όρος


osteoporosis circumscripta cranii
osteoporosis of disuse
glucocorticoid osteoporosis
juvenile osteoporosis, idiopathic juvenile osteoporosis
posttraumatic osteoporosis